هور عظیمی که سالیانی است می‌سوزد

روز گذشته و همزمان با آتش‌سوزی‌هایی که سال‌های گذشته هم در هورالعظیم رخ داده؛ هوری که دو بخش عراقی و ایرانی داشته، حفاظت محیط زیست خوزستان با توجه به احتمال وقوع آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم با آغاز گرمای شدید هوا، گفت که سازمان حفاظت محیط زیست ایران این مسأله را پیگیری کرده است و امیدوار هستند با هماهنگی وزارت امور خارجه مجددا مذاکرات با وزارت خارجه عراق آغاز شود.

اما اگر بخش عراقی هورالعظیم هم در آتش بسوزد، دود آن به چشم مردم اهواز می‌رود، چیزی‌که در سال‌های گذشته هم اتفاق افتاده است. شهریور سال گذشته، گفته شد که دود ناشی از این آتش‌سوزی شهرهای خوزستان را در برگرفته و این اتفاق نه تنها مربوط به شهریور سال گذشته که سال پیش‌تر و پیش‌تر از آن هم بوده.

احتمال آتش‌سوزی بخش عراقی هورالعظیم

داود میرشکار، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در خصوص خطر وقوع آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم با شروع فصل گرم، گفته در حال حاضر وضعیت ورود آب به تالاب هورالعظیم مناسب است و بخش عراقی آن هم آب دارد و امیدواریم با برنامه‌ریزی مناسب، مشکل کمتری در این خصوص داشته باشیم.

او افزوده: فعلا برای پیشگیری از بروز آتش‌سوزی در بخش عراقی هور اقدامی در آن طرف اقدامی نشده است و اکنون رایزنی‌ها برای امکان خاموش کردن آتش‌سوزی احتمالی در حال انجام است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان توضیح داده است که با توجه به احتمال وقوع آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم با آغاز گرمای شدید هوا، سازمان حفاظت محیط زیست ایران این مسأله را پیگیری کرده است و امیدواریم با هماهنگی وزارت امور خارجه مجددا مذاکرات با وزارت خارجه عراق آغاز شود.

او با بیان اینکه سال گذشته ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها در هورالعظیم در بخش عراقی تالاب بود و میزان کمی از این آتش سوزی‌ها به بخش ایرانی سرایت کرد، عنوان کرد: نامه‌نگاری در این زمینه با سازمان حفاظت محیط زیست و استانداری خوزستان انجام شده است تا در صورت وقوع حادثه برای اطفای حریق به کشور عراق کمک کنیم.

کارشناسان محیط زیست می‌گویند: عمده این آتش‌سوزی‌ها به دلایل انسانی و طبیعی رخ می‌دهد؛ از بین بردن علوفه‌های خشک و قدیمی برای استفاده دام یا باز کردن عرصه‌ها به منظور دید و تردد بهتر، از مواردی هستند که در عراق قابل کنترل نیستند. با توجه به خشکی، تالاب مستعد حریق است و دمای بالا و دیگر عوامل طبیعی نیز در وقوع این حریق‌ها تأثیر دارند.

برخی دیگر هم دلیل اهمال‌ها را عمدی دانسته و توضیح می‌دهند که با توجه به تحقیقات به عمل آمده دلایل اهمال‌کاری عمدی در مهار آتش‌سوزی هورالعظیم بسیار است. محمد درویش، کارشناس و فعال محیط ‌زیست در یکی از مصاحبه‌هایش با رسانه‌ها و در یکی از همین آتش‌سوزی‌ها، از مهم‌ترین این دلایل را استخراج نفت دانسته بود. او توضیح داده بود: در اصل هر چقدر تالاب هورالعظیم زودتر خشک شود، فرآیند استخراج نفت از تالاب هورالعظیم برای دولت‌ عراق راحت‌تر می‌شود. همچنین یکی دیگر از این دلایل اهمال‌کاری مسائل امنیتی و مرزی دو کشور است. زیرا با آتش‌سوزی و نابودی کامل نیزارها نگرانی نیروهای امنیتی هر دو مرز کمتر می‌شود. در نتیجه یک توافق نانوشته‌ای در خصوص عدم مهار آتش‌سوزی در تالاب هورالعظیم وجود دارد؛ چرا که آنها بدشان نمی‌آیید از دست نیزارهای انبوه و منطقه خیس هورالعظیم خلاص شوند. به همین دلیل هیچ‌گاه تالاب هورالعظیم به عنوان تالاب بین‌المللی در کنوانسیون رامسر ثبت نشد. در حال حاضر نیمی از یک میلیون هکتار تالاب هورالعظیم، تالاب محسوب نمی‌شود. البته تالاب هورالعظیم از سوی ایران چهارصد هزار هکتار بود، اما تنها صد و بیست و پنج هزار هکتار آن به صورت رسمی در سازمان حفاظت از محیط ‌زیست به عنوان تالاب به ثبت رسیده است.

به گفته او: اینکه برخی گفتند به دلیل خشکسالی و کمبود آب تالاب آتش گرفته است، که معتقدم صحیح نیست. هر سال به دلایل مختلف مانند حضور شکارچیان در منطقه نیزارها شعله‌ور می‌شوند. زیرا در منطقه حادثه‌خیزی مانند تالاب هورالعظیم یگان‌های اطفای حریق باید به صورت شبانه‌روز برای مهار آتش‌سوزی‌های تکراری در منطقه حضور داشته باشند. ولی مسئولان ایرانی به گونه‌ای رفتار می‌کنند که هر دفعه غافلگیر می‌شوند. در هر صورت به نظرم عمده دلایلی که دولت ایران با همکاری عراق درخصوص مهار آتش‌سوزی تالاب هورالعظیم کاهلی می‌کنند، استخراج نفت است. آنها بر این عقیده‌اند که نبود تالاب بهتر از بودنش است.

اهواز در وضعیت قرمز قرارگرفت

روز گذشته هواشناسی اعلام کرد که بر اساس اعلام سامانه پایش کیفی هوای کشور، در ۲۴ ساعت گذشته منتهی به ساعت هشت صبح بر اساس اندازه‌گیری ذرات معلق با اندازه ۲.۵ میکرون، وضعیت هوا در ایستگاه پادادشهر اهواز با شاخص ۱۵۲ میکروگرم بر مترمکعب در وضعیت ناسالم و قرمز قرار دارد.

بر اساس این گزارش وضعیت هوای اندیمشک ۱۰۶، ایستگاه‌های استانداری و نیوساید اهواز به ترتیب با شاخص‌های ۱۲۳ و ۱۲۹، شوشتر ۱۳۱ و هندیجان ۱۲۰ در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس گزارش شد.

در این مدت هوای شهرهای آبادان، امیدیه، ایذه، بهبهان، پتروشیمی مسجدسلیمان، خرمشهر، دزفول، رامشیر، رامهرمز، شادگان، شوش، ماهشهر و شرکت نفت مسجدسلیمان به علت نبود آلودگی، قابل قبول اعلام شده است. هوای هیچ شهری امروز سالم و پاک گزارش نشده است.

وجود صنایع آلاینده در خوزستان از جمله نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد، نیشکر و… موجب شده تا میزان آلایندگی در نقاط شهری و روستایی خوزستان بالا باشد که موجب بروز مشکلات بهداشتی و زیست محیطی برای ساکنان شده است.

بر اساس طبقه‌بندی پنجگانه صورت گرفته در شاخص کیفیت هوا (AQI) از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوا قابل قبول، ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک است. استان خوزستان ۲۵ ایستگاه پایش کیفی هوا دارد.