اعتماد احیا شود؛ رای ممكن است/بدون مذاکره با دنیا، درهای کشور بسته خواهد ماند/مناظره ها سوژه طنز فضای مجازی شده است

آرمان ملی آنلاین -در این راستا برای بررسی و تحلیل سه مناظره انتخاباتی و یافتن پاسخ سرنوشت کاندیداها در حالی که مردم اقبالی به آنها نشان نمی‌دهند «آرمان ملی» با مهدی آیتی فعال سیاسی اصلاح‌طلب به گفت و گو پرداخته است که می‌خوانید.
بــه صــورت کـــلی سه مناظره برگزار شده را چگونه تحلیل و ارزیابی می‌کنید؟
مناظره از باب مفاعله یعنی گفت و گوی متقابل، پس اسم این جلساتی که برگزار شد اصلا مناظره نیست، وقتی دو یا چند نفر با هم صحبت متقابل کنند می‌شود مناظره، اینکه افرادی را برعکس اینکه به صورت میزگردی و مقابل هم باشند ردیف بنشانند و سوالاتی از پیش تعیین شده از آنها بپرسید که زمان پاسخگویی مشخص دارد دقیقا شکل و حالت مسابقه‌های تلویزیونی دارد و این به آگاهی مردم آسیب می‌رساند، چراکه مردم می‌فهمند مناظره‌ای در کار نیست، سوالات کلیشه‌ای با زمان‌های کوتاه پاسخگویی سبب می‌شوند جواب‌های کلی هم از سوی کاندیداها شاهد باشیم، هیچ کدام از کاندیداها راه‌حل‌های عملی و اجرایی ارائه ندادند، آمار و ارقام ارائه شده جنبه رسمی ندارند و بیشتر جنبه شعار گونه و وعده دادن و تخریب یکدیگر داشتند و قطعا این جلسات تلویزیونی سبب ایجاد جوک و طنز نیز در فضای مجازی شده‌اند، اگر چرخی در فضای مجازی بزنید می‌بینید که مناظرات را به شوخی گرفته‌اند و صدا و سیما را دست می‌اندازند و این نشان می‌دهد که مردم آگاهی دارند و می‌دانند آنچه دیدند مناظره نبوده.
اظــهارات نـــامزدها در مورد بانوان، مستضعفان، مرزنشینان و کولبران را با توجه به اینکه در دوره‌های قبل هم مطرح شده و بیشتر در حد شعار بوده است چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متاسفانه هر 7 نفر کاندیدا صحبت‌هایی کردند که خودشان هم واقف هستند در حوزه اختیارات رئیس جمهور نیست، البته سخنانی هم گفتند که بد نیست و رئیس جمهور طبق قانون اساسی می‌تواند برخی مسائل را حل و فصل کند، ولی بخش عمده‌ای از صحبت‌هایی که داشتند جزو حوزه اختیارات رئیس جمهور نیست و جنبه تبلیغاتی و نمایشی داشت، به عنوان مثال اینکه ما از بانوان و اهل تسنن در کابینه استفاده می‌کنیم، یا اینکه برای زن‌های خانه‌دار حقوق و بیمه و بازنشستگی تعیین می‌کنیم یا صحبت‌های عرضه شده در زمینه مسکن یا وام‌های سنگین و غیره را همه می دانند که از عهده رئیس جمهور خارج است مضاف بر آن در شرایط کشور ما که در بن بست سیاسی و اقتصادی قرار داریم اصلا کسی امکان افزایش یارانه‌ها را ندارد، کسی قادر نیست مسکن ارزان قیمت بسازد، این وعده‌ها همه جنبه دروغ و گمراه کردن مردم را برای تبلیغات انتخاباتی دارد.
با وجود اینکه شورای ائتلاف و وحدت هر دو روی آقای رئیسی اجماع کرده‌اند، حضور بقیه کاندیداها را چگونه تحلیل می‌کنید؟
اگر کاندیداها واقعا برای یک مبارزه واقعی آمده‌اند اولا باید اجازه می‌دادند که از جناح‌های مختلف و تفکرات سیاسی متفاوت از چپ، راست، اعتدال و میانه‌رو کاندیدای بیشتری حضور داشته باشد، ولی وقتی دو نفر حضور دارند که خود جبهه اصلاحات این اشخاص را به نمایندگی نمی‌شناسد و بیانیه می‌دهد که ما از همتی و مهرعلیزاده حمایت نمی‌کنیم و از طرف دیگر آن پنج نفر همه وابسته به جناح اصولگرا هستند. اینکه کاندیداهایی می‌آیند و می‌گویند ما تا آخر هستیم و نمایشی و پوششی و روکشی نیستیم عملا آنها را تبدیل به پوششی می‌کند، چراکه در هر سه جلسه مناظره هیچگاه چالش جدی بین چهار نفر اصولگرا و آقای رئیسی پیش نیامد و تمام دعوایی که اتفاق می‌افتاد بین پنج نفر اصولگرا و دو نفر باقی مانده بود در نتیجه کاملا واضح است که آن چهار نفر احتمالا موضع پوششی دارند اگر این چنین نبود آقایان جلیلی، رضایی، قاضی زاده و زاکانی باید حداقل در یک زمینه نقدی به آقای رئیسی وارد می‌کردند.
اساسا این مناظرات به صورت کلی توانست سطح میل مردم به حضور در صحنه را افزایش دهد؟
مردم با دیدن این برنامه‌ها احساس می‌کنند نامزدها برنامه قوی مدیریتی ندارند. با افزایش نارضایتی اقبال هم کاهش پیدا می‌کند و در فضای مجازی سوژه طنز و شوخی نیز می‌شود.
بــــا توجه به شعارهایی که کاندیداهای اصولگرا مخصوصا آقای رئیسی می‌دهند مثلا در زمینه عدم فیلترینگ و فضای مجازی، آیا رویکردشان نسبت به مسائل طرح شده تغییر کرده است؟
چه در حرف‌هایی که آقای رئیسی زد، چه در حرف‌هایی که 4 نامزد اصولگرا زدند و حتی در صحبت‌های آقایان مهرعلیزاده و همتی 90درصد وعده‌هایی که به مردم ایران دادند وعده‌هاجنبه تبلیغاتی داشت. وقتی می‌گویند نظام بانکی و دیوان سالاری را عوض می‌کنند یا ساختار سیاست خارجی را از اساس تغییر می‌دهند، شدنی نیست؛ زیرا ما در بن‌بست سیاسی و اقتصادی هستیم، تا زمانی که رابطه سیاسی‌مان را با دنیا حل نکنیم، تا زمانی که پیام صلح به جهان مخابره نکنیم و با آمریکا و اروپا وارد مذاکره نشویم، درهای کشور بسته خواهد ماند، چیزی که آقایان در مناظره اصلا به آن اشاره نمی‌کردند چیزی که هیچ یک از این 7 نفر حتی به آن اشاره هم نکردند حقوق سیاسی مردم بود، تنها صحبت از حقوق اقتصادی و معیشت مردم کردند، حقوق سیاسی مردم یعنی آزادی بیان و اندیشه، اینکه سرنوشت زندانیان سیاسی چیست، حق وکیل گرفتن زندانی و ملاقات با خانواده‌اش چگونه تعریف می‌شود یا باید به حقوق مطبوعات و آزادی قلم اشاره کنم که در هیچ یک از صحبت‌های 7 کاندیدا به آن حتی اشاره هم نشد و البته نکته دیگری که در هر سه مناظره مغفول ماند اشاره به انتخابات شوراهای شهر و روستا بود زیرا اگر این انتخابات بیشتر از ریاست جمهوری مهم نباشند کمتر هم نیستند، از تمام شهرهای بزرگ تا عمق روستاها انتخابات بزرگ شورای اسلامی را داریم که آنها هم همه منتخبان مردم هستند، شوراهای اسلامی به مثابه پارلمان‌های محلی هستند که در تعیین سرنوشت روستاها و شهرها تصمیم‌گیری می‌کنند، اما کاندیداها حتی به خود زحمت ندادند یک کلمه درباره این انتخابات به این مهمی سخنی بگویند البته به عقیده من مقصر می‌تواند صدا و سیما هم باشد، چراکه در سوالاتش چنین موضوعات مهمی را مطرح نکرد.
برخی گمانه‌زنی‌هــا حـــاکی از احـــتمال حمایت برخــی چـــهره‌ها مــثـــل آقــایان سیـــد حـســن خمینی یا ظـــریف از همتی دارد، چه میزان فکر می‌کنـید در نهایت چهره‌های تاثیرگذار در انتخابات از یک کاندیدای متمایل به اصلاحات حمایت کنند؟
به نـــظر مـــن آقایان سیدحسن خمینی و ظریف چنین نمی‌کنند. اکنون اگر این افراد و دیگران که منتسب به اصلاحات هستند از مهرعلیزاده یا همتی حمایت بکنند خطای تاریخی کردند، زیرا هیچ شانسی برای این دو نفر وجود ندارد و آن حمایت تنها باعث کاهش اعتبار و ارزش اصلاح‌طلبان می‌شود. این دوره دوره حضور اصلاح‌طلبان نیست، دوره ایست که اصلاح‌طلبان باید تماشاچی در سایه و ناظر باشند، برای همین همانطور که جبهه اصلاحات اعلام کرد ما کاندیدا نداریم برای هیچ کس هم نباید بیانیه صادر کنند.
بسیار مطرح می‌شود که اعتماد عمومی و امید مردم لطمه دیده است، برای بازیابی این اعتماد و امید باید چه اقداماتی صورت بگیرد؟
برای احیای امید و اعتماد مردم خیلی دیر شده است، این کار باید در هشت سال گذشته انجام می‌شد و به عقیده من رئیس‌جمهور در این قضیه بی‌تقصیر نیست، وی در هشت سال ریاست جمهوری وعده‌های زیادی به مردم داد و هیچ یک از آن وعده‌ها عملی نشد، در نتیجه اگر بین مردم، دولت تدبیر و امید تبدیل به دولت بی‌تدبیری شد و دلسردی در بین مردم در طول هشت سال دولت آقای روحانی افزایش پیدا کرد که امروز برای احیای آن امید در این فاصله زمانی کوتاه کاری نمی‌توان کرد.
بسیاری بــر ایـــن باورند که کاندیداهای این دوره از انتخابات در حد نامزد ریــاست جمهوری نیستند و برنامه و عملکرد مشخصی در ایــن خصوص ندارند، تحلیل شما از این مسأله چگونه است؟
بله، همه 7 نامزد ریاست جمهوری با صحبت‌هایی که مطرح کردند، نشان دادند در سطح و در تراز ملت ایران نیستند، زیرا رئیس جمهور کسی است که باید به قانون اساسی تسلط کامل داشته باشد و موضوعات را در چهار بخش سیاسی،اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی مطرح کند که دقیقا مشکلات و راه‌حل مشکلات مردم در حوزه اختیارات ریاست جمهوری باشد، این هفت کاندیدا در موضوعاتی که در اختیاراتشان نبود حرف می‌زدند خیلی وقت‌ها صحبت‌هایی می‌کردند که از پیش زمینه قانونی آن در قانون اساسی اطلاعی نداشتند برای همین سخنانشان دائما ضد و نقیض بود و این نشان می‌داد که نامزدها مشاوران قوی در زمینه‌های مختلف ندارند، آمار و اطلاعات در اختیارشان نیست و فرصتشان کم بوده و به همین دلیل برای ارائه اسناد و مدارک محکم کارشناسی آماده نبودند، در نتیجه حرف‌های کلی و شعاری می‌زدند و دائم به مردم التماس می‌کردند که ملت عزیز به ما رای بدهید.
از دیــد شما چرا شورای نگهبان در پاسخ به رهبری فورا بیانیه‌ای صادر کرد، اما با وجود اثبات ادعای خلاف علیه خانواده لاریجانی و درخواست وی برای اعلام دلیل رد صلاحیت خود، از این کار صرف نظر کرد؟
عجله شد یعنی زمانی که مقام معظم رهبری آن پیام را داد، این نگرانی به شکلی در شورای نگهبان پدید آمد که فورا اعلام کرد که ما جایز الخطا هستیم پس خطای خود را پذیرفت و بعد از آن برای بعد از ظهر آن روز جلسه فوق‌العاده تشکیل دادند و بعد هم اعلام کردند که تا ساعت 7 شب نتیجه را اعلام می‌کنیم، ولی چون این کار با عجله و بدون هماهنگی نهادهای دیگر کشور از جمله نهادهای اطلاعاتی و امنیتی انجام شد، بعدا معلوم شد که راضی نیستند که در هفت نفر کاندیدا تغییری به‌وجود بیاید، برای همین می‌خواستند اصلاحاتی را انجام بدهند و همه می‌دانستند اگر یک نفر اضافه شود آقای لاریجانی خواهد بود، از تصمیم خود برگشتند و شروع کردند به توضیح دادن این مسأله که منظور رهبری، شورای نگهبان نبوده و ایشان در بیاناتشان فضای مجازی را مد نظر داشته‌اند، در نتیجه آن موضوع از دستور کار خارج شد.
آقایان رضایی و جلیلی بارها مطرح کرده‌اند که تا آخر انتخابات می‌مانند این مسأله تا چه حد روی سبد رای آقای رئیسی اثرگذار خواهد بود؟
به نظر من هر هفت کاندیدا تا آخر می‌مانند و هیچکس کنار نخواهد رفت و اگر 4 کاندیدای اصولگرا کنار نروند به رای آقای رئیسی آسیب خواهند زد و اگر آقایان همتی و مهرعلیزاده بتوانند به وحدت برسند و یکی باقی بماند و دیگری کنار برود احتمال این است که مثلا بین آقای همتی و آقای رئیسی انتخابات به مرحله دوم هم برسد یعنی اگر 4 کاندیدا کنار نروند و از این سو آقای‌مهرعلیزاده به نفع آقای همتی کنار بکشد امکان دو قطبی شدن و رفتن به مرحله دوم انتخابات بسیار زیاد می‌شود.