معیشت سیاسیون بازنشسته زیر ذره‌بین/ از عبدالله نوری تا لاریجانی و احمدی‌نژاد چگونه زندگی خود را می‌گذرانند؟
یکی از پرسش‌های جامعه درباره چهره‌های سیاسی این است که این افراد بعد از بازنشستگی و کناره‌گیری از مسئولیت‌های سیاسی چگونه زندگی می‌کنند و درآمدشان از چه راهی است؟ این گزارش زندگی برخی از این افراد را زیر ذره‌بین برده و نشان می‌دهد آنها در دوران کناره‌گیری از مسئولیت‌ها و مشاغل مهم به چه ترتیب زندگی خود و خانواده خود را می‌گذرانند.
طرح این موضوع كه كدام چهره سیاسی چه میزان منابع مالی در دسترس دارد به خصوص چهره‌هایی كه دیگر فعالیت عینی چندانی نیز ندارند شاید مسئله قابل توجهی نباشد یا در زمان‌هایی مورد بحث قرار بگیرد كه این چهره‌ها برای حضور در عرصه میدان سیاست آستین بالا می‌زنند، اما در مورد چهره‌های سیاسی حاضر در دولت كه در مواجهه با رانت‌های مخالفت قرار دارند، این موضوع اهمیت بسیاری می‌یابد و نیازمند تحقیقات و اسناد جدی‌تری نیز هست كه این افراد چگونه زندگی می‌كنند و چه میزان منابع مالی به دست آورده‌اند . البته یافتن این افراد و پاسخ‌گو كردن‌شان كار دشواری است. تصور افسانه‌ای از چهره‌های سیاسی و زندگی آنها شاید درباره برخی افراد صادق باشد، اما عده‌ای نیز در این میان حضور دارند كه مانند مردم عادی، حقوق دریافت می‌كنند، تورم قامت‌شان را خم می‌كند، حساب و كتاب روزمره را دارند و رویایی زندگی نمی‌كنند.البته هرگز نمی‌خواهیم منكر فساد یا رانت‌های عظیم در برخی جریانات سیاسی از جمله اصلاح‌طلبان و اصولگرایان شویم؛ به همین جهت با برخی چهره‌های سیاسی جناح‌های مختلف گفت‌وگو كردیم تا مشخص شود هر كدام از این چهره‌ها چگونه روزگار می‌گذرانند و از چه راهی ارتزاق می‌كنند.
بهزاد نبوی: بازنشستگی چریك پیر
بهزاد نبوی بیان صمیمی و دوستانه‌ای دارد، با گذشته‌ای كه چندان دوستانه طی نشده است، با او تماس گرفتم و درباره گذران اقتصادی زندگی‌اش پرسیدم به هر حال او سال‌های تجربه وزارت، نمایندگی مجلس و حضور در مجموعه نخست‌وزیری و ریاست‌جمهوری را در سابقه دارد؛ وقتی برایش توضیح دادم كه ماجرا از چه قرار است درنگ نكرد و گفت همین الان بگویم كه تمام شود؟و گفت!
من یك خانه از مادرم در خیابان سعادت آباد داشتم كه زمین آن را سال 34 به میزان متری 9ریال خریده بودیم و در همان زمین در سال 61 یك خانه دو طبقه ساختیم، مادرم یك ویلا هم در دریاكنار داشت كه وقتی من پیش از انقلاب زندان رفتم یكی از دوستان من برای‌مان خریده بود، یك خانه هم پدرم از قدیم در زعفرانیه داشت كه همه اینها را به دو آپارتمان تبدیل كردیم، كل زندگی ما از این طریق می‌چرخد، 17.5حقوق كه ده روز هم دوام نمی‌آورد باقی زندگی با اموال پدر و مادرم می‌چرخد كه تبدیل به سه آپارتمان شده‌اند كه از محل اجاره آنها زندگی می‌كنیم. من بازنشستگی ریاست‌جمهوری را دارم چون كارمند نخست‌وزیری بودم، بعد از اینكه نخست‌وزیری تبدیل به ریاست‌جمهوری شد كارمند آنجا شدم و باید حقوق وزیر سابق را می‌گرفتم ولی چون در دوره آقای خاتمی حكم مشاور رئیس‌جمهور زدند این رده پایین‌تر از وزارت بود و مبنای حقوق من مشاور شد.
محسن آرمین: قرآن‌پژوه قانع
از محسن آرمین نیز همین سؤال را پرسیدم كه مانند همیشه آرام و متین پاسخ داد: در مورد منابع سازمان مجاهدین انقلاب باید از آقای عرب‌سرخی سؤال كنید البته درآمد خاصی نداشتیم و كمك‌های مردمی بیشتر بود.من هم حقوق معلمی می‌گیرم و با همین حقوق زندگی می‌كنم و هیچ محل درآمد دیگری ندارم من بازنشسته هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی هستم و آخر هر ماه دولت این حقوق را از ما دریغ نكرده است.ما چون خیلی كم هزینه هستیم الحمدلله مشكلی هم برای‌مان پیش نمی‌آید و اگر هم پیش بیاید از امداد غیبی استفاده می‌كنیم؛ در ادامه از آرمین درباره امداد‌های غیبی زندگی‌اش پرسیدم كه به طنز گفت: یعنی مثلا اینجا را ببین، قبلا یخچال بود الان نیست، غیب شده، فروختیم!
عبدالله نوری: دشواری‌های حقوق بازنشستگی
عبدالله نوری در میان چهره‌های سیاسی چندان در دسترس نیست و یافتن او برای خبرنگاران كار مشكلی است به همین خاطر مصاحبه مطبوعاتی یا یادداشت خاصی نیز از او دیده نمی‌شود، اما به سختی و از طریق دوستی در اصفهان توانستم با برادر او-حبیب نوری-تماس بگیرم و ایشان نیز ضمن پرسش سؤال ما از عبدالله نوری از قول ایشان گفت: عبدالله نوری از طریق حقوق بازنشستگی خود روزگار می‌گذراند.عبدالله نوری از گفتن بیش از این درباره منابع مالی خود خودداری كرد.
محمد توسلی: سیاست‌ورز دوستدار كار
محمد توسلی در میان چهره‌های سیاسی، پاسخ‌گو‌تر است و از ایده بحث درباره منابع مالی سیاستمداران و نفس كار كردن در میان آنها استقبال كرد و یادداشتی را درباره منابع مالی خود و نحوه اداره مالی نهضت آزادی برای من ارسال كرد: توسلی در پاسخ به این پرسش كه در زندگی شخصی خود چه مشاغلی و از چه طریق كسب درآمد داشته‌اید؟ گفت: «بنده فارغ‌التحصیل دانشكده فنی دانشگاه تهران در سال 1340 در رشته راه و ساختمان هستم و سپس در رشته دكترای حمل‌ونقل و ترافیك در دانشگاه‌های ایلینوی آمریكا و اشتوتگارت آلمان، همزمان با فعالیت‌های اجتماعی، تحصیلات خود را ادامه دادم. اما در سال 1346 كه برای تهیه پایان‌نامه دكترای خود با موضوع «طرح جامع حمل‌ونقل شهر تهران» به ایران برگشتم و در شهرداری تهران كار خود را آغاز كردم ممنوع‌الاستخدام و ممنوع‌الخروج شدم. اما در «مهندس مشاور راهور» كه با مدیریت آن در شهرداری آشنا شده بودم ابتدا به عنوان كارشناس و سپس مدیریت شركت اشتغال داشتم. به‌رغم بازداشت در سال 1350 مشاور هزینه‌های خانواده مرا پشتیبانی كردند و پس از یك‌سال آزادی از زندان با روی گشاده از ادامه همكاری من استقبال كردند. این همكاری در زمینه
مطالعات و طراحی روسازی راه و ارائه دانش جدید روسازی آسفالتی عمدتا در پروژه‌های وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهران تمركز داشت. در این مدت در مدیریت و تهیه پروژه‌های آسفالت خیابان‌ها و معابر شهری و بین شهری، آزادراه‌های كمربندی جنوب تهران و همچنین آزادراه‌های تهران - ساوه، قم -كاشان - اصفهان، اصفهان - ذوب آهن و... همكاری می‌كردم. از محل حقوق و مزایای دریافتی علاوه بر هزینه‌های جاری زندگی توانستم با پس‌انداز در سال 54 خانه مناسب برای زندگی‌ام تهیه كنم.
پس از انقلاب 57، در دولت موقت كه مسئولیت مدیریت شهر تهران را بر عهده داشتم، خدماتم در جلد دوم خاطرات آمده است. در این دوره فقط حقوق ماهانه ده هزار تومان، در حالی كه قبلا حقوق و مزایای شهردار تهران صد هزار تومان بود، برای تأمین هزینه‌های زندگی دریافت كردم . پس از پایان دوره شهرداری به‌رغم درگیری در مسئولیت‌های نهضت آزادی ایران برای تأمین هزینه‌های زندگی به عنوان كارشناس طرح‌های جامع و تفصیلی ترافیك شهرهای ساری، خرم‌آباد و بروجرد با مهندسین مشاور طرح و كاوش و به موازات آن با شركت مهندسین مشاور باوند نیز به عنوان كارشناس ترافیك طرح جامع شهر قم همكاری داشتم. با تأسیس شركت مهندسین مشاور گذر راه در سال 1371و اخذ صلاحیت و درجه‌بندی در رشته‌های تخصصی حمل‌ونقل و ترافیك، راه و فرودگاه و همچنین با جذب همكاران متخصص، در جایگاه مدیریت آن به كارهای پژوهشی و مطالعاتی پرداختیم كه ثمره آن تهیه طرح‌های پژوهشی و تحقیقاتی و اجرایی بزرگ و ملی بود. در جشنواره مهندسی كشور در سال 1378 موفق به اخذ جایزه ویژه شدیم.
به‌طور خلاصه خدمات مهندسی خود را در مدت نزدیك به 50 سال در قالب ارائه خدمات كارشناسی و مدیریتی و اجرای صدها پروژه بزرگ راهسازی، آسفالت، حمل‌ونقل و ترافیك، احداث فرودگاه‌ها به ثمر رساندیم و با نظارت بر كلیه مراحل و عملیات تولید و حمل و پخش آسفالت بزرگراه‌های تهران و انجام مطالعات لازم برای ارتقای كیفیت عملیات آسفالتی و آموزش كادرهای فنی شهرداری تهران در دهه‌های 70 تا 90 نقش مثبت خود را در حد توان ایفا كردیم.
از جمله در هفتمین همایش قیر و آسفالت ایران كه همه ساله از سوی مركز تحقیقات راه و مسكن و شهرسازی برگزار می‌شود، لوح تقدیری به من اهدا كردند كه در قسمتی از آن چنین آمده است: «شما را به عنوان شخصیت برجسته صنعت قیر و آسفالت در سال 1394 معرفی می‌نماییم و این لوح را به پاس قدردانی از سال‌ها تلاش صادقانه برای اعتلای كشور به جنابعالی تقدیم می‌داریم.» به‌طور خلاصه حضور در بخش خصوصی این امكان را برای كنشگران سیاسی فراهم می‌كند تا با توانمندی و اعتماد به نفس بیشتر بتوانند به خدمات سیاسی خود ادامه دهند و كمتر تحت تأثیر اعمال محدودیت‌های حاكمیت قرار گیرند. تجربه تاریخی هم این فرایند را به وضوح نشان می‌دهد كه شخصیت‌هایی چون زنده‌یادان مهندس بازرگان و دكتر سحابی هم به‌رغم اشتغال و تدریس در دانشگاه برای خود نهادهایی در بخش خصوصی از جمله شركت یاد (یازده استاد دانشگاه) فراهم كرده بودند كه معیشت آنان وابسته كامل به دولت نباشد تا بتوانند با استقلال به خدمات اجتماعی و سیاسی خود بپردازند. در همین راستا هزینه‌ها و مخارج فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی آنان نیز از همین منابع و كمك‌های مردمی تأمین می‌شد تا استقلال و تداوم فعالیت‌های
خود را تضمین كنند.
مهدی نصیری: حقوق شوخ‌طبعی
شاید بتوان مهدی نصیری و همفكران او را در یك طیف سیاسی جدا از اصولگرایان تصور كرد، منابع مالی و گذران زندگی سران این جریان نزدیك به عدالتخواهان نیز جالب است به خصوص با توجه به سوابقی كه پیش از این در كارنامه آنها وجود دارد. مهدی نصیری یكی از چهره‌های مطرح آنهاست كه سمت‌های پیشین او همواره محل بحث بوده است.نصیری در گفت‌وگویی تلفنی با اندكی شوخی به سؤال منابع مالی‌اش این‌گونه پاسخ داد كه عینا شرح مكالمه را در ادامه می‌خوانیم:
من از حوزه علمیه شهریه می‌گیرم، حدود ماهی 1.5میلیون تومان به من شهریه می‌دهند و چون پول امام زمان است بسیار پربركت است و خط فقر را پاسخ می‌دهد. از او پرسیدیم، دستورالعمل زندگی در تهران با یك میلیون و پانصد چگونه است؟ این‌گونه پاسخ داد: «من قم زندگی می‌كنم؛ شهریه طلبگی هم بركت دارد یا مثلا من هر شب یك كاسه زیر سقف خانه می‌گذارم خدا چون رزاق است روزی آن روز را برای‌مان می‌گذارد؛ البته بستگی به اعتقاد و توكل دارد!»در ادامه این پرسش طرح شد كه گویا توكل ما ضعیف است؛ جز حقوق طلبگی تاكنون از چه نهادهایی حقوق گرفته‌اید؟ نصیری این‌طور پاسخ داد: «من كیهان بودم كه حقوق می‌گرفتم، روزنامه صبح هم بودم كه نشریه درآمدزایی بود و بالاخره زندگی ما را تأمین می‌كرد، بعد هم 9سال كارمند بودم، چند سال در تشكیلات شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه بودم و بعد هم همكار معاونت نمایندگی رهبری در امارات بودم و تا سال 89 در آنجا خدمت می‌كردم؛ بالاخره قانع شدید شهریه طلبگی بركت دارد؟-خدا زیادش كند!»
محمد مهاجری: روزنامه‌نگار متواضع
پاسخ محمد مهاجری به این پرسش كه روزگار خود را از چه طریقی می‌گذرانید، گفت: «ما آبروی فقر و قناعت نمی‌بریم/با پادشه بگوی كه روزی مقدر است.»
مصباحی‌مقدم: روحانی اقتصاددان با اقتصادی كوچك
در حاشیه یك گفت‌وگو پیرامون بافت اقتصادی دولت رئیسی از مصباحی‌مقدم كه از جلسه مجمع تشخیص مصلحت نیز باز می‌گشت، پرسیدم چگونه روزگار می‌گذراند؛ وی در پاسخ این سؤال گفت: «من حقوق دولتی دریافت نمی‌كنم و به عنوان استاد تمام دانشگاه امام صادق حقوق می‌گیرم.در مجمع نیز حقوق مشخصی وجود ندارد شاید برخی مواقع حق‌الجلسه پرداخت شود.»
حمیدرضا ترقی: حقوق اندك یك عضو موتلفه
موتلفه اسلامی در باور عمومی به علت ریشه در بازار همواره با مفاهیم اقتصادی و ثروت‌های بی‌شمار تحلیل می‌شود در حالی كه طبق باور اعضای این حزب این برداشت درست نیست و برخی اعضای موتلفه نیز مانند مردم عادی زندگی می‌كنند؛ هرچند صحبت‌های بسیاری درباره ثروت خانواده عسگراولادی وجود داشته است دیگر اعضای این حزب خود را از مسائل اقتصادی كلان جدا می‌كنند؛ به همین جهت با حمیدرضا ترقی گفت‌وگویی داشتیم تا از وضعیت معیشتی او بپرسیم كه در پاسخ گفت: «من حقوق بازنشستگی كمیته امداد را دریافت می‌كنم و تاكنون نیز كار اقتصادی دیگری انجام نداده‌ام، زیرا به روحیه من نمی‌خورد و علاقه‌ای نیز به مسائل اقتصادی ندارم و تا زمان بازنشستگی نیز اجاره‌نشین بودم، اما پس از بازنشستگی توانستم خانه‌ای برای خودم برای اولین‌بار تهیه كنم.»
علی لاریجانی: حقوق هیئت علمی
اگرچه بحث‌های زیادی پیرامون علی لاریجانی به خصوص در دوران انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1400 پیش آمد و برخی رقبای او موضوع مهاجرت فرزندانش به خارج از كشور و برخی موضوعات مالی را مطرح كردند، اما خبر پر سر و صدا و جدی درباره منابع مالی او تاكنون منتشر نشده یا دامنه وسیعی پیدا نكرده است.از منصور حقیقت‌پور، نماینده سابق و مجلس و از نزدیكان علی لاریجانی درباره منابع مالی رئیس سابق مجلس پرسیدم كه گفت مطمئن است لاریجانی حقوق هیئت علمی دانشگاه را دریافت می‌كند و تورم بر زندگی او نیز تأثیر دارد و از مجلس هم طی 12سال فعالیت حقوقی دریافت نكرده است.حقیقت‌پور درباره وضعیت مسكن لاریجانی و دیگر منابع مالی او اطلاعی نداشت و نمی‌دانست لاریجانی صاحب خانه است یا خیر، اما قرار شد اگر روزی لاریجانی را ملاقات كرد این سؤال ما را نیز از او بپرسد!
محمود احمدی‌نژاد: فعلا سكوت تا بعد...
یافتن احمدی‌نژاد در نارمك شاید امكان‌پذیر باشد كه حوصله و وقت دیدار دست نداد البته او در نوبت‌های مختلف نیز نسبت به اموال و درآمد‌های خود صحبت‌هایی كرده است، اما از علی‌اكبر جوانفكر به عنوان یك چهره نزدیك به احمدی‌نژاد در این باره سؤالی پرسیدم كه گویا به دفتر احمدی‌نژاد ارسال شده، اما هنوز پاسخ مشخصی در این باره دریافت نشده است.
ارسال نظر