خبر شوکه کننده و تلخ درباره میانگین معدل دانش‌آموزان

چند روزی است خبری از میانگین ۹.۹۱ دانش‌آموزان فارس در امتحانات نهایی در فضای مجازی و مطبوعات فارس منتشر می‌شود؛ خبری که در نگاه نخست برای هر خواننده‌ای شوکه کننده و البته تلخ است.

 

براساس رویکرد جدید در برگزاری آزمون سراسری، تاثیر نمرات دوره متوسطه دوم بر نتیجه نهایی کنکور دانش‌آموزان روندی افزایشی دارد، طوری که سال گذشته نمرات نهایی دانش‌آموزان ۴۰ درصد از رتبه نهایی آنها را تشکیل می‌داد و امسال قرار است اثری ۵۰ درصدی بر این رتبه سرنوشت‌ساز داشته باشد.

 

از این نظر معدل دانش آموزان متوسطه دوم در امتحانات نهایی از اهمیت بالایی برخوردار است. از امسال دانش‌آموزان متوسطه دوم در هر سه پایه دهم، یازدهم و دوازدهم در پایان سال در امتحانات نهایی شرکت می‌کنند که در نهایت این نمرات ۵۰ درصد از رتبه کنکور آنها را تشکیل می‌دهد و این تاثیر برای دوازدهمی‌هایی که امسال کنکور می‌دهند بیشتر بر نمرات نهایی این پایه است.

 

خبری که از رتبه ۹.۹۱ درصدی دانش‌آموزان فارس در امتحانات نهایی گذشته منتشر شد، درست مربوط به همین نمره ورقه دانش‌آموزان در امتحانات نهایی پایه دوازدهم است، اما با این توضیح که میانگین کشوری این نمره نیز ۱۰.۰۲ است.

 

به دنبال این خبر در گفت‌وگویی با رئیس اداره آموزش اول متوسطه و دوم نظری، توضیحاتی را در ارتباط با میانگین معدل دانش‌آموزان فارسی رشته‌های مختلف در امتحانات نهایی گذشته شنیدیم.

 

علیرضا شجاعی‌پور در ابتدا این توضیح را داد که دانش‌آموزان متوسطه دوم ۲ نمره دارند، یک نمره سال که تعیین کننده قبولی یا مردودی آنها در پایان سال است و دیگری نمره ورقه پایان نوبت دوم که در رتبه کنکور سراسری آنها موثر است.

 

به گفته او ۵۰ درصد نمره سال نمره پایانی آنها در نوبت دوم و بقیه حاصل از نمره نوبت اول و مستمر اول و دوم است.

 

رئیس اداره آموزش اول متوسطه و دوم نظری آموزش و پرورش فارس گفت: میانگین معدل سال دانش‌آموزان فارس در رشته‌های ریاضی، تجربی، انسانی و معارف در سال گذشته ۱۴.۴۵ بوده است و این میانگین برای نمره ورقه آنها در نوبت دوم (امتحانات نهایی) ۹.۹۱ است.

 

او پس از این توضیح مقدماتی به سراغ معدل حاصل از نمرات ورقه دانش‌آموزان در امتحانات نهایی رفت و معدل بچه های فارس را با میانگین‌های کشوری مقایسه کرد، سپس به تغییرات آن در ۲ سال متوالی و دلایل کسب این معدل‌ها پرداخت. شجاع‌پور در ادامه برخی از برنامه‌های کوتاه و بلندمدت آموزش و پرورش فارس برای ارتقای این معدل را بیان کرد.

 

معدلِ پایین اما همسطح دوازدهمی‌های کشور

 

به گفته رئیس اداره آموزش اول متوسطه و دوم نظری آموزش و پرورش فارس، میانگین معدل دانش‌آموزان دوازدهمی فارس در رشته تجربی در امتحانات نهایی گذشته ۱۱.۲۲ بوده و این میانگین در سطح کشوری آن ۱۱.۲۳ بوده و در رشته ریاضی میانگین دانش‌آموزان فارسی ۱۰.۱۷ و میانگین کشوری ۱۰.۷۵ بوده است.

 

این میانگین معدل برای دوازدهمی‌های رشته معارف اسلامی کشوری ۱۰.۵۴ و برای دانش‌آموزان فارس ۱۰.۶۳ بوده و در رشته انسانی میانگین کشوری ۸.۷۴ و مسانگین استانی ۸.۵۸ ثبت شده است.

 

میانگین معدل‌های کسب شده در همه رشته‌ها برای کشور ۱۰.۰۲ و برای فارس ۹.۹۱ را نشان می‌دهد؛ بنابراین شاید در نگاه نخست دیدن معدل پایین بچه‌های فارس شوک آور بود اما باید دانست که مبنای کنکور سراسری بر رقابت داوطلبان است، و تفاوت میانگین معدل دانش‌آموزان استانی و کشوری چشمگیر نیست.

 

بر این اساس میانگین معدل دانش‌آموزان متوسطه دوم فارس در امتحانات نهایی ۱۱ صدم با میانگین کشوری آن فاصله دارد؛ دانش‌آموزان رشته معارف اسلامی در فارس میانگینی بالاتر از دانش‌آموزان کشور کسب کرده‌اند و تجربی‌ها نیز تنها یک صدم با میانگین کشوری فاصله دارند، اما آنطور که رئیس اداره آموزش اول متوسطه و دوم نظری فارس، نیز اظهار کرد بیشترین نگرانی از این معدل کسب شده نسبت به دانش‌آموزان رشته علوم انسانی است، چرا که ۱۸ صدم پایین‌تر از میانگین کشوری هستند و ۴۰ درصد از دانش‌آموزان متوسطه دوم فارس را نیز تشکیل می‌دهند.

 

رصد تغییرات معدل دانش‌آموزان فارسی در امتحانات نهایی

 

نتایج بررسی‌ها از معدل ۲ سال متوالی امتحانات نهایی (خرداد ماه ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲) نشان دهنده بهبود رتبه فارس در سطح کشور است، هر چند به دلایلی که شجاعی‌پور توضیح داد به طور کلی معدل دانش‌آموزان کشور در امتحانات نهایی دوازدهم گذشته کاهش یافته است.

 

بر این اساس در حالی که میانگین کشوری معدل دانش‌آموزان در امتحانات نهایی ۱۴۰۱ (پایه دوازدهم) ۱۱.۶۲ بود، این معدل در فارس ۱۱.۰۹ بود و از این نظر در جایگاه ۱۹ کشور قرار داشت.

 

آنطور که رئیس اداره آموزش اول متوسطه و دوم نظری آموزش و پرورش فارس توضیح داد: قرار شد معدل امتحانات نهایی دوازدهمی‌ها در ۱۴۰۲ تاثیر ۴۰ درصدی بر رتبه کنکور آنها داشته باشد، از این رو سوالات دشوارتر و مفهومی‌تر طرح شد و به دنبال آن معدل دانش آموزان در میانگین کشوری ۱.۶ کاهش یافت.

 

با این حال به گفته شجاعی‌پور این افت معدل در میان دانش‌آموزان فارسی کمتر بوده و همین سبب شد تا با ارتقای چهارپله، از جایگاه ۱۹ کشور به رتبه ۱۵ برسد.

 

رئیس اداره آموزش اول متوسطه و دوم نظری آموزش و پرورش فارس گفت: بر اساس اعلام مرکز سنجش و آموزش کشور، فارس از نظر جهش رتبه، سومین استان کشور در سال ۱۴۰۲ بود.

 

او با یادآوری اینکه نمرات نهایی دانش‌آموزان متوسطه دوم امسال ۵۰ درصد و سال آینده ۶۰ درصد رتبه آنها را در کنکور سراسری تشکیل می‌دهد، توضیح داد: با توجه به اینکه در کنکور سراسری شاهد رقابت داوطلبان هستیم، این ارتقای رتبه نشان می‌دهد که داوطلبان فارسی، در کنکور ۴۰۳ شرایط بهتری را نسبت به کنکور گذشته خواهند داشت.

 

تلاش برای بهبود معدل دانش‌آموزان فارس

 

هرچند همسطحی نسبی معدل دانش‌آموزان فارس و هم‌پایه‌هایشان در سراسر کشور موقعیت نسبتا برابری را در ماراتن کنکور سراسری به آنها می‌بخشد، اما تلاش و برنامه‌ریزی مسئولان آموزش و پرورش فارس برای بهبود این معدل از ۲ جنبه دارای اهمیت است؛ یکی بهبود جایگاه فارس در میان رتبه‌های برتر و قبولی‌های این استان در کنکورهای آینده و دیگری افزایش سطح سواد و دانشِ دانش‌آموزانی که قرار است آینده‌سازان کشور باشند.

 

برنامه‌های آموزش و پرورش فارس برای ارتقای میانگین معدل دانش‌آموزان متوسطه دوم در امتحانات نهایی امسال و سال‌های آینده را پرسیدیم و رئیس اداره آموزش اول متوسطه و دوم نظری در این رابطه برنامه‌های کوتاه و بلند مدتی را توضیح داد که این ارتقای معدل را نشانه گرفته است.

 

شجاعی‌پور گفت: سال گذشته بهبود نیم‌نمره‌ای معدل دانش‌آموزان نسبت به میانگین کشوری، هدف گذاری شد و با تحقق ۰.۴۲ این هدف، شاهد جهش چهار پله‌ای فارس در رتبه‌بندی کشوری بودیم.

 

او اضافه کرد: اگر امسال هم همین هدف گذاری نیم نمره‌ای محقق شود دست‌کم چهار تا پنج منطقه آموزشی را پشت سر خواهیم گذاشت، هر چند هرچند همه استان‌ها برای بهبود معدل دانش آموزان شان در تلاشند و این رقابت دشوار است.

 

رئیس اداره آموزش اول متوسطه و دوم نظری آموزش و پرورش فارس گفت: برنامه‌های متعددی در بازه زمانی کوتاه و بلند مدت پیش‌بینی و اجرایی شده تا شاهد ثبت معدل‌های بهتری از سوی دانش‌آموزان فارس در امتحانات نهایی متوسطه دوم باشیم.

 

شجاعی‌پور توزیع متوازن دانش آموزان در رشته‌های مختلف نظری و فنی و حرفه‌ای را از برنامه‌هایی دانست که در این زمینه موثر است.

 

او با بیان اینکه در سال‌های اخیر شاهد بهبود وضعیت فارس در توزیع متوازن دانش‌آموزان متوسطه دوم هستیم، توضیح داد: هنگامی که دانش‌آموزی متناسب با توانمندی و علاقه خود به ادامه تحصیل در یک رشته نظری یا فنی بپردازد، به طور حتم بر کسب نمرات بهتر و موفقیت تحصیلی او اثرگذار خواهد بود.

 

رئیس اداره آموزش اول متوسطه و دوم نظری آموزش و پرورش فارس برگزاری آزمون‌های شبه نهایی در آذر ماه گذشته و فروردین یا اردیبهشت پیش رو، صدور کارنامه عملکرد ۲ ساله برای دانش‌آموزان متوسطه دوم و کارنامه عملکردی برای مناطق آموزشی، برگزاری وبینارهای آموزشی آشنایی با نحوه پاسخگویی و سوالات پرتکرار در امتحانات نهایی برای دانش‌آموزان، برپایی دوره‌ آموزشی سه روزه برای مشاوران تحصیلی و دوره‌های آموزشی ویژه مدیران و معلمان شماری از برنامه‌هایی است که به بهبود معدل دانش‌آموزان استان در امتحانات نهایی پیش روز کمک می‌کند.

 

شجاعی‌پور توضیح داد: کارنامه‌های عملکردی دانش‌آموزان و مناطق آموزشی تحلیل و آسیب‌شناسی می‌شود تا با مشخص شدن نقاط ضعف برای بهبود آنها در کمیته تخصصی آموزش و پرورش برنامه‌ریزی شود. علاوه بر این دورس هدف که فارس در این درس‌ها جایگاه نامناسبی داشت نیز مشخص شده تا برای کیفیت بخشی به آموزش این دروس برنامه‌ریزی شود.

واقعیتی نیازمند تغییر

برآیند این بررسی‌ها این است که میانگین معدل دانش‌آموزان دوازدهمی فارس در امتحانات نهایی گذشته واقعی است، اما این واقعیت به دلیل هم‌سطحی آنها با دانش آموزان سراسر کشور برای موفقیتشان در کنکور سراسری نگران کننده نخواهد بود؛ هرچند اهمیت تلاش مسئولان آموزشی برای بهبود آن انکارناپذیر است چرا که با سطح سواد و دانش آینده سازان کشور در ارتباط است.