توافق موقت گزینه مطلوب ایران نیست | بعید نیست رئیس جمهور بعدی آمریکا یک ترامپ دیگر باشد و زیر میز بزند

به گزارش آرمان ملی آنلاین مکی معتقد است:« دولت رئیسی و حامیانش در ماه‌های باقی مانده تا انتخابات مجلس شورای اسلامی  باید اقداماتی را برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم انجام بدهند.این اتفاق نیز بدون مذاکره و توافق و برداشته شدن تحریم‌ها رخ نخواهد داد. این موضوعی است که آقای رئیسی و کابینه ایشان به خوبی به آن آگاهی دارند. اگر این موضوع برای دولت مهم نبود مذاکرات محرمانه در عمان شکل نمی گرفت و مذاکراتی بین نماینده ایران در سازمان ملل و رابرت مالی رخ نمی داد. این اتفاقات نشان می‌دهد که دولت به این نتیجه رسیده که رفع تحریم‌های اقتصادی تنها راه برای برخی گشایش‌های اقتصادی در داخل کشور است که این مسأله تنها از طریق گفت‌وگو و مذاکره محقق خواهد شد». در ادامه ماحصل این گفت وگو را می‌خوانید.

در شرایطی که اظهارات متناقضی از سوی مقامات ایران و آمریکا درباره روند ادامه مذاکرات احیای برجام وجود دارد گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر احتمال توافق موقت بین ایران و آمریکا در رسانه‌ها وجود دارد. به چه میزان این احتمال در شرایط کنونی وجود دارد؟

پایان نشست فصلی حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدون صدور قطعنامه علیه ایران برگزار شد. به همین دلیل نیز گمانه‌زنی‌های مختلفی را درباره ادامه مذاکرات هسته‌ای به وجود آورده است.در چنین شرایطی گمانه زنی درباره احتمال توافق موقت بین ایران و آمریکا به عنوان جایگزینی برای برجام بیشتر از گذشته شده است.این در حالی است که مقامات ایران احتمال توافق موقت در زمینه هسته‌ای را رد کرده و  مقامات آمریکا و کشورهای اروپایی نیز اظهارات صریحی در این زمینه انجام نداده‌اند.با این وجود رسانه‌ها گزینه توافق موقت را به عنوان یکی از گزینه‌های جایگزین برجام مطرح کرده و در حال گمانه زنی درباره این موضوع هستند.خواسته‌هایی که کشورهای اروپایی و آمریکا در بیانیه‌ای که در نشست فصلی شورای حکام مطرح کردند نشان داد که آنها همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را کف خواسته‌های خود می‌دانند و همچنان نسبت به برنامه هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرده و هشدار داده‌اند.از سوی دیگر جمهوری اسلامی نیز تلاش می کند با همکاری‌هایی که با آژانس می کند بهانه به دست کشورهای عضو گروه موسوم به1+5 ندهد که آنها بخواهند پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع بدهند.واقعیت این است هنگامی که به روند مذاکرات احیای برجام دقت می کنیم متوجه می شویم که احتمال یک توافق بین ایران و آمریکا بیش از گذشته شده و این احتمال وجود دارد که یک توافق موقت بین ایران و کشورهای غربی در آینده ای نزدیک منعقد شود.

گزینه توافق موقت گزینه مطلوب ایران نیست و ایران به دنبال این بود که با احیای برجام یک شوک اقتصادی به اقتصاد کشور بدهد وامیدواری‌ها نسبت به رفع تحریم ها باعث رونق اقتصادی در کشور شود. این در حالی است که در توافق موقت احتمالی چنین شرایطی وجود نخواهد داشت و خواسته های ایران به صورت حداقلی دنبال خواهد شد.از سوی دیگر در شرایطی که ایران و آمریکا به یک توافق موقت دست پیدا کنند سایه تهدید و تحریم همچنان بر سر ایران خواهد بود که این وضعیت خوشایند جمهوری اسلامی نخواهد بود

توافق احتمالی بین ایران و کشورهای غربی دارای چه ویژگی‌هایی است؟

گمانه‌زنی‌هایی که درباره توافق موقت بین ایران و کشورهای غربی وجود دارد پیرامون ویژگی‌ها وچگونگی این توافق است که آیا این توافق کم در برابر کم خواهد بود یا زیاد در برابر زیاد.این سخن به معنای این است که هر چه ایران از فعالیت‌های هسته ای خود  کم کند به همان اندازه پول‌های بلوکه شده ایران آزاد شده و یا معافیت‌هایی برای فروش نفت درباره ایران در نظر گرفته خواهد شد.از سوی دیگر این موضوع که ایران به چه میزان می تواند تحریم‌ها را دور بزند و نفت خود را بفروشد به شکلی که مورد مواخذه آمریکا و کشورهای غربی قرار نگیرد نیز حائز اهمیت است.واقعیت این است که گزینه توافق موقت گزینه مطلوب ایران نیست و ایران به دنبال این بود که با احیای برجام یک شوک اقتصادی به اقتصاد کشور بدهد وامیدواری‌ها نسبت به رفع تحریم ها باعث رونق اقتصادی در کشور شود. این در حالی است که در توافق موقت احتمالی چنین شرایطی وجود نخواهد داشت و خواسته های ایران به صورت حداقلی دنبال خواهد شد.از سوی دیگر در شرایطی که ایران و آمریکا به یک توافق موقت دست پیدا کنند سایه تهدید و تحریم همچنان بر سر ایران خواهد بود که این وضعیت خوشایند جمهوری اسلامی نخواهد بود.این در حالی است که اگر کشورهای اروپایی و آمریکا نخواهند برجام احیا شود و یا دو طرف به این سمت حرکت کنند این گزینه تنها گزینه پیش روی خواهد بود.واقعیت مهم این است که اگر رویکردی که ما امروز در پیش گرفته‌ایم در گذشته در دستور کار قرار داشت قطعأ برجام در دو سال گذشته احیا شده بود و نیاز نبود که ما با خواسته‌های حداقلی به دنبال توافق  با کشورهای غربی باشیم.

ما در دو سال گذشته خواسته‌هایی را مطرح کرده‌ایم که امروز  خبری  از این خواسته‌ها  نیست و امروز و تنها به دنبال حل و فصل مشکلات با آژانس انرژی اتمی هستیم.بدون تردید مسیری که ما در دو سال گذشته برای مذاکره با غرب در پیش گرفتیم مسیر درستی نبود و به نوعی یک فرصت سوزی بود.ما باید به سمتی حرکت می کردیم که از همه راه ها برای احیای برجام وبه نتیجه رسیدن مذاکرات استفاده می کردیم.در چنین شرایطی این احتمال وجود داشت که گشایش‌های ایجاد شود. و اهرم های فشار از دست آمریکا برای فشار بیشتر به ایران گرفته شود.در شرایط کنونی توافقاتی که بین ایران و کشورهای عربی صورت گرفته باعث شده امیدواری ها نسبت به گشایش‌های احتمالی آینده به خصوص در زمینه مذاکراه با غرب بیشتر از گذشته شود.

با توجه به اینکه آمریکا به تعهدات خود در زمینه برجام پایبند نبود و علی‌رغم آنکه همه کشورهای غربی در سال2015 به یک جمع‌بندی درباره پرنده هسته‌ای ایران رسیدند اما در نهایت آمریکا از آن خارج شد چه تضمینی وجود دارد که در شرایطی که ایران و آمریکا به یک توافق موقت دست پیدا کنند که از اعتبار و ضمانت‌های کمتری برخوردار است دوباره با حضور یک رئیس جمهور دیگر آمریکا از این توافق موقت خارج نشود؟

برجام در واقع به اراده ایران و کشورهای غربی امضا شد و هیچ ضمانتی برای اراده طرفین وجود نداشت.بدون تردید اگر ضمانتی در این زمینه وجود داشت ترامپ نمی‌توانست از این توافق خارج شود.هر گونه توافق دیگری به غرب نیز با همین وضعیت مواجه خواهد بود. به همین دلیل ما باید از حداقل و حداکثر فرصت‌های موجود برای احیای برجام استفاده کنیم.این احتمال وجود دارد که رئیس جمهور بعدی آمریکا یک  جمهوری خواه و یا یک ترامپ  و یا شبیه به ترامپ باشد و دوباره زیر میز بزند و توافق نامه را نفی کند.با این وجود روند تحولات جهانی به اندازه‌ای سریع است  که می‌تواند در یک سال و نیم باقی مانده از عمر دولت بایدن فرصت‌های جدیدی نصیب ایران شود که ایران بتواند از این فرصت‌ها به سود خود استفاده کند.ایران باید از کوچک ترین فرصت‌ها حداکثر استفاده را کند و امیدوار باشد که در مدتی که از عمر دولت بایدن باقی مانده گشایش‌هایی رخ بدهد که ایران بتواند از این گشایش‌ها  برای حل چالش‌های اقتصادی و تثبیت موقعیت منطقه‌ای خود حداکثر استفاده را کند.

پایان نشست فصلی حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدون صدور قطعنامه علیه ایران برگزار شد. به همین دلیل نیز گمانه‌زنی‌های مختلفی را درباره ادامه مذاکرات هسته‌ای به وجود آورده است.در چنین شرایطی گمانه زنی درباره احتمتال توافق موقت بین ایران و آمریکا به عنوان جایگزینی برای برجام بیشتر از گذشته شده است.این در حالی است که مقامات ایران احتمال توافق موقت در زمینه هسته‌ای را رد کرده و  مقامات آمریکا و کشورهای اروپایی نیز اظهارات صریحی در این زمینه انجام نداده‌اند

چرا پروژه احیای برجام به احتمال یک توافق موقت تبدیل شده است؟آیا این اتفاق می‌تواند یک دستاورد برای دولت باشد؟

 دولت رئیسی فرصت‌های خوبی برای توافق با کشورهای غربی داشت که مهم ترین آن در سپتامبر گذشته و در اسفندماه1401 بود.بدون تردید اگر از این فرصت‌ها استفاده می شد در شرایط کنونی وضعیت اقتصادی کشور تغییر پیدا کرده بود و مشکلات کاهش پیدا می کرد.شاید اگر دولت از فرصت های پیش آمده برای احیای برجام استفاده می کرد برخی اتفاقاتی که در کشور رخ داد رخ نمی داد که مهم ترین آن اتفاقاتی بود که در پائیز1401 رخ داد.در شرایط کنونی نیز این فرصت برای دولت وجود دارد که بتواند تحریم‌ها را علیه ایران  کاهش بدهد و با فروش بیشتر نفت مشکلات داخلی اقتصاد را حل کند. از سوی دیگر این فرصت وجود دارد که با احیای برجام شرایط ارتباط تجاری ایران با کشورهای جهان را تسهیل کند و شرایطی به وجود بیاورد که فضا برای سرمایه گذاری اقتصادی در کشور بیشتر از گذشته شود.اگر دولت رئیسی به رفع تحریم ها و احیای برجام نیاز نداشت در دو سال گذشته به تعبیر آقای ظریف برجام را آتش زده بودند.دولت به خوبی به این نکته پی برده است که توافق نامه ای بهتر از برجام به دست نمی‌آید.به همین دلیل نیز دولت رئیسی به این نتیجه رسیده که احیای برجام و یا احتمال رسیدن به یک توافق با کشورهای غربی در شرایطی که حامیان دولت رئیسی برای انتخابات مجلس پیش رو نیاز به افزایش پایگاه اجتماعی خود دارد حائز اهمیت خواهد بود.دولت رئیسی و حامیانش در ماه‌های باقی مانده تا انتخابات مجلس شورای اسلامی باید اقداماتی را برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم انجام بدهند.این اتفاق نیز بدون مذاکره و توافق و برداشته شدن تحریم‌ها رخ نخواهد داد.این موضوعی است که آقای رئیسی و کابینه ایشان به خوبی به آن آگاهی دارند.اگر این موضوع برای دولت مهم نبود مذاکرات شکل نمی گرفت و مذاکراتی بین نماینده ایران در سازمان ملل و رابرت مالی رخ نمی داد. این اتفاقات نشان می‌دهد که دولت به این نتیجه رسیده که رفع تحریم‌ها راهی برای برخی گشایش‌های اقتصادی در داخل کشور است که این مسأله تنها از طریق گفت وگو و مذاکره محقق خواهد شد.