مقصر خشک شدن دریاچه ارومیه وزارت نیرو است نه تغییرات اقلیمی

یوسف مرادی، کارشناس محیط زیست درباره شرایط آب در ایران گفت: ما سالانه به طور متوسط ۲۳۷ میلیمتر بارش باران داریم که در برخی نقاط هزار میلیمتر و در دیگر مناطق ۹۰ میلیمتر است؛ اگر این را ضرب در مساحت ایران کنیم به این نتیجه می‌رسیم که سالانه نزدیک ۴۰۰ میلیارد متر مکعب آب داریم. در مقابل مصرف آب شرب خانگی در کل کشور طبق آمار وزارت نیرو، در بیشترین حالت ۸ میلیارد متر مکعب است؛ این عدد میزان کمی از آب باران کشور به حساب می‌آید.

وی افزود: با این وجود ما هر جایی را نگاه می‌کنیم شعار صرفه‌جویی در مصرف آب را می‌بینیم؛ مردم ایران جز کم مصرف‌ترین مردم در کشورهای دنیا هستند. طبق آمار، دوازده درصد منابع آب شیرین کشورهای توسعه یافته توسط مردم برای آب شرب خانگی استفاده می‌شود.

کارشناس محیط زیست درباره باقی‌مانده منابع آبی کشور توضیح داد: ما باید ببینیم باقی ۴۰۰ میلیارد متر مکعب پس از مصارف خانگی در کجا قرار دارد نه آنکه بگوییم آب کم است؛ رقم ۴۰۰ میلیارد متر مکعب مربوط به میانگین ۵۰ ساله کشور است و در ۱۵ سال این رقم به ۳۷۵ میلیارد متر مکعب می‌رسد. حدود ۳۹۰ میلیارد متر مکعب آب در کشور وجود دارد که وضعیت آن باید مشخص شود. زمانی که باران می‌بارد بخشی از آن آب تبخیر می‌شود، یعنی این آب را ما به صورت تبخیر شده داریم اما این ۲۸۰ میلیارد متر مکعب را به خود اختصاص می‌دهد و این ۲۸۰ میلیارد متر مکعب تبخیر شده به حساب می‌آیند.

وی افزود: ما برای جلوگیری از تبخیر آب باید آبخیزداری و آبخوان‌داری انجام دهیم. آبخیزداری و آبخوان‌داری آب‌ها را به داخل زمین می‌برند و از تبخیر آب جلوگیری می‌کنند و در نتیجه ما آب‌ها را به صورت چشمه و قنات خواهیم داشت. اکنون ما آب را از خلیج فارس و عمان می‌خواهیم به استان‌های مرکزی بیاوریم؛ در این صورت هر متر مکعب آبی که ما از عمان به مشهد بیاوریم ۳ دلار برای ما هزینه خواهد داشت. در حالی که ما در کشور آب برای هر متر مکعب هزار تومان است. این یعنی ۱۵۰ برابر هزینه بیشتری خواهد داشت؛ ما همچنین قرار است ۱ میلیارد مکعب آب وارد کشور کنیم.

مرادی درباره آبخیزداری توضیح داد: ما می‌توانیم با آبخیزداری در استان‌های هرمزگان، سمنان، یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و قم که جمعیت ۲۳ میلیون نفر از ایران را دارند و ۹۸ میلیون هکتار مساحت دارند می‌توانیم از هر هکتار آبخیزداری ۵۳۰ متر مکعب آب دریافت کنیم. با این کار می‌توانیم ۳۰ میلیارد متر مکعب آب را در زیر زمین ذخیره کنیم. هر هکتار آبخیزداری سه و نیم میلیون تومان هزینه دارد که برای ۶۰ میلیون هکتار آبخیزداری حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان هزینه می‌شود. این یعنی تنها با ۱۹۰ میلیارد تومان ۳۰ میلیارد متر مکعب آب خواهیم داشت که ۲۵ الی ۵۰ سال نیز جواب می‌دهند اما در پروژه انتقال آب ما ۸ میلیارد دلار هزینه نیروگاه‌سازی داریم که می‌شود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان در کنار آن نیز سالی ۱۵۰ هزار میلیارد تومان باید برای گاز و شیرین‌سازی آن بدهیم. بابت تمامی این هزینه‌ها تنها یک میلیارد متر مکعب آب دریافت می‌کنیم.

کارشناس محیط زیست افزود: اکنون برنامه این است که با ۴۵۰ هزار میلیارد تومان ۱ میلیارد متر مکعب آب داشته باشیم و سالانه ۱۵۰ هزار میلیارد تومان هزینه کنیم در حالی که می‌توانیم ۱۹۰ هزار میلیارد تومان می‌توانیم به ۳۰ میلیارد متر مکعب آب برسیم که تا ۵۰ سال هزینه اضافی ندارد.

وی گفت: آبخیزداری کار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری است و مسؤولان نیز از این تفاوت هزینه‌ها خبر دارند. کل بودجه آبخیزداری کشور امسال ۱۳۰۰ میلیارد تومان است و کل بودجه‌ای که تاکنون به آبخیزداری اختصاص پیدا کرده ۱۳۰ میلیارد تومان است. یعنی مسؤولان حاضر نیستند برای منبع آبی ۵۰ ساله هزینه بدهند اما تمایل دارند هزینه پروژه شیرین کردن آب دریا را بدهند. این آبی که شیرین سازی می‌شود برای مردم نیست و برای صنایع انجام می‌شود.

وی ادامه داد: اردکان یزد یک شهر تمدنی ایران است اما آلودگی بسیاری دارد چرا که ۸۰ درصد صنایع یزد در اردکان قرار دارد. این صنایع توسط یکی از رئیس جمهورهای اسبق، وزیر نیروی و رئیس فراکسیون محیط زیست که اردکانی بودند جهت خدمت به اردکان در این محل رفتند اما اکنون در اردکان نمی‌توان نفس کشید. اکنون می‌خواهند آب از عمان به اردکان ببرند چرا که آب برای صنایع کم است؛ این کار مقامات با محل تولد خود مانند دوستی خاله خرسه بوده است. اکنون اردکان وضعیت بسیار بدی دارد.

مرادی در یک برنامه تلویزیونی در خصوص راه حل این کارها توضیح داد: کل جمعیت ایران در سواحل مکران ۱۳۰ هزار نفر است؛ اما همین منطقه مشابه در پاکستان و هند پرجمعیت‌ترین شهرها را دارند. بهترین جا برای قرار دادن صنایع ایران اکنون مکران است که هیچ چیز ندارد، ما می‌توانیم با هزینه انتقال آب از عمان به فلات مرکزی، هفت و نیم میلیارد متر مکعب آب شیرین سازی کنیم. این یعنی می‌توانیم سه برابر کل صنعت ایران با ۹ میلیون جمعیت را به سواحل مکران ببریم. فقط با هزینه یک سال شیرین سازی آب دریا می‌توانیم تمامی فولاد و پتروشیمی‌ها در کنار صنایع این منطقه را به خلیج مکران ببریم و فلات مرکزی را نجات دهیم. اکنون آلودگی هوای اصفهان هفت برابر بدتر از تهران است.

وی درباره خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: طبق گزارش وزارت نیرو از مرکز پژوهش‌های مجلس، تنها ۳۰ درصد از تغیرات اقلیمی بر خشکی دریاچه ارومیه تأثیر گذاشته و ۶۹ درصد علت این خشکی، تقصیر وزارت نیرو است. تعداد سدهای اطراف دریاچه ارومیه و زمین‌های باغ ۶۰۰ هزار هکتاری باعث خشک شدن دریاچه ارومیه شدند.