ایران، آمریکا و توافق برجام
انتظاراتی که اوباما و مشاورانش از برجام داشتند این بود که بتوانند معمای ایران را از طریق چند توافق در چند حوزه مختلف یا به عبارت دیگر توافقات موضوعی متعدد حل و فصل کنند. در واقع اوباما و دولتش امیدوار بودند که از طریق همکاری با ایران در حوزه‌هایی که ایران آن را در حیطه منافع خاکستری خود قرار داده یعنی برنامه هسته‌ای و آن را قابل مذاکره می‌داند گفت‌و‌گوها را آغاز کند به این امید که در آینده گفت‌و‌گوها به سایر سطوح که اتفاقا موضوعات سنگین‌تر و پیچیده‌تری را در برمی‌گیرد اشاعه پیدا کند.
به گزارش آرمان ملی آنلاین هادی خسرو شاهین، کارشناس مسائل بین‌الملل نوشت: این هدف گذاری اوباما و مشاورانش در سال 2015 در عمل محقق نشد و بلافاصله بعد از عملیاتی شدن و اجرای توافق برنامه جامع اقدام مشترک در ژانویه 2016 موانع و محدودیت‌هایی بر سر تداوم این همکاری‌ها در سایر حوزه‌ها و موضوعات بوجود آمد. تحت تاثیر همین ناکامی که دولت اوباما داشت راهکاری در دولت ترامپ چیده شد. از زمان دولت بوش پسر یکی از شعارهای انتخاباتی این بود که آمریکا نباید نقش پلیس جهانی را ایفا کند و پول و سرمایه مالیات دهندگان آمریکایی را صرف ایده مدیریت بر پلیس جهانی بودن بکند.
گرچه آمریکا به دلیل حادثه 11 سپتامبر جورج بوش پسر از این داستان منحرف شد اما این مسئولیت به ویژه بعد از جنگ‌هایی که برای آمریکایی‌ها هزینه‌های سرسام‌آوری را به دنبال داشت به مراتب با موج قوی‌تری در ابعاد مختلف در دولت‌های اوباما ، ترامپ و بایدن بازگشت. در دولت ترامپ نیز هدف این بود که از طریق فشار حداکثری فضا و شرایط را برای توافق جامع و کامل که همه موضوعات را که بین ایران و آمریکا وجود دارد فراهم کند که در واقع نوعی از الگوی توافق بیشتر در برابر بیشتر را در نظر داشتند. در دولت بایدن با توجه به ناکامی‌های هر دو استراتژی چه در دوره اوباما و چه در دوره ترامپ نظر بر این قرار گرفت که از طریق دومینوی توافقات یا منوط کردن توافقی به توافقات دیگر می‌توانیم معمای ایران را حل کنیم.
یعنی احیای برجام را منوط به همکاری‌های آینده ایران واشنگتن کنیم و آن را در پیش‌نویس احیای برجام بگنجانیم که در عمل این پروژه نیز به سرانجام نرسید و به همین دلیل است که امروز از برجام تقریبا فقط اسمی باقی مانده است و اگر قطعنامه 2231 نبود همان اسم هم باقی نمی‌ماند. با این حال برجام زمان‌بندی‌های مختلفی داشت یکی زمان امضا و یکی زمان اجرای برجام و در نهایت در 18 اکتبر که وارد زمان انتقالی برجام می‌شویم. در این زمان قرار است اتفاقاتی بیفتد که یکی برداشته شدن محدودیت واردات تکنولوژی‌های موشکی خواهد بود.
نکته دوم اینکه ایران پروتکل الحاقی را که به صورت داوطلبانه اجرا کرده در پارلمان خود به تصویب برساند. دیگر اینکه آمریکا باید بر اساس قوانین مصوب کنگره بین سال‌های 2010 تا 2013تحریم‌هایی که تعلیق کرده را لغو کند. نکته آخر نیز اینکه اتحادیه اروپا نیز در این تاریخ باید قوانینی را که لغو کرده تعلیق کند و تحریم‌هایی را که تعلیق نشده بود مثل مبادلات بانکی را به مرحله تعلیق برساند. البته همه این اقدامات منوط است به ارائه دومین گزارش نتیجه‌گیری جامع‌تر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که اولین گزارش را در ژانویه 2016 ارائه داد که بر پایه آن برجام وارد فاز اجرایی شد و دومین گزارش را هم باید قبل از 18 اکتبر بدهد که برجام وارد دوره انتقالی شود .
ارسال نظر