ساخت گورستان در این بافت مسکونی!

 شهر جدید اندیشه واقع در شهرستان شهریار از توابع استان تهران و دارای ۶ فاز است. مالکان زمین‌های فاز ۶ اندیشه اکثراً از اعضای تعاونی‌های هفتگانه هستند که در سال ۱۳۷۰ به امید ساخت‌وساز، اقدام به خرید اراضی تفکیکی از کمیته امداد کردند، اما با گذشت بیش از ۳۰ سال همچنان پروانه ساخت‌وساز به آن‌ها اعطا نشده است. مالکان تعاونی‌های هفتگانه جزو اقشار فرهنگی، کارگری و کارمندی هستند که متأسفانه تعدادی از آن‌ها طی این سال‌ها فوت کرده‌اند یا از کار افتاده‌ شده‌اند. کمیته امداد به عنوان مالک اولیه این زمین‌ها با گذشت ۳۲ سال، زمین‌ها را حتی به طور فیزیکی هم تحویل مالکان اصلی نداده است.

هرچند زمزمه‌های مبهمی از نزدیک‌شدن به مرحله صدور جواز به گوش می‌رسید، اما گویا این خوشحالی و امیدواری برای شهروندان اندیشه دوام چندانی نداشته و در شرایطی که ساکنان این شهر هنوز چشم‌انتظار جواز ساخت زمین‌هایشان هستند، اخیراً با معضل دیگری هم مواجه شده‌اند. به تازگی مشخص شده که شهرداری فردیس قصد دارد درست در جوار شهر اندیشه و تراکم جمعیت موجود، زمینی به مساحت ۲۲ هکتار را به احداث آرامستان اختصاص دهد.

حسین حکیم‌راد، به‌عنوان رابط و یکی از شهروندان دغدغه‌مند اندیشه، طی گفت‌وگو با خبرآنلاین در این‌باره توضیح می‌دهد: «درست زمانی که مدارک ما به کمیسیون ماده ۵ ارسال شده بود و منتظر صدور مجوز برای ساخت‌وساز بودیم، شهرداری فردیس طرح احداث آرامستان را پیشنهاد داد.» براساس قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، کمیسیون ماده ۵، موظف به بررسی و تصویب طرح‌های تفصیلی و شهری و تغییرات آنها است.

او در ادامه می‌گوید: «تا جایی که ما پیگیری‌ کردیم، گویا بررسی‌ها و مطالعات لازم در خصوص این تصمیم صورت گرفته و موافقت‌های اولیه کسب شده است. به‌عنوان مثال، از آنجا که زمین‌های ما به‌علت مشکلات مرتبط با اسناد و جواز، خالی از ساخت‌وساز است، شهرداری با جمع‌آوری مستندات و ارائه آنها به سازمان محیط زیست مدعی شده که اراضی اطراف محل موردنظر برای احداث آرامستان، بایر است! در صورتی که این اراضی بیابان نیست که بخواهند در حوالی آن قبرستان تأسیس کنند؛ بلکه زمین‌های موجود، متعلق به مالکان است. در واقع این اقدام شهرداری، بیشتر جنبه ظاهرسازی جهت اخذ مجوزهای لازم را دارد.»

احداث آرامستان در بافت مسکونی؟

مرتضی بهرامی، رئیس شورای شهر اندیشه، در گفت‌وگو با خبرآنلاین، ضمن شفاف‌سازی ایده احداث آرامستان می‌گوید: «ماجرا از این قرار است که شهر اندیشه فاقد آرامستان مستقل است و ساکنان آن برای دفن متوفای خود با مشکل مواجه هستند و ناچارند به بهشت زهرای تهران، شهریار یا دیگر نقاط مجاور مراجعه کنند. از همین رو، ما سال‌ها پیگیر احداث یک آرامستان در محل مناسبی از شهر اندیشه بودیم. اما با وجود پیگیری‌های مداوم، به علت مشکلات زیست‌محیطی و نامناسب بودن خاک منطقه، اجازه این کار صادر نشد. در پی عدم موافقت با این درخواست، با بررسی‌های مفصلی که انجام گرفت، منطقه مذکور را در نقشه‌های شهری زیرمجموعه «بافت مسکونی» تعریف کردیم.»

او ادامه می‌دهد: «با وجود بی‌اعتنایی چندین ساله به مطالبه شهروندان در این زمینه، حالا مسئولان به طور ناگهانی تصمیم گرفتند که یک آرامستان در جوار شهر اندیشه احداث کنند؛ اما این تصمیم آنطور که باید و شاید، اصولی نیست و ضمن ایجاد نارضایتی در میان شهروندان اندیشه، برایشان سؤال ایجاده شده که چطور طی سالیان متمادی با بهانه‌های مختلف، کوچکترین توجهی به خواسته ما نشد و حالا بی‌مقدمه اصرار دارند این کار را انجام دهند.»

نادیده گرفتن حق همسایگی؛ با احداث آرامستان در جوار اراضی اندیشه

براساس مستندات موجود، مساحتی که برای احداث آرامستان در نظر گرفته شده، جزو بافت شهری محسوب می‌شود و اهالی این ناحیه، از وزارت کشور، استانداری تهران و کرج و هم‌چنین دادستان مناطق شهریار، کرج و فردیس درخواست مداخله برای ممانعت در تضییع حقوق خود از طرف شهرداری فردیس را دارند.

حکیم‌راد با اشاره به مجاورت محل موردنظر با بافت مسکونی و شهری می‌گوید: «تعاونی دارو پخش، فاز ۶ اندیشه، بخشی از فردیس و دیگر سازه‌ها و اماکن مهم شهری در این بافت و حوالی آن قرار دارند. افزون بر اینکه مساحت مدنظر برای احداث یک آرامستان (با وسعت ۲۲ هکتار)، در مقایسه با کل جمعیت منطقه، بسیار کم است، بلکه این محل درست در بافت نزدیک به زمین‌های فاز ۶ اندیشه قرار دارد و چنین اقدامی به منزله عدم رعایت حق همسایگی است. همانطور که بسیاری از سکنه این محدوده نیز به این تصمیم معترض هستند.»

از منظر قانونی، محل آرامستان می‌بایست حدود ۱۰ کیلومتر با بافت شهری فاصله داشته باشد. اما به گفته حکیم‌راد، مسئولان مربوطه می‌گویند که چون گستردگی محیطی لازم را برای رعایت این فاصله نداریم، با یکسری استثنائات می‌توان نهایتاً ۱۰۰ متر فاصله ایجاد کرد.

بررسی مشکلات و عواقب زیست‌محیطی این تصمیم

با توجه به قرائن و شواهد موجود، چنین اقدامی از سوی شهرداری فردیس، ضربه غیر قابل جبرانی به محیط زیست، فضای مسکونی و ساکنان شهر اندیشه وارد می‌کند. این شهروند دلسوز در بخشی از اظهارات خود می‌گوید: «منِ نوعی نمی‌دانم غرض از این اقدام چیست، اما چیزی که عقل حکم می‌کند، این است که احداث یک قبرستان با تمام مصائب و مشکلات آن، در جوار بافت مسکونی حتی با ۱۰۰ متر فاصله هم قابل توجیه نیست. انجام این اقدام، در وهله نخست با اصول و قواعد زیباسازی شهر در تضاد است؛ چرا که نمای پنجره‌های ساختمان‌های اطراف مشرف به قبرها و فضای قبرستان خواهد بود و این موضوع چندان خوشایند افراد نیست. در درجات بعد، می‌توان مشکلات و مسائل بهداشتی را مدنظر قرار داد؛ این منطقه از لحاظ شرایط آب و هوایی، اغلب مواقع دارای وزش شدید باد است و سگ‌های ولگرد بسیاری دارد، به همین منوال اگر یک عامل بیماری‌زا در این منطقه یافت شود، ممکن است به‌واسطه این موارد انتشار یابد. چنین اقدامی به خودی خود غلط نیست، اما باید در خور و مناسب شرایط موجود منطقه باشد.»

بهرامی هم با اشاره به اینکه چنین اقدامی موجب برانگیختن اعتراض اهالی منطقه شده، عنوان می‌کند: «بر اساس آیین‌نامه تنظیمی مشترک بین وزارت کشور و وزارت بهداشت، احداث آرامستان دارای شرایط و ضوابط به‌خصوصی است که بایستی رعایت شود؛ یکی از این شرایط، وجود یک فاصله استاندارد میان محل آرامستان و بافت شهری است که متأسفانه این مورد در اتفاق مذکور، محلی از اعراب ندارد. کمترین و معقول‌ترین انتظار شهروندان، عمل به این بند از آیین‌نامه است.»

به گفته بهرامی، تصمیم به ایجاد آرامستان در حالی است که سکنه اندیشه در محل موردنظر، دارای قطعات زمین با سند تک‌برگ و کاربری مسکونی هستند و شهرداری فردیس در کمتر از ۵۰ متری فاز ۶ شهر اندیشه کلنگ احداث آرامستان را زده است.

دستور توقف ساخت آرامستان موقتاً صادر شده است

ایده احداث آرامستان تا همین اواخر در دست اجرا بود و حتی منطقه مدنظر را با دیوارهای پیش‌ساخته محصور کرده بودند تا عملیات عمرانی را آغاز کنند. حکیم‌راد در این راستا می‌گوید: «با پیگیری‌های مداوم شهروندان و شورای شهر، فعلاً این روند متوقف شده است. شورای شهر اندیشه هم با چنین اقدامی مخالف است و از نظر اداری و قانونی، به نوبه خود در حال پیگیری این موضوع است. مالکان نیز در صدد هستند تا حد ممکن این موضوع رسانه‌ای شود تا از لگدمال شدن حقوق ساکنان این منطقه جلوگیری کنند.»

ریاست شورای شهر اندیشه نیز با تأیید این موضوع می‌گوید: «بر اساس جلسه مقدماتی اخیر که با حضور شهرداران و شورای شهر اندیشه و فردیس برگزار شد، دستور توقفِ موقت عملیات عمرانی صادر شده است.»

بهرامی امیدوار است این نشست‌ها ادامه‌دار باشند تا جایی که با در نظر گرفتن منافع ساکنان هر دو منطقه (اندیشه و فردیس)، یک تصمیم قاطع و عادلانه در این زمینه اخذ شود.