آپاندیسیت؛ از علائم تا خطرات و راه‌های تشخیص

آپاندیس زائده‌ای کوچک و شبیه کرم است که به ابتدای روده بزرگ متصل می‌شود. این عضو حاوی سلول‌های دفاعی بدن است، ولی نقش مشخصی در ایمنی بدن ندارد. آپاندیسیت زمانی رخ می‌دهد که این عضو دچار التهاب و عفونت شود.

علائم اولیه آپاندیسیت به‌طور معمول با درد در ناحیه وسط شکم آغاز می‌شود که در برخی موارد شدت و ضعف پیدا می‌کند. بیمار ممکن است اشتهای خود را از دست بدهد اما قادر به انجام کارهای روزمره باشد. پس از چند ساعت، درد شدیدتر شده و به سمت قسمت پایین و راست شکم منتقل می‌شود. در این مرحله، تهوع بروز می‌کند اما استفراغ نادر است.

گرچه آپاندیسیت در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد، بیشترین شیوع آن در نوجوانان است، به‌طوری‌که از هر هزار نوجوان، دو نفر در سال به این بیماری مبتلا می‌شوند. دلیل این بیماری بسته شدن مجرای آپاندیس است که باعث التهاب و تورم آن می‌شود.

بسیاری از افراد فکر می‌کنند که آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند التهاب آپاندیس را درمان کنند، اما در حقیقت، درمان اصلی آپاندیسیت جراحی است. آنتی‌بیوتیک‌ها فقط پس از جراحی برای جلوگیری از عفونت‌های پس از عمل مؤثر خواهند بود.

تشخیص آپاندیسیت:

تشخیص آپاندیسیت باید از بیماری‌های مشابه تمییز داده شود. معاینه پزشکی و مصاحبه با بیمار هنوز مهم‌ترین راه تشخیص است، چرا که سونوگرافی در برخی موارد می‌تواند گمراه‌کننده باشد.

1. اگر درد در قسمت پایین و راست شکم به مدت چند روز طول بکشد، احتمالاً آپاندیسیت نیست، زیرا این بیماری معمولاً کمتر از ۴۸ ساعت ادامه می‌یابد. در این صورت، ممکن است عفونت‌های لگنی در زنان یا بیماری‌های التهابی روده مانند کرون مسئول درد باشند.

2. تب ملایم معمولاً در مراحل اولیه آپاندیسیت مشاهده می‌شود، اما تب بالای ۳۸ درجه سلسیوس می‌تواند نشانه عفونت‌های شدیدتری مانند آبسه‌های شکمی باشد.

3. در زنان، تأخیر در عادت ماهیانه می‌تواند نشانه حاملگی خارج‌رحمی باشد که علائم مشابهی با آپاندیسیت دارد.

4. در دختران جوان، در اواسط دوره عادت ماهیانه، ممکن است درد مشابه آپاندیسیت در ناحیه تخمدان‌ها بروز کند. این درد معمولاً موقت است و در ماه‌های بعد نیز ممکن است تکرار شود.

5. آزمایش خون و ادرار می‌تواند کمک کند تا بیماری‌هایی مانند سنگ کلیه یا عفونت‌های ادراری که علائم مشابه آپاندیسیت دارند، شناسایی شوند.

علل عفونت آپاندیس:

بسته شدن مجرای آپاندیس می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد:

• مواد مدفوعی، انگل‌ها یا رشد بیش از حد سلول‌های دهانه آپاندیس
• بزرگ شدن بافت لنفاوی دیواره آپاندیس به علت عفونت در دستگاه گوارش یا نقاط دیگر بدن
• بیماری‌های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسروز
• آسیب‌های فیزیکی و ضربه به شکم

خطرات عفونت آپاندیس:

آپاندیس ملتهب و پر از چرک می‌تواند خونرسانی به این عضو را متوقف کند. این مسأله باعث ضعیف شدن دیواره آپاندیس می‌شود و گاهی باعث پارگی آن می‌شود که خطرات جدی به‌دنبال دارد. در برخی موارد، مانند در کودکان، این فرایند بسیار سریع پیش می‌رود و ممکن است ظرف چند ساعت آپاندیس پاره شود.

تشخیص آپاندیسیت در افراد مسن و زنان باردار مشکل‌تر است و نیاز به دقت بیشتری دارد.

راه‌های تشخیص پزشکی آپاندیسیت:

تشخیص آپاندیسیت بیشتر بر اساس علائم بالینی است و اگر نشانه‌های واضح وجود داشته باشد، پزشک ممکن است تصمیم به جراحی فوری بگیرد. در صورت لزوم، پزشک می‌تواند از آزمایش خون، شمارش گلبول‌های سفید، عکس رادیوگرافی، سونوگرافی و در موارد خاص، لاپاروسکوپی برای تأیید تشخیص استفاده کند.