فضای مجازی امنیتی بشود بدتر است

آرمان ملی آنلاین -این درحالی است که در عصر جدید اینترنت، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان بخش جدایی ناپذیر از زندگی بشر در آمده و لذا بازگشت به رویکردهایی که در دهه‌های گذشته درخصوص ارائه اخبار و اطلاعات از برخی کانال‌های مشخص انجام می‌گرفت، امری تقریبا غیر‌ممکن به‌نظر می‌رسد؛ چراکه امروزه با گسترش شبکه‌های ارتباطی، اجتماعی و آزادی رسانه‌ها و اطلاعات همه دولت‌ها، سازمان‌ها و حتی خود رسانه‌ها در اتاق شیشه‌ای قرار گرفته‌اند و قبل از اینکه خود بخواهند اخبار عملکرد و اقدامات‌شان در حوزه‌های مختلف را به جامعه ارائه کنند، مردم به راحتی به آخرین اخبار و اطلاعات دست پیدا می‌کنند. در نتیجه به‌نظر می‌رسد که فصل فیلترینگ، محدودیت و مسدودسازی به‌سر آمده و دیگر نمی‌توان به مقابله با تکنولوژی پرداخت. جامعه نیز چنین رویکردی را بر نمی‌تابد و از آنجایی که امروز اینترنت به‌عنوان بخش مهمی از سبد کالای مردم در آمده و شرایط فعلی جامعه و نارضایتی‌های موجود در جامعه نیز کم نیست، نمی‌توان رویکردهایی سلبی در‌خصوص فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی اتخاذ کرد. آنچه مسلم است امروز بیشتر کسب‌و‌کارها که کرونا هم در آن مزید بر علت شده بر پایه فضای وب و بستر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی قرار داده شده و حتی بسیاری از نهادها و سازمان‌ها نیز در فعالیت‌های خود از اینترنت جهانی استفاده می‌کنند. به همین جهت اگر نگاهی به واکنش جامعه به فیلترینگ برخی شبکه‌های اجتماعی همچون فیسبوک، توئیتر و تلگرام بیندازیم شاهد خواهیم بود که طرح مقابله و مسدود‌سازی شبکه‌های اجتماعی طرحی از قبل شکست خورده است و نه‌تنها مورد استقبال مردم قرار نخواهد گرفت، بلکه موجبات نارضایتی و اعتراض مردم را نیز فراهم خواهد کرد. در نتیجه بهتر است به جای ایستادن مقابل فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی راه‌حل‌‌ها و راهکارهایی در جهت استفاده مطلوب از این فضا پیدا کرد.
فیلترینگ و محدودیت، راه‌حل نیست
چندی پیش بود که طرحی تحت عنوان صیانت از حقوق کاربران در فضای ‌مجازی و ساماندهی پیام‌‌رسان‌های ‌اجتماعی از سوی چندین نماینده مجلس برای بررسی و تصویب به کمیسیون فرهنگی مجلس ارائه شد. طرحی که انتشار مفاد آن با واکنش‌های بسیار تند و مخالف بسیاری از کارشناسان این حوزه و کاربران و حتی بسیاری از سیاسیون و دیگر چهره‌ها مواجه شد. این در حالی است که پس از چند روزی که تب و تاب بررسی این طرح در مجلس خوابیده بود، طی چند روز اخیر آیت‌ا... سید‌احمد خاتمی عضو فقیه شورای نگهبان اظهاراتی در‌خصوص استفاده از فضای مجازی داشته که بازتاب‌هایی را در فضای مجازی داشته است. وی اظهار داشت: «تقاضای ما از دولت منتخب که در دو هفته آینده شکل خواهد گرفت این است که در زمینه مقابله با فضای مجازی آلوده مقابله کند. تمام کشورهایی که فناوری اینترنت را در اختیار دارند، استفاده از اینترنت را برای جامعه هدف خود محدود کردند. همه کشورهای توسعه‌یافته به سمت بومی‌سازی اینترنت رفته‌اند ولی متاسفانه دولتمردان ما اقدامی در راستای تشکیل اینترنت ملی نکردند.» این صحبت‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که اساسا اگر همه شرایط برای راه‌اندازی اینترنت ملی فراهم باشد، جامعه اقبالی به آن نشان نخواهد داد و این پروژه نیز مثل شبکه‌‌های اجتماعی داخلی با شکست روبه‌رو خواهد شد. اینکه جامعه فضای مجازی سالم و سالم‌سازی اینترنت می‌خواهد قبول، اما راه آن امنیتی کردن و بستن همه شبکه‌های اجتماعی، اینترنت و فضای مجازی نیست. اینکه به جای فرهنگ‌سازی در جامعه برای استفاده از فضای مجازی به‌دنبال قطع ارتباط اینترنتی با دنیا باشیم، صرفا محدود کردن جامعه از ارتباط با شبکه جهانی اطلاعات و استفاده از آن است. چنانکه احمد زید‌آبادی فعال سیاسی اصلاح‌طلب می‌گوید: «بار‌ها گفته شده است که ستیز و مقابله با تکنولوژی بی‌ثمر است و در حکم نبرد با آسیاب بادی است! جهان به‌زودی شاهد توسعه اینترنت ماهواره‌ای خواهد بود؛ پدیده‌ای که نه کنترل‌پذیر و نه قابل محدود‌سازی است. بنابراین، تجربه تلخ و زیانبار مقابله با نوار کاست، دستگاه ویدئو، دیش ماهواره و... و سرانجام تن دادن به همه آن‌ها پس از تحمیل هزینه‌های سنگین روانی و فرهنگی به جامعه و برانگیختن خشم عموم را در مورد اینترنت تکرار کردن، نشانی جز تداوم لجبازی به قصد تخریب اعصاب ملت ندارد!» همچنین رسول جعفریان با انتقاد از درخواست سیداحمد خاتمی برای محدود‌کردن اینترنت، در توئیتی نوشت: «اینترنت ملی برای وقتی است که دریایی از اطلاعات علمی و عمومی برای استفاده مردم داریم نه برای کشوری که تیراژ کتاب‌هایش ۵۰۰، زبانش محدود و از نظر علمی، دانشگاه‌ها و... و در تولید دانش، فقیر و کم‌مایه است. الان قطع ارتباط با دنیای بیرون، به معنای مرگ علمی است. وقتی دست‌مان پر شد، حتما.»
دلسوزی فریبکارانه
یک جامعه‌شناس درخصوص تاثیر شبکه‌های اجتماعی در جامعه و نحوه برخورد با آن اظهار داشت: اینترنت امروز در دنیا به‌عنوان یکی از نیازهای اساسی شناخته می‌شود که در حد سبد کالاست که از خوراک و پوشاک به درمان آمد و سپس به آن تفریحات اضافه شد و آخرین چیزی که طی دودهه اخیر به آن اضافه شده، بحث استفاده از اینترنت است و به‌عنوان حقی برای مردم شناخته می‌شود. امیرمحمود حریرچی به «آرمان ملی» گفت: نگرانی برخی نمایندگان که می‌گویند شبکه‌های اجتماعی خطراتی دارد، نوعی دلسوزی فریبکارانه است و نخستین برخورد با اینها را نیز خود جامعه انجام خواهد داد. نمونه آن را نیز در خوزستان می‌بینیم که شبکه‌های اینترنت را قطع می‌کنند تا در ارتباط با مسائل رخ‌داده اطلاع‌رسانی نشود. وی افزود: اینکه می‌گویند «اینترنت ملی» نوع ملی اینترنت نیز مثل تلویزیون عمل خواهد کرد و به‌جز تحقیر مردم، کاری نخواهد کرد. لذا به‌جای اینکه بخواهند با اینترنت جهانی برخورد کنند، اینترنت ملی را به شکل قابل اعتماد عرضه تا مردم از آن استفاده کنند. زمانی با ماهواره و ویدئو نیز برخورد می‌کردند، اما مگر برخورد با آنها جواب داد که حال می‌خواهند دسترسی به اینترنت جهانی را قطع کنند؟ حریرچی تصریح کرد: مطرح‌کنندگان چنین مباحثی به همان اندازه که تشنگی، مشکلات معیشتی، تفریحات و شادی مردم نادیده گرفتند، نیاز مردم به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را نیز نادیده می‌گیرند.