زباله سوزی عامل چند درصد آلودگی هوای تهران است؟

مهدی پیرهادی در مراسم  افتتاح غربی‌ترین ایستگاه سنجش آلودگی هوای تهران و دومین ایستگاه در منطقه ۲۲ که با حضور شهردار منطقه ۲۲  برگزار شد، اظهار کرد: طی روزهای گذشته که بحث آلودگی هوا را مورد بررسی قرار دادم این نکته بسیار قابل توجه بود که بین وزش باد و آلودگی هوا ارتباط وجود دارد.

وی با تأکید بر اینکه بر اساس سیاهه انتشار ۶۰.۸ درصد میزان آلودگی هوا مربوط به وسایل نقلیه است، ادامه داد: اگر این تأثیرگذاری خودروها بر آلودگی هوا قطعی باشد باید این تأثیر به‌ صورت هر روزه باشد؛ اما طی روز پنجشنبه که بیشترین میزان تردد در تهران رخ داد این میزان آلایندگی را در تهران نداشتیم.

رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران ادامه داد: برخی از مسئولان از تأثیر ۱۵ تا ۲۰ درصدی زباله سوزی در آلودگی هوای جنوب تهران خبر دادند اما جهت وزش باد در تهران غرب به شرق است و مدل‌های وزشی باد تهران به گونه‌ای نیست که زباله سوزی عامل ۲۰ درصدی آلودگی هوای تهران باشد.

وی افزود: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها طی سالیان گذشته در زمینه کنترل و کاهش آلودگی هوای شهر تهران، نبود امکان شناسایی به روز شده، عاملان اصلی ایجاد این بحران بوده است. همواره در فصل آلودگی هوا متهمان مختلفی مورد اشاره قرار می‌گرفتند بدون اینکه سهم هر کدام از آن‌ها در ایجاد این بحران شناسایی،  محاسبه و ارائه شده باشد.

پیرهادی ادامه داد: در واقع اطلاعات جدیدی در دسترس نبود که به وسیله آن بتوان مشخص کرد کدام منابع آلاینده در شهر تهران آلودگی تولید می‌کنند و هر کدام چه مقدار در کل آلودگی تولیدی در شهر تهران سهم دارند؟ چراکه دومین گام اصلی در مدیریت کیفیت هوا تهیه سیاهه انتشار شناخته می‌شود که برای شهر تهران به روزرسانی نشده است.

وی تصریح کرد: هدف از تهیه سیاهه انتشار «کمی سازی» مقادیر آلایندگی تولیدی از منابع آلاینده مختلف، شناسایی و اهمیت سنجی و مقایسه منابع مختلف برای آلایندگی‌های گوناگون و اثرسنجی سناریوهای مختلف کاهش آلودگی هوا است. سیاهه انتشار مهمترین ابزار علمی و مدیریتی شناخت و کاهش آلودگی هواست. بدون سیاهه انتشار برنامه‌ریزی برای کاهش آلودگی هوا کاملاً بی هدف است، چراکه اهداف کیفی را به اهداف کمی تبدیل و پایش اثر بخشی برنامه‌های کاهش آلودگی هوا را میسر می‌کند.

به گفته رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران، در این راستا پس از سال‌ها در دو دوره متوالی در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶ سیاهه انتشار شهر تهران توسط شرکت کنترل کیفیت هوا تدوین و به روز رسانی شد. این مطالعات مبنای بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها در حوزه آلودگی هوا در کشور قرار گرفته است. برنامه‌های کمی کاهش آلودگی هوای متعددی براساس آن‌ها تدوین و به دستگاه‌های مختلف از جمله شهرداری تهران و دولت ارائه شده که مبنای بسیاری از سیاست‌ها از جمله در مصوبات هیئت دولت و آیین نامه‌های اجرایی قانون هوای پاک بوده است.

وی افزود: سیاهه انتشار شهر تهران مسیر تدوین برنامه‌های کاهش آلودگی هوا و سیاست‌گذاری‌های مربوطه را برای مدیران و تصمیم‌گیران روشن، هموار و کمک می‌کند تا منابع مالی محدود در دسترس به صورت هدفمند هزینه شود.

پیرهادی ادامه داد: متدولوژی استفاده شده برای تهیه سیاهه انتشار شهر تهران مدلی است که تمام کشورهای پیشرفته دنیا از آن استفاده می‌کنند و امکان بهره‌گیری از مدل و ساختار سیاهه انتشار تهران برای به‌روزرسانی مطالعات سیاهه انتشار سایر شهرهای کشور وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه امسال مناقصه سیاهه انتشار انجام و دانشگاه علم و صنعت برنده این مناقصه شد و انتهای سال آینده نتیجه اولیه مطالعات مشخص می‌شود، گفت: در شهر تهران بیش از دو دهه فرایند پایش کیفیت هوا با سنجش آلاینده‌های گازی مونواکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، دی اکسید گوگرد و ازن در کنار ذرات معلق کوچک‌تر از ده میکرون انجام شده و البته بیش از یک دهه، آلاینده ذرات معلق کوچک‌تر از دو و نیم میکرون نیز مورد پایش قرار می‌گیرد.

رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری ادامه داد: در حال حاضر ۲۲ ایستگاه متعلق به شرکت کنترل کیفیت هوا در سطح شهر نصب شده که سه ایستگاه آن در حال نوسازی است و به زودی با راه‌اندازی سه ایستگاه دیگر مجموع ایستگاه‌های متعلق به این شرکت به ۲۵ ایستگاه خواهد رسید و در کنار آن ۱۴ ایستگاه نیز متعلق به سازمان حفاظت محیط زیست است که عملیات سنجش و اندازه‌گیری آلودگی هوای پایتخت را بر عهده دارند.

وی افزود: اطلاعات ایستگاه‌های مذکور پس از جمع آوری در سامانه شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به‌ صورت شاخص ۲۴ ساعته و همچنین شاخص هم اکنون در اختیار عموم شهروندان قرار می‌گیرد.

این عضو شورای شهر تهران تأکید کرد: از آنجا که AQI یک شاخص ۲۴ ساعته است و به عبارت بهتر کیفیت هوا را در ۲۴ ساعت گذشته نشان می‌دهد، قدرت تصمیم‌گیری مردم هنگام مواجهه با آلودگی هوا کم می‌شود و در واقع اطلاعاتی که در دسترس عموم قرار می‌گیرد متوسط ۲۴ ساعت گذشته بوده است.

پیرهادی گفت: برای آنکه در مواقعی که تغییرات خاصی در کیفیت هوا به علت شرایط جوی متغیر روی می‌دهد و خصوصاً هنگام بروز شرایط ناسالم، امکان ارائه گزارشی از آخرین ساعات فراهم باشد و مردم نیز بتوانند با توجه به آخرین شرایط از نظر کیفیت هوا تدابیر لازم را اتخاذ کنند، از سال ۱۳۹۵ در سامانه آلودگی هوا متعلق به شرکت کیفیت هوا، اطلاعاتی تحت عنوان شاخص «هم اکنون» ارائه شده است.

وی افزود: این شاخص که با عنوان Nowcast نیز شناخته می‌شود و برای آلاینده‌های ذرات معلق و ازن به کار می‌رود، به گونه ای تعریف شده است که در ۱۲ ساعت آخر (۸ ساعت برای آلاینده ازن) اگر میزان غلظت آلاینده تغییرات زیادی نداشته باشد از متوسط ۱۲ ساعته در محاسبه شاخص استفاده می‌شود و در صورتی که کیفیت هوا در ساعات اخیر دستخوش تغییرات قابل ملاحظه باشد با تأکید بر اطلاعات ساعات نزدیک‌تر به آخرین ساعت برای ذرات معلق سه ساعت آخر و برای ازن ساعت آخر برای محاسبه شاخص هم اکنون استفاده می‌کنند.

پیرهادی در پایان تصریح کرد: بدین ترتیب اطلاعات و شاخص ارائه شده به کیفیت هوا در ساعت دریافت گزارش نزدیکتر بوده و امکان اقدام برای مردم و مسئولان افزایش پیدا می‌کند.