یک کارشناس حیات وحش گفت:
خطر روباه‌های مریض بیخ گوش مردم تهران | روباه‌ها تا زعفرانیه پیشروی کردند
تا قبل از این جمعیت رو به افزیاش موش ها، جمع آوری سگ های بلاصاحب و .یکی از معضل های شهرداری محسوب می شد. اما اخیرا روباه هم به این لیست اضافه شده و موضوع خطرناک تر به نظر می رسد.
به گزارش آرمان ملی آنلاین، روباه‌ها ناقل ویروس «سارکوپتس» هستند که قابلیت انتقال به انسان نیز دارد. مشاهده روباه‌های مریض یا به‌ظاهر سالم تنها به بهشت‌زهرا محدود نمی‌شود، در محله‌هایی مانند زعفرانیه روباه‌ها تا نزدیکی ولیعصر پایین آمده و به‌محض نزدیک‌شدن ماشین‌ها خودشان را در ساختمان‌های متروک آنجا پنهان می‌کنند.
«می‌آیم و مثل سگ تو را می‌کشم». این پیام ارسال‌شده برای یک کارشناس حیات‌وحش است که درباره سگ‌های بلاصاحب و حذف آن‌ها از عرصه‌های طبیعی در شبکه‌های اجتماعی می‌نویسد. البته نگارنده این پیام تنها نیست، زیر هرپستی که انتقادی به فقدان مدیریت سگ‌های بلاصاحب داشته باشد، بازار ناسزا داغ است.
حساسیت نسبت به سگ‌ها به گذاشتن پست خلاصه نمی‌شود، همین یکی، دوسال پیش بود که فیلمی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که یک‌زن با عصبانیت، سگی را از وانت مردی که مدعی بود صاحب آن است بیرون کشید و رهاسازی کرد و درنهایت دشنامی هم به مرد داد. تجمع‌های مختلفی هم درباره حقوق سگ‌ها برگزار و تصاویر غذارسانی و سفره پهن‌کردن برای سگ‌ها که عادی شده است. بااین‌حال تبعات فقدان این مدیریت را نمی‌شود زیر فرش پنهان کرد. نمونه‌اش خبری که «رکنا» با عنوان «خطر بهداشتی در کمین» در روز‌های اخیر منتشر کرده است.
در فیلم مرتبط با این خبر که در درون یک‌ماشین در محوطه بهشت‌زهرا تهران گرفته شده، دو روباه به‌شکل محوی دیده می‌شوند که مو‌های بدن‌شان ریخته است و رفتارشان عادی به‌نظر نمی‌رسد.
به گزارش هم‌میهن، به گفته ایمان معماریان، دامپزشک حیات‌وحش، روباه‌ها ناقل «سارکوپتس» هستند که قابلیت انتقال به انسان نیز دارد: «در سال‌های گذشته متاسفانه به‌دلیل افزایش جمعیت سگ‌های بلاصاحب در اطراف شهر‌ها میزان درگیری انسان‌ها در شهر‌های مختلف کشور به این بیماری افزایش یافته است. این بیماری ازطریق سگ، شغال، روباه و گرگ می‌تواند به انسان و دام منتقل شود و عوارض بسیار زیاد پوستی با خود به‌دنبال دارد که تنها از طریق تماس پوستی منتقل می‌شود.»
البته مشاهده روباه‌های مریض یا به‌ظاهر سالم تنها به بهشت‌زهرا محدود نمی‌شود، در محله‌هایی مانند زعفرانیه روباه‌ها تا نزدیکی ولیعصر پایین آمده و به‌محض نزدیک‌شدن ماشین‌ها خودشان را در ساختمان‌های متروک آنجا پنهان می‌کنند. البته بیشتر از روباه در این محله، بالای ولنجک، درکه و… سگ به‌چشم می‌آید، سگ‌هایی که به‌گفته اهالی کاری به‌کار ساکنان ندارند، اما تعدادشان به‌شدت افزایش یافته است.
حالا محمد کرمی، رئیس اداره‌کل محیط‌زیست تهران، مدیریت نکردن موضوع سگ‌های‌ولگرد را دراین‌باره موثر می‌داند. او دراین‌باره می‌گوید که شهرداری باید مدیریت سگ‌ها را به‌عهده گیرد.
به گفته او در غیاب مدیریت سگ‌های بلاصاحب، با انتقال بیماری به حیات‌وحش در زیستگاه‌های مختلف نظیر ورجین، سرخه‌حصار و… مواجهیم: «در کالبدشکافی‌های انجام‌شده روی علفخواران توسط دامپزشک اداره‌کل بار‌ها به مواردی برخورد کرده‌ایم که در بدن‌شان انگل‌های روده‌ای و گوارشی داشتند که از سگ‌ها منتقل و باعث ضعیف‌شدن بدن‌شان شده و درنهایت با یک‌بیماری ثانویه به‌راحتی از بین رفتند و تلف شدند.» او از جلسات متعددی با مدیران شهرداری صحبت می‌کند که با موضوع سگ‌ها و مدیریت جمعیت‌شان برگزار شده است.
غذادهی از سر مهربانی، اما خطرناک
اگر سگ‌ها سلامتند و در عوض برخی روباه‌ها مریض، چطور سگ‌ها مقصر اصلی قلمداد می‌شوند؟ آیا واقعا سگ‌های بلاصاحب برای ما مسئله‌اند؟ مگر چندنفر در سال دچار گزش می‌شوند یا فوت می‌کنند و چه تعدادی از حیات‌وحش درگیر این گونه‌اند که بخواهیم درباره ضرورت مدیریت آن‌ها صحبت کنیم؟ و چرا روباه‌ها و سایر گونه‌های حیات‌وحش به این اندازه به زیستگاه‌های انسانی نزدیک شده‌اند؟
فربد هومن، دامپزشک حیات‌وحش یکی از عوامل مهم در بیماری «سارکوپتس» را سگ‌های بلاصاحب می‌داند. او به هم‌میهن می‌گوید: «این بیماری که در پزشکی به‌نام «گال» یا «جرب» هم شناخته می‌شود قابل انتقال به انسان است و برای کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، خطرناک است.» او دلیل نزدیکی این روباه‌ها یا سگ‌های بلاصاحب به زیستگاه‌های انسانی را مدیریت نامناسب پسماند می‌داند: «بسیاری از گونه‌های حیات‌وحش ازجمله روباه‌ها به‌دلیل مدیریت‌نکردن پسماند به این زیستگاه‌ها نزدیک می‌شوند، سگ‌ها هم در این مناطق حضور دارند که همین تداخل باعث بیماری و انتقال آن به روباه‌ها می‌شود.»
علاوه بر انتقال بیماری به انسان ازطریق آلوده‌کردن سایر گونه‌ها، سگ‌های بلاصاحب امان حیات‌وحش را هم بریده‌اند. در استان فارس و پارک ملی بمو آن‌ها به آهو‌ها حمله و باعث تلف شدن‌شان می‌شوند. البته در سال‌های اخیر برنامه‌های آموزشی برای آگاه‌کردن مردم نسبت به عدم‌غذارسانی به سگ‌های بلاصاحب انجام شده است بااین‌حال همچنان به‌گفته هومن بسیاری از سر ناآگاهی یا مهربانی تلاش می‌کنند غذادهی را انجام دهند. درحالی‌که این‌کار آسیب بیشتری به سگ‌هایی می‌زند که هیچ روند درمانی و نگهداری‌ای برای آن‌ها ندارند و قاتل حیات‌وحش می‌شوند یا ناقل بیماری به آن‌ها.
افزایش ۱۰ برابر گزیدگی در ایران
سگ‌ها باعث انتقال بیماری به سایر سگ‌سانان مانند روباه‌ها و… یا مرگ آن‌ها می‌شوند و ممکن است باعث بیماری گال در انسان هم شوند، بااین‌حال این بیماری برای کسانی که سیستم ایمنی قوی داشته باشند خطرناک نیست؛ بنابراین چرا باید به کسانی که می‌خواهند غذارسانی انجام دهند، خرده بگیریم؟ به‌گفته نبی‌یان: «بنا بر مستندات اداره بیماری‌های مشترک انسان و حیوان وزارت بهداشت ایران، روند سالانه حیوان‌گزیدگی در کشور به‌شکل فزاینده‌ای رو به افزایش است به‌طوری‌که در ۱۰۰هزار نفر جمعیت، این میزان از ۳۵ مورد در سال ۱۳۶۶ به ۳۰۶ مورد در سال ۱۴۰۰ رسیده است. از کل تعداد حیوان‌گزیدگی منجر به تزریق واکسن ضدهاری در کشور به‌طور میانگین ۸۰ درصد گزیدگی‌ها توسط سگ‌ها، ۱۵ درصد توسط گربه‌ها و ۵ درصد باقیمانده توسط روباه، شغال، گرگ، الاغ و سایر حیوانات اهلی و وحشی اتفاق می‌افتد.»
البته به گفته او: «از کل میزان سگ‌گزیدگی‌های ثبت‌شده نیز بیش از ۸۵ درصد گزیدگی‌ها توسط سگ‌های صاحبدار و گله و کمتر از ۱۵ درصد توسط سگ‌های‌بلاصاحب صورت می‌گیرد.» این آمار گرچه نشان می‌دهد سهم سگ‌های‌بلاصاحب از گزش کمتر از سگ‌های‌گله است، اما در کنار آن این کارشناس حیات‌وحش به آمار دیگری اشاره می‌کند: «داده‌های مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت کشور نشان می‌دهد که بیش از ۸۰ درصد از موارد فوت ناشی از هاری به‌واسطه گزش سگ‌های بلاصاحب اتفاق می‌افتد. این درحالی‌است که تنها ۱۲ درصد از کل حیوان‌گزیدگی در کشور توسط این گروه از سگ‌ها انجام می‌شود.»
در سال ۱۴۰۰ به گفته نبی‌یان ۱۶ نفر براثر بیماری هاری فوت کردند که بالاترین میزان مرگ‌ومیر هاری در کشور طی ۳۰ سال گذشته بوده است. «کشور ایران از نظر تعداد مرگ‌ومیر هاری ناشی از سگ‌گزیدگی بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۰ با ۳۷ مورد مرگ در رتبه سوم جهان قرار دارد.»
زمانی که ۱۶ نفر فوت شده‌اند، می‌شود گفت که گزش‌ها زیر ۱۰۰۰ مورد بوده؟ این کارشناس حیات‌وحش به این پرسش هم پاسخ منفی می‌دهد: «مستندات اداره بیماری‌های مشترک انسان و حیوان وزارت بهداشت نشان می‌دهد در ایران تنها در سال ۱۴۰۰.۲۶۰ هزار و ۴۷۱ مورد حیوان‌گزیدگی ثبت شده است که از این تعداد ۲۰۸ هزار و ۳۷۶ گزیدگی توسط سگ‌ها اتفاق افتاده است؛ از این تعداد نیز ۱۷۷ هزار و ۱۲۰ گزش توسط سگ‌های صاحبدار و سگ‌های‌گله و ۳۱ هزار و ۲۵۶ گزش نیز توسط سگ‌های‌بلاصاحب صورت گرفته است.
به‌عبارتی در سال ۱۴۰۰ در کشور روزانه ۷۱۳ حیوان‌گزیدگی منجر به تزریق واکسن ضدهاری ثبت شده که از این میزان ۴۸۵ گزش توسط سگ‌های‌صاحب‌دار و سگ‌های گله و ۸۵ گزش نیز توسط سگ‌های بلاصاحب بوده است. همچنین بنا بر داده‌های مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در سال ۹۷، تعداد ۶۳۴۳ حیوان‌گزیدگی در استان تهران ثبت شده است. به‌عبارتی به طور متوسط، روزانه ۱۷ حیوان گزیدگی (۶/۱۳ سگ‌گزیدگی) در تهران اتفاق می‌افتد.»
دلیل اینکه با وجود این تعداد گزش تعداد فوتی‌ها محدود است به‌واسطه واکسن‌های هاری است: «آمار‌های موجود از تزریق واکسن ضدهاری نشان می‌دهند، سالانه تا ۷۰۰هزار دوز واکسن ضدهاری انسانی مورد نیاز کشور است که تماما از خارج کشور تامین می‌شود و به‌طور میانگین هر دوره درمان برای هر فرد حدود ۲۵۰ یورو برای جلوگیری از ابتلا به هاری در کشور هزینه می‌شود که این خدمات در ایران به‌صورت رایگان ارائه می‌شود و بار مالی آن به سیستم بهداشتی کشور سالانه ۶۵ میلیون دلار است.»
علاوه بر اینکه سگ‌های بلاصاحب در طبیعت و حوالی زیستگاه‌های انسانی افزایش پیدا کرده‌اند، در پناهگاه‌ها نیز شرایط به‌همین‌ترتیب است. به گفته نبی‌یان: «آنالیز پیمانکاری فعالیت‌های کلینیکی نقاهتگاه سگ‌های بدون‌صاحب مرکز آرادکوه نشان می‌دهد تعداد سگ‌های‌بلاصاحب این مرکز که روزانه تغذیه می‌شوند با رشدی حدود ۱۰ برابری مواجه بوده و از ۲۰۰ تا ۴۰۰ قلاده در سال‌های ۹۷ تا ۹۹ به ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ قلاده در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
به این ترتیب شهرداری تهران که تا سال ۹۹ سالانه ۱۰۰ هزار کیلوگرم غذا برای تغذیه روزانه سگ‌های مرکز هزینه می‌کرده است، با افزایش ظرفیت مرکز در سال ۱۴۰۰ اقدام به تامین ۷۲۰ هزار کیلوگرم غذا برای سگ‌های مرکز آرادکوه کرده است. این رخداد باعث شده هزینه تغذیه سگ‌های ولگرد تنها در مرکز آرادکوه از ۲۵۰ میلیون تومان در سال به ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان در سال افزایش یابد که فاقد هرگونه توجیه فنی و علمی و برخلاف دستورالعمل است.
این درحالی‌است که بودجه سالانه تیمار حیات‌وحش درخطرانقراض در سراسر کشور در سال ۱۴۰۱ توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست تنها یک‌میلیاد و ۸۰۰ میلیون تومان تعیین شده است.» این درحالی‌است که همین معدود یوز‌ها و گونه‌های دیگر باقیمانده نیز با همین بودجه اندک در معرض خطر تلف‌شدن توسط سگ‌ها قرار دارند.
ارسال نظر