نیاز دولت بایدن به کارت ایران و منطقه
آرمان ملی : بیش از یک سال مانده به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، دولت دموکرات جو بایدن که محبوبیتش بر اساس نظرسنجی‌ها همچنان در حال کاهش است، در جست‌وجوی راه‌هایی برای خروج از بن‌بست‌های خودساخته در عرصه سیاست خارجی واشنگتن است تا شانس پیروزی حزب خود را افرایش دهد.
دولت دموکرات کنونی آمریکا برای خروج از بن‌بست‌ها در عرصه سیاست خارجی، رویکرد «دیپلماسی، فشار و بازدارندگی» را در دستور کار قرار داده تا تنش‌های موجود و احتمالی را در منطقه و در قبال جمهوری اسلامی ایران تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری این کشور در نوامبر ۲۰۲۴ به زعم خودش«کنترل» کند. آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا ۲۴ مرداد ماه امسال، رویکرد کلی واشنگتن را در قبال ایران «دیپلماسی، فشار و بازدارندگی» اعلام کرد اما منابع دیپلماتیک غربی ادعا می‌کنند که کاخ سفید در تلاش است «تاکتیک کنترل تنش‌ها» را تا پیش از انتخابات ۲۰۲۴ به دلیل منافع و نیاز خود هم در قبال ایران و هم منطقه اجرا کند. به گفته آنها، کاخ سفید در این راستا برای تامین منافع و نیازهای حزب دموکرات می‌کوشد اقدامات و توافقات محدودی داشته باشد تا جایگاه دموکرات‌ها را در رقابت‌های انتخاباتی پیش‌رو در مقابل جمهوری خواهان تحکیم بخشد.
*توافق‌های محدود و اثرگذار بر انتخابات آمریکا
یک دیپلمات غربی که خواست نامش بیان نشود، درباره این رویکرد دولت آمریکا تا پیش از انتخابات ۲۰۲۴ گفته: به نظر می‌رسد دولت بایدن در فرصت یکساله پیش رو، به دنبال ایجاد بحران جدیدی نیست بلکه در پی «کنترل» تنش‌های فعلی با بهره‌مندی از همه ظرفیت‌ها و ابزارهای سیاسی موجود است تا هم به منافع مدنظر دست یابد و هم بخشی از شعارهای انتخاباتی دوره نخست ریاست جمهوری خود را تحقق بخشد. این دیپلمات غربی در عین حال تصریح کرد: البته دولت آمریکا در این فرصت یکساله به دنبال حل «واقعی» مسائل و حتی «توافق‌های بزرگ» نیست زیرا عملا امکان آن وجود ندارد بلکه صرفا در پی «اقدامات مقطعی و تاکتیکی» در قالب توافق‌های «محدود» است. این مقام غربی معتقد است که توافق‌های رسمی اعلام شده همچون تبادل زندانیان با تهران و آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران، گرچه دارای منافعی برای جمهوری اسلامی ایران بوده اما همزمان منجر به افزایش اعتبار دولت بایدن را در درون ایالات متحده در آستانه انتخابات شده است. کاخ سفید برای دستیابی به توافق با تهران، کنگره را دوره زده تا راه هرگونه دخالت جمهوری خواهان را ببندد و از این رو برخی قانونگذاران آمریکایی در پی برگزاری جلسات استماعی در کنگره هستند تا دلایل «شکست» سیاست‌های دولت بایدن و «تساهل و تسامح» او را در قبال تهران بررسی کنند.
*جلوگیری از درگیری میان ایران و نیروهای آمریکایی
این دیپلمات غربی در ادامه ادعا می‌کند که دولت آمریکا به رغم اعزام ناوها و جنگنده‌ها و تفنگداران خود به منطقه، همچنین در تلاش است اوضاع خاورمیانه را به زعم خود به نحوی کنترل نماید که منافع جمهوری اسلامی ایران ایجاب کند نه تنها با نیروهای آمریکایی درگیر نشود بلکه به کشورهای منطقه نیز برای خروج آنها فشاری وارد نسازد. منابع دیپلماتیک غربی همچنین افزایش صادرات نفت ایران را در راستای نیاز دولت بایدن تا قبل از انتخابات ۲۰۲۴ و شکست سیاست‌های منطقه‌ای او ارزیابی کردند و گفتند: کاخ سفید به منظور کنترل بازار نفت، اعمال فشار به عربستان سعودی، مقابله با سیاست ریاض برای کاهش عرضه نفت در بازارهای جهانی، کاهش قیمت بنزین و کنترل تورم در ایالات متحده آمریکا و در نهایت کمک به افزایش اعتبار داخلی دموکرات‌ها اغماض‌هایی در این زمینه انجام داده است. در واقع، دولت بایدن برای جلوگیری از افزایش مجدد قیمت نفت و بنزین در آمریکا و تاثیر فوری آن بر تشدید تورم در آستانه انتخابات، در جست‌وجوی راهکارهای مقطعی و توافق‌هایی محدود در عرصه سیاست خارجی برای غلبه بر مشکلات اقتصادی داخلی است که بیش‌ترین تاثیر را بر انتخابات و سبد رای دموکرات‌ها دارد. منابع دیپلماتیک غربی ادعا می‌کنند که دولت آمریکا رویکرد افزایش صادرات نفت ایران را با توجه نیازها و منافع خود اتخاذ کرده اما می‌خواهد آن را به عنوان «امتیازی» عرضه نماید تا شاید از این طریق بتواند جمهوری اسلامی ایران را از اقدامات «تنش‌آمیز» باز دارد.
*جست‌وجوی راهکار جدید دیپلماتیک
همزمان مقامات آمریکایی که همواره از مهار برنامه هسته‌ای ایران و جلوگیری از پیشرفت آن سخن می‌گویند، مدت‌هاست از بازگشت به برجام سخنی بر زبان نمی‌آورند تا آنجا که بلینکن ۷ تیرماه امسال در شورای روابط خارجی آمریکا با اعلام اینکه هیچ توافقی درباره هسته‌ای در حال مذاکره نیست، به صراحت بیان کرد: «ما همچنان علاقه‌مند به کشف و یافتن مسیرها و راه‌های دیپلماتیک هستیم.» دیپلمات‌های غربی آگاه در این زمینه گفتند: «دولت بایدن به دنبال راهکاری دیپلماتیک درقبال برنامه هسته‌ای ایران است تا از پیشرفت هرچه بیشتر آن جلوگیری کند، اما این امر الزاما به معنای بازگشت به برجام نیست زیرا اکنون در واشنگتن و تهران، دیدگاه‌های دولت‌های کنونی این است که این توافق دارای نقاط ضعفی بوده ولی آن را «کج دار مریز» نگه داشته‌اند تا با گفت‌وگوهای بیشتر به ایده‌های مشترکی دست یابند.»
*تداوم فشارها و تلاش اروپا برای ارائه قطعنامه در اکتبر
رکن دوم، رویکرد دولت آمریکا، فشار است. دیپلمات‌های غربی تاکید کردند: دولت آمریکا همزمان با پیشبرد دیپلماسی به منظور کنترل تنش‌ها، سیاست فشار را با هماهنگی متحدان اروپایی خود از طریق تداوم تدریجی تحریم‌ها علیه تهران، عدم دسترسی ایران به صنایع پیشرفته، تداوم فشارهای حقوق بشری و تلاش برای حفظ پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل اجرا خواهد کرد. از این رو، اظهارنظر وزیر خارجه آمریکا در اندیشکده آسپن قابل تامل است که گفت: «یکی از منافع تلاش برای بازگشت به برجام، همسو شدن مجدد با متحدان اروپایی بوده است.» به گفته منابع دیپلماتیک غربی، یکی از منافع دولت بایدن در تلاش برای بازگشت به برجام، ائتلاف سازی علیه تهران بوده در حالی‌که دونالد ترامپ با خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (هشتم می۲۰۱۸)، میان واشنگتن و متحدان دیرینه‌اش شکاف ایجاد کرد که ماحصل آن رای نیاوردن قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید ممنوعیت تسلیحاتی ایران در ۲۴ مرداد ۱۳۹۹ (۱۴ اوت ۲۰۲۰) بود که فقط ۲ رای موافق آمریکا و جمهوری دومینیکن را داشت و با ۱۱ رای ممتنع و ۲ رای مخالف روسیه و چین به تصویب نرسید. منابع دیپلماتیک غربی گفتند: کشورهای اروپایی در اکتبر امسال، چنانچه اطمینان یابند که قطعنامه پیشنهادی آنان رای خواهد آورد، قطعنامه‌ای را در شورای امنیت ارائه خواهند کرد تا محدودیت‌های موشکی ایران را که قرار است در این ماه (اکتبر) پایان پذیرد، تمدید کنند.
ارسال نظر