کمبود آهن و کم خونی/ راه‌های پیشگیری از آن
کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن، به‌عنوان شایع‌ترین مشکل تغذیه‌ای در سطح جهانی شناخته می‌شود که می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی انسان‌ها به همراه داشته باشد.
به گزارش آرمان ملی آنلاین، در این وضعیت، اکسیژن رسانی به سلول‌های بدن به درستی انجام نمی‌شود و علاوه بر این، برخی آنزیم‌ها و سیستم دفاعی بدن نیز با مشکلاتی مواجه می‌شوند. زنان، کودکان و نوجوانان بیش از سایر گروه‌ها در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند.
علائم کم خونی فقر آهن:
- رنگ پریدگی دائمی زبان و مخاط داخل پلک چشم و لب‌ها
- کمرنگ شدن خطوط کف دست
- احساس ضعف و خستگی زودرس
- کاهش تمرکز
- سیاهی رفتن چشم
- بی‌تفاوتی، سرگیجه و سردرد
- بی‌اشتهایی و حالت تهوع
- خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها
در کم خونی فقر آهن شدید، ممکن است علائمی چون تنگی نفس، طپش قلب و ورم قوزک پا نیز مشاهده شود.
عوارض کم خونی فقر آهن:
- اختلال در تکامل و هماهنگی سیستم عصبی
- اختلال در تکامل رفتاری و تغییرات رفتاری مانند بی‌تفاوتی، خستگی، گوشه‌گیری و عدم تحرک بدنی، به ویژه در کودکان و نوجوانان
- کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی
- کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها
راه‌های پیشگیری و کنترل کم خونی فقر آهن:
1. آهن یاری:
آهن یاری به توزیع مکمل‌های آهن میان گروه‌های آسیب‌پذیر مانند زنان باردار، کودکان زیر ۵ سال، کودکان مدرسه‌ای و دختران نوجوان اطلاق می‌شود. این اقدام کمک می‌کند تا از ابتلا به کم خونی فقر آهن پیشگیری شود.
2. آموزش تغذیه و تنوع غذایی:
- منابع غذایی حاوی آهن: گوشت قرمز، مرغ، ماهی، جگر، تخم‌مرغ، حبوبات، مغزها (پسته، بادام، گردو، فندق) و انواع خشکبار (برگه هلو و زردآلو، انجیر، کشمش، خرما)
- افزایش جذب آهن: مصرف سبزی خوردن یا سالاد همراه با غذا می‌تواند جذب آهن را افزایش دهد.
- پرهیز از مصرف چای و قهوه: بهتر است چای، قهوه و دم کرده‌های گیاهی را همراه غذا یا یک ساعت قبل و دو ساعت بعد از غذا مصرف نشود.
- ترکیب گوشت و سویا: کمی گوشت همراه با سویا در غذا می‌تواند جذب آهن موجود در سویا را افزایش دهد.
- استفاده از جوانه غلات و حبوبات و تهیه نان از خمیر ورآمده و کاملاً تخمیر شده نیز می‌تواند به بهبود جذب آهن کمک کند.
3. برنامه مکمل یاری آهن برای دختران سن بلوغ:
بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت، تمام دختران دانش‌آموز در دوره متوسطه اول و دوم باید به‌طور هفتگی یک عدد قرص آهن (فروس سولفات یا فروس فومارات یا فرفولیک) به مدت ۱۶ هفته در سال تحصیلی مصرف کنند. این مکمل‌ها برای پیشگیری از کم خونی فقر آهن هستند، نه درمان آن. اگر کم خونی تشخیص داده شود، مراجعه به پزشک ضروری است.
نکات مهم هنگام مصرف قرص آهن:
- قرص آهن باید با مرکبات و سایر میوه‌های حاوی ویتامین C مصرف شود تا جذب آن بهتر باشد.
- همزمان با مصرف قرص آهن نباید از شیر و لبنیات استفاده شود.
- برای جلوگیری از یبوست ناشی از مصرف قرص آهن، مایعات زیاد و غذاهای فیبردار (نان‌های سبوس‌دار و حبوبات) مصرف شود.
- از خرد کردن و جویدن قرص آهن باید پرهیز شود.
- در صورت بروز عوارض احتمالی مانند تهوع، استفراغ، یبوست یا درد شکم، مصرف قرص آهن نباید قطع شود؛ این عوارض معمولاً بعد از چند روز بهبود می‌یابد.
این توصیه‌ها می‌توانند به پیشگیری از کم خونی فقر آهن و عوارض ناشی از آن کمک کنند و سلامت عمومی افراد، به ویژه در گروه‌های پرخطر، را حفظ کنند.
ارسال نظر