برخورد قاطع با طالبان آری؛ جنگ نه!/ بدون حساب و کتاب به طالبان امتیاز دادیم

آرمان ملی آنلاین : چرا که بنا به گفته بسیاری از کارشناسان بنا به ملاحظاتی در حوزه‌های مختلف ناگزیر از برقراری این ارتباطات بوده است. با این حال دولت ایران و مقامات مسئول در دستگاه سیاست خارجی کشورمان همواره از به رسمیت شناختن طالبان استنکاف ورزیده و وجود یک هیأت حاکمه قابل شناسایی در افغانستان را منوط به تشکیل یک دولت فراگیر در جریان برگزاری یک انتخابات سالم دانسته‌اند. با این حال نگاهی به نوع مناسبات ایران با طالبان نشان می‌دهد که این رویه چندان هم برقرار نیست، گرچه ایران در ظاهر از شناسایی طالبان خودداری می‌کند، اما در عمل مراتب به‌گونه دیگری پیش می‌رود.

چه اینکه حسن کاظمی قمی سال گذشته از سوی رئیس‌جمهور به‌عنوان نماینده ویژه ایران در امور افغانستان انتخاب شد و پس از چند ماه به‌عنوان سفیر به کابل رفت. همین رویکرد را برخی موضع‌گیری دوگانه ایران نسبت به طالبان عنوان می‌کنند که اگر آنها را به رسمیت نمی‌شناسیم چرا باید در این کشور سفیر داشته باشیم؟ همین مساله است که باعث شده عده‌ای مطرح کنند نوعی رویکرد حداقلی نسبت به طالبان اتخاذ شود. شاید هم به همین دلیل است که مقامات طالبان در قضیه حقابه هیرمند که حق ایران است و بدون هیچ قید و شرطی این حقابه را به ایران بدهند بهانه‌تراشی کرده و حتی بعضا مواضعی را مطرح می‌کنند که از قد و قواره آنها زیاد‌تر است و پاسخی کوبنده طلب می‌کند.

حتی رئیس‌جمهور نیز چندی پیش در این خصوص در هشداری شدید اللحن اظهار داشت: «به مسئولان و حاکمان افغانستان اخطار می‌‌‌دهم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.» با این حال هر چند برخی مطرح می‌کنند که با طالبان باید از در مذاکره وارد شد، اما از آنجا که طالبان مفهوم مذاکره را درک نمی‌کنند باید با آنها از در بازدارندگی وارد شد و تفهیم کرد که هر طرفی در چه جایگاهی ایستاده است. 

اشتباهاتی که آثارش را امروز می‌بینیم ریشه در گذشته دارد

یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل در ارتباط با نوع مواجهه ایران با طالبان اظهار داشت: زمانی‌که ایران از سقوط دولت قبلی افغانستان و بازگشت طالبان استقبال کرد، باید مشخص می‌شد اکنون آثار حضور آنها در هیأت حاکمه افغانستان مشخص می‌شود. طالبان یک مجموعه نرمال نیست و مفهوم دولت را درک نکرده بلکه اینها گروه‌های میلیشیایی هستند که قدرت را دست گرفتند که مورد حمایت برخی قدرت‌های منطقه‌ای نیز هستند. قاسم محبعلی به «آرمان ملی» گفت: طالبان چندان به قوانین بین‌المللی پایبند نیستند؛ لذا برخورد با آنها پیچیده است، قابل مذاکره نیستند و خلاف منافع ملی است که آنها را به رسمیت بشناسیم. مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه تصریح کرد: اشتباهاتی که آثارش را امروز می‌بینیم ریشه در گذشته دارد.

در قبال طالبان با حساب و کتاب برخورد شود

یک کارشناس مسائل بین‌الملل در مورد روابط ایران با طالبان اظهارداشت: با طالبان باید قاطع برخورد کرد، اما متاسفانه هرکس به این مساله تاکید کرد آن را تعبیر به جنگ با طالبان کردند در حالی‌که هیچ‌کسی موافق بحث جنگ نبود، اما قاطعیت و محکم برخورد کردن در دیپلماسی بحث دیگری است. سیدجلال ساداتیان به «آرمان ملی» گفت: متاسفانه از ابتدا به طالبان امتیاز دادایم مثل اینکه آقای کاظمی قمی را به‌عنوان نماینده در امور افغانستان انتخاب و بعد به‌عنوان سفیر انتخاب کردند که خود یک مرحله از رسمیت دادن به طالبان است. مرحله دوم نیز اینکه سفارت افغانستان در تهران را تحویل طالبان دادند. در حالی‌که اینها از همان ابتدایی که باید از هیرمند بازدید می‌‌کردند باید طبق قرارداد شرایط بازرسی برای ایران فراهم می‌شد اما پیگیری نشد. وی افزود: اینکه مرز را باز بگذارید و نیازهای افغانستان را از نظر سوخت و مواد غذایی تامین می‌شود امتیازاتی است که داده شده، اما در قبال این امتیازات باید با حساب و کتاب و درست برخورد شود. 

طالبان همه واقعیت افغانستان نیست

وزیر امور خارجه کشورمان در جریان دیدار مقامات وزارت‌خارجه و روسای نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور با حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی در حرم امام‌خمینی(ره)، گفت: ما در ارتباط با موضوع حقابه ایران از هیرمند، گفت‌وگو‌هایی با مقامات افغانستان داشته‌ایم و معتقدیم که بر اساس قرارداد ۱۳۵۱ باید در این ارتباط مسیر حقوقی مورد توجه قرار بگیرد. حسین امیرعبداللهیان با بیان اینکه به مقامات افغانستان گفته‌ایم که مشکل حقابه از طریق بیانیه سیاسی حل نمی‌شود و باید در چارچوب اقدامات حقوقی این موضوع پیگیری شود، افزود: درگیری‌های مرزی پراکنده‌ای که در ماه‌های گذشته بعضا در مرز ایران و افغانستان رخ داده است، باعث نگرانی است.

وزیر امور خارجه با اشاره به همسایگی ایران و افغانستان و وجود مرز‌های طولانی بین دو کشور در بخشی دیگر از صحبت‌های خود در این ارتباط تصریح کرد: راهی جز تعامل بین دو کشور وجود ندارد. وی همچنین با بیان اینکه ما نمی‌خواهیم حادثه تلخ مزار شریف تکرار شود، افزود: ما می‌خواهیم به روند تحقق صلح و امنیت در افغانستان کمک کنیم و انتظارات متقابل نیز از حاکمان کنونی افغانستان داریم. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در بخشی دیگر از صحبت‌های خود در مورد موضوع افغانستان گفت: افغانستان یک موضوع مهم برای ما است. ما از اینکه در افغانستان دولت فراگیر تشکیل نشده ناخرسندیم و این موضوع را به حاکمان کنونی افغانستان نیز اعلام کرده‌ایم.

رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه ما هیات حاکمه فعلی افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسیم و بر لزوم تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تاکید داریم، افزود: طالبان بخشی از واقعیت افغانستان است، نه همه افغانستان. امیرعبداللهیان ادامه داد: ما از محروم کردن زنان و دختران افغانستانی از تحصیل و آموزش ناخرسندیم و این را رفتاری برخلاف تعالیم پیامبر اسلام می‌دانیم. وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه «سیاست خارجی متوازن که از سوی دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی دنبال می‌شود» تصریح کرد: سیاست خارجی متوازن یعنی تعامل با بخش‌های مختلف جهان مبتنی بر دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند و در همین چارچوب تعامل با بخش‌های مختلف جهان مورد توجه ما قرار دارد. امیر عبداللهیان اظهارکرد: در همین چارچوب نگاه به همسایگان و کشور‌های آسیایی، توجه به دیپلماسی اقتصادی و بهره‌گیری از ظرفیت دیپلماسی عمومی مورد توجه جدی ماست.