8 سول زیست شناسی کنکور 1403 غیراستاندارد بود

به گزارش آرمان ملی آنلاین، در بین تمام دروس کنکور تجربی، درس زیست شناسی بالاترین ضریب را به خود اختصاص می‌دهد و به دلیلِ همین اهمیت، برای قبولی در رشته‌های تراز اول، باید به درصد بالایی از سوالات آن پاسخ داد.اکنون که کنکور 1403، در دو نوبت اردیبهشت و تیر برگزار شده و رقابت داوطلبان در گروه آزمایشی تجربی به اتمام رسیده است، جنجال هایی بر کیفیت سوالات کنکور، امتحانات نهایی و رتبه بندی داوطلبان در دو کنکور سراسری و امتحانات نهایی برپا شده است.  در این خصوص، مصاحبه ای با حمیدرضا فیض آبادی، کنشگر آموزشی، طراح و مدرس زیست شناسی داشته ایم:

به نظر شما سطح سوالات زیست شناسی کنکور امسال چگونه بود؟

 نمی خواهم در پاسخ دادن به اولین سوال شما مغالطه کنم ولی حقیقتا این سبک از سوالات را خیلی مناسب آزمونی مانند کنکور سراسری نمی دانم. ببینید وظیفۀ کنکور سراسری، جداکردن حدود پانصدهزار داوطلب از یکدیگر است. پس سوالات کنکور به طوربرآیند، بالاخص در درس زیست به عنوان کلیدی ترین درس گروه تجربی باید پلکانی طرح شود و نه آسانسوری! یعنی سوالات نباید طوری باشند که همه یا هیچ یک از داوطلبان به آن پاسخ دهند. هرچه تنوع درصد های کسب شده در این درس بیشتر باشد، طراح کنکور به عنوان جداکننده و تمییز دهنده داوطلبان از یکدیگر، موفق تر عمل کرده است؛ پس سختی و آسانی ملاک نیست؛ ملاک، قدرت تمییز داوطلبان است. باید همه مدل سوالی در کنکور مطرح شود که همۀ طیف داوطلبان را از ضعیف تا قوی، از هم تفکیک کند. اما در ادامه برای اینکه سوالتان بی جواب نماند چنانچه نشان خواهم داد سوالات کنکور سراسری تیرماه 1403 در درس زیست شناسی از دوره های قبل سخت تر والبته غیراستاندارد تر بود و آن هم به دلیل تعداد زیاد سوالات سلیقه ای، نامفهوم و چندپهلویی است که در آزمون وجود داشت و گویی به جزء لاینفک آزمون سراسری بدل شده است.

 منظورتان از سوالات سلیقه ای چیست؟ مگر یک جواب واحد در علمی مثل زیست شناسی وجود ندارد؟

هم بله و هم خیر! حقیقتا چالش این سوالات در آزمون سراسری، به نحوه استنباط داوطلب از عبارت های سوال برمی گردد. بعضی عبارات در کنکور سراسری وجود دارند که به دو شکل مختلف قابل تفسیر هستند که یکی درست و دیگری غلط می باشد. در حقیقت در علم زیست شناسی تناقضی وجود ندارد و این عبارت های پیچیده و معماگونۀ طراح آزمون است که به سوالات، کالبدی چند پهلو می دهد که برداشت های متفاوتی می توان از آنها داشت. به همین دلیل است که در سالهای اخیر، درصد 100 زیست شناسی توسط هیچ یک از داوطلبان تجربی کسب نشده  که البته اصلا جای افتخار برای سازمان سنجش ندارد که رتبه یک کنکور سراسری، زیست شناسی را مثلا 85 درصد بزند؛ بلکه نشان از معیوب بودن برخی از سوالات می دهد. بار ها گفته ام طراح کنکور نیامده است که قدرت خود را در طرح سوالات بغرنج و مبهم به نمایش بگذارد. وظیفۀ او کاملا روشن و هویداست و طرح این چنین سوالاتی اصلا نشان دهندۀ ذکاوت و خلاقیت طراحان کنکور سراسری نیست.  

سهم این سوالات به قول شما «چندپهلو و سلیقه ای» در کنکور سراسری چه تعداد است؟ آیا بیشتر سوالات این گونه اند؟

فیض آبادی : به طور معمول در هر کنکور از 45 سوال چیزی حدود 3 الی 4 سوال گنگ و ابهام برانگیز وجود دارد. اما در کنکور سراسری تیرماه 1403 این عدد به 8 سوال رسید. این یعنی حدود  18 درصد آزمون؛این درحالی است که اهمیت درسی مانند زیست شناسی به گونه ای است که حتی یک تست آن می تواند هفت سال محل تحصیل داوطلبان را از شهری به شهر دیگر دستخوش تغییر کند . پس اینگونه سوالات قدرت تفکیک آزمون را تقلیل می دهند و کمِ آنها هم، زیاد است.با درنظر گرفتن فشردگی تراز ها در این گروه آزمایشی و رقابت بسیار سنگینی که بین داوطلبان رشته تجربی برای به دست آوردن رشته های محبوب وجود دارد، اصلاهیچ جایی برای این گونه از تست ها وجود ندارد اما گروهی با این استدلال که سطح سوالات کنکور باید به حدی بالا باشد که بهترین ها را جدا کند، از این رویه دفاع می کنند.

چگونه می توانید انقدر مطمئن این ادعا را داشته باشید که لزوما طراح کنکور اشتباه کرده و سوالات مذکور، به قول شما اشتباه یا مورد دار می باشند؟

بسیار سوال خوب و بجایی پرسیدید و کاملا صحیح میفرمایید. بنده اگر ادعا می کنم 8 سوال، ایراد دار و معیوب است باید برای حرفم استدلال بیاورم. ببینید گروهی از سوالات از کتاب های چاپ قبل مطرح شده بود که اتفاقا کتاب درسی در آن بخش اشتباه علمی داشت و مولفین کتاب درسی این موضوع را متوجه شدند و  آن بخش را از کتاب درسی حذف کردند .حال اگر طراح بیاید بر اساس مطالب علمی نادرستِ حذف شده از کتاب درسی سوال طرح کند، تستش معیوب است. اگر طراح با توجه به محتوای کتب درسی نظام قدیم برای نظام جدید سوال طرح کند، تستش معیوب است. اگر طراح کنکور در پاسخ تستش، متن صریح کتاب درسی را نقض کند، تستش معیوب است. این ماجرا فقط حرف و ادعای حقیر نیست. در الواقع تمامی داوطلبان و معلمان نسبت به این موضوع معترض اند. نمی شود که ما بگوییم کتاب درسی اشتباه می کند، دبیران اشتباه می کنند، منابع مرجع علمی اشتباه می کنند و فقط این طراح کنکور است که می داند و بلد است. مضاف بر اینکه اگر سازمان سنجش براین باور است، چرا سال هاست که از دادن پاسخ به این اعتراضات و یا ارائه پاسخنامۀ تشریحی امتناع می کند؟

سازمان سنجش در برابر این ادعا ها واکنشی از خود نشان نمی دهد؟

هیچ! سازمان سنجش همیشه در سکوت بوده است.

آیا درخواستی به سازمان سنجش درخصوص این سوالات ابلاغ شده است؟

بله ؛ بارها دبیران سطح کشور تلاش کرده و نامه فرستادند ولی جواب درست و حسابی دریافت نکردند. دبیران در سال های گذشته خواهان تغییر کلید سوال و یا حذف برخی سوالات بودند که تلاش آنها به جایی نرسید. حداقل کاری که سازمان سنجش می تواند بکند این است که برای سوالات مورد اختلاف، پاسخ نامه تشریحی ارائه دهد که داوطلبان و حتی دبیران از سردرگمی پاسخ برخی سوالات رها شوند.

شما تجربۀ تدریس در مدارس برتر تهران نظیر مدارس سمپاد را دارید.خودتان به عنوان مدرس چه توصیه ای به دانش آموزان خود در مواجهه با این سوالات دارید؟

در برخی مواقع انتخاب بین گزینه بد و بدتر و یا صحیح و صحیح تر می تواند راهکار مناسبی باشد. یعنی اگر فقط یک گزینه از تست دارای ابهام باشد می توان گزینه ها را نسبی بررسی کرد و با توجه به آن سه گزینه دیگر که فاقد ابهام است، در خصوص گزینه ابهام دار تصمیم گیری نمود. اما اکثر اوقات در سوالات ابهام دار کنکور، دو یا سه گزینه تست، عبارت گنگ دارد  یا اینکه تست شمارشی است که در این صورت پیشنهاد من رد شدن از سوال است. چرا که حتی دبیران مطرح کشور هم در این گونه سوالات اختلاف نظر خواهند داشت و برای داوطلب  سر جلسه آزمون و با آن  فشار و استرس روانی ای که متحمل است، چه به لحاظ زمانی و چه به لحاظ استهلاک فکری پاسخ دادن به این پرسش ها انتخاب هوشمندانه ای نخواهد بود و هزینه زیادی برای او خواهد داشت. این درحالیست که جواب تست هم صرفا به سلیقه طراح مربوط خواهد شد و ثبات و قطعیتی در آن نیست.

آیا این مسائل دانش آموزان را از تمرین و تلاش در درس زیست شناسی مأیوس نمی کند؟

هرگز! هیچگاه نباید این اتفاق بیفتد. همانطور که گفتم به طورمعمول 5 سوال زیست شناسی در کنکور سراسری معیوب و مشکل دار هستند و 40 سوال سالم و قابل حل برای داوطلبان باقی مانده است که اگر به 35 سوال آن پاسخ صحیح بدهند که انصافا کارنشدنی و خارق العاده ای نیست، درصد مطلوبی کسب می کنند. نمی توان با این استدلال که کنکور سراسری در یکسال  پراشتباه بوده، دچار انفعال شویم و مسائلی که گفته شد گله و شکایتی به سازمان سنجش است و نه بیاناتی که ناامیدی به دانش آموزان و داوطلبان تزریق کند.