عقب‌ماندگی شدید شهرداری در عمل به وعده‌ها

 با وجود این که پیش از آغاز سال ۱۴۰۲ و حتی در ماه‌های ابتدایی امسال، مسئولان مدیریت شهری پایتخت تاکید داشتند که با توجه به پیش‌بینی اعتبارات مناسب برای توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی در مصوبه بودجه امسال شهرداری توسط شورای اسلامی شهر تهران، در سال ۱۴۰۲ شاهد تحول محسوس وضعیت این ناوگان بخصوص در حوزه اتوبوسرانی خواهیم بود و براساس وعده مدیران شهری، قرار بود در سال جاری حداقل یک هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس جدید وارد ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت شود و همچنین براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، بنا بود که در طول سال جاری صدها اتوبوس بازسازی و ده‌ها رام قطار مترو اورهال شود و به ناوگان اتوبوسرانی و قطار شهری پایتخت بازگردد، ولی مطابق آمارهای ارائه‌شده توسط «سید جعفر تشکری هاشمی»، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر، با وجود گذشت ۹ ماه از شروع سال جاری، شهرداری به قسمت اندکی از وعده‌های حمل‌ونقلی خود امسال عمل کرده است.

به نحوی که طبق گزارشی که تشکری هاشمی هفته گذشته در صحن علنی پارلمان شهری پایتخت قرائت کرد، از ابتدای فروردین تا پایان آذر ۱۴۰۲، تنها حدود ۲۹۵ دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران اضافه شده و برای حدود ۴۰ درصد بودجه توسعه خطوط متروی تهران قرارداد بسته شده است؛ همچنین براساس این گزارش، در ۹ ماه ابتدایی امسال، فقط حدود ۱۵ درصد از اعتبارات پیش‌بینی‌شده در مصوبه بودجه سالیانه شهرداری تهران برای بازسازی واگن‌های مترو اختصاص یافته و طی این مدت، تنها ۱۳ رام قطار درون‌شهری و ۲ واگن دوطبقه خط ۵ مترو اورهال شده‌اند. ضمن این که از ابتدای سال جاری تا کنون فقط کمتر از ۱۳ درصد از بودجه پیش‌بینی‌شده برای بازسازی اساسی اتوبوس‌ها به‌کار گرفته شده و تنها ۱۶۵ دستگاه اتوبوس قدیمی از طریق اورهال به ناوگان پایتخت بازگشته است.

فاصله زیاد بین وعده و عمل مسئولان شهرداری تهران در حوزه حمل‌ونقل عمومی

آمارهای دیگری ارائه‌شده توسط رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران نیز به شکل مشابهی از عقب‌ماندگی شدید مدیریت شهری تهران در عمل به تکالیف گوناگون تعیین‌شده برای شهرداری در حوزه حمل‌ونقل عمومی در مصوبه بودجه ۱۴۰۲ حکایت دارد و در چنین شرایطی سوال مهم این است که با توجه به اظهارات مسئولان مدیریت شهری پایتخت مبنی بر این که درآمدهای شهرداری در سال جاری هم مانند سال گذشته، مازاد بر بودجه مصوب بوده است، چرا پس از گذشت بیش از ۹ ماه از شروع سال ۱۴۰۲، شاهد فاصله زیاد بین وعده‌های ابتدایی مدیران شهرداری تهران با میزان تحقق عملی آنها هستیم؟

پاسخ این پرسش را از سید جعفر تشکری هاشمی جویا شدیم و او نیز در همین راستا به خبرنگار ایلنا توضیح داد: وقتی شورای شهر ردیفی را برای امر مشخصی در بودجه سنواتی مدیریت شهری به تصویب می‌رساند، در گام نخست، معاونت برنامه‌ریزی شهرداری تهران با واحد زیرمجموعه مدیریت شهری که قرار است آن کار را انجام دهد، موافقتنامه امضا می‌کند و سپس عملیات تخصیص بودجه به آن واحد انجام می‌شود. بعد از تخصیص بودجه نیز واحد مجری طرح موظف است که قراردادهای مربوط به اجرای آن کار را با بخش‌های عمومی یا خصوصی ذی‌ربط منعقد کند و برنامه‌ها را به گونه‌ای پیش ببرد تا بودجه مربوط به اقدام یا پروژه مد نظر در مهلت قانونی مربوطه یعنی تا پایان سال شمسی جذب شود و تکلیف تعیین‌شده از مجرای قانونی یعنی انعقاد قرارداد با شرکت‌های واجد شرایط و رعایت قانون معاملات یعنی انجام مزایده یا مناقصه طبق آیین‌نامه معاملاتی، اجرایی شود.

وی افزود: بررسی گزارش‌های ثبت‌شده در سامانه کنترل پروژه شهرداری تهران نشان می‌دهد که بخش زیادی از تکالیف تعیین‌شده در مصوبه بودجه ۱۴۰۲ مدیریت شهری پایتخت، با وجود گذشت بیش از ۹ ماه از شروع سال جاری همچنان روی زمین مانده است؛ به عنوان مثال، از ۲ هزار و ۱۴۰ میلیارد تومان بودجه تعیین‌شده برای اورهال ناوگان مترو، تنها برای ۸۸۰ میلیارد تومان از آن قرارداد منعقد شده و فقط ۱۷۴ میلیارد تومان یعنی حدود ۷ درصد از بودجه پیش‌بینی‌شده به صورت وضعیت تبدیل شده و در سامانه کنترل پروژه به ثبت رسیده است که این مساله عملا نوعی عقب‌ماندگی نگران‌کننده در حوزه بازسازی اساسی قطارهای مترو را نشان می‌دهد.

عملی شدن کمتر از یک پنجم وعده‌های شهرداری در زمینه خرید اتوبوس‌های جدید

تشکری هاشمی با بیان این که در یک سال گذشته، مدیران شهری پایتخت بارها شعار داده‌اند که سال ۱۴۰۲، سال تحول حمل‌ونقل عمومی تهران خواهد بود، اظهار داشت: با وجود این که در طول نزدیک به یک سال گذشته، بارها چنین وعده‌هایی را از زبان مدیران ارشد شهرداری شنیده‌ایم، ولی مشاهده می‌کنیم که در بسیاری از موارد مربوط به توسعه، نوسازی یا بازسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران، هنوز هیچ قراردادی منعقد نشده یا در مواردی نظیر اورهال قطارهای مترو، تنها حدود ۷ درصد از بودجه مصوب پس از گذشت ۹ ماه از شروع سال، در سامانه کنترل پروژه ثبت شده است. این اتفاق البته صرفا مربوط به اورهال قطارهای مترو نیست و بررسی‌ها درباره بازسازی ناوگان اتوبوسرانی نیز نشان می‌دهد که کمتر از ۱۳ درصد بودجه سالیانه مصوب، به صورت وضعیت تبدیل شده و در سامانه به ثبت رسیده است.

عضو شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: با وجود این که مسئولان شهرداری تهران وعده داده بودند که در سال جاری حداقل یک هزار و ۵۰۰ اتوبوس جدید را از مسیر تولید داخل وارد ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت خواهند کرد و با وجود این که اعتبارات پیش‌بینی‌شده در بودجه سالیانه مصوب شورا حتی کفاف خرید بیش از این مقدار را هم می‌دهد، ولی در ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۲ فقط ۲۹۵ اتوبوس نو وارد ناوگان اتوبوسرانی پایتخت شده است؛ به عبارت دیگر، در سه چهارم ابتدایی سال جاری، شهرداری تهران به کمتر از یک پنجم تعهد خود در زمینه خرید اتوبوس از تولیدکنندگان داخلی عمل کرده است؛ البته مسئولان مدیریت شهری عقب‌ماندگی در این حوزه را به گردن اتوبوس‌سازان داخلی می‌اندازند، این در حالی است که شهرداری تهران ابتدا باید توان تولید داخل را به صورت دقیق بررسی می‌کرد و بعد درباره تعداد اتوبوس‌های جدیدی که می‌تواند امسال وارد ناوگان اتوبوسرانی کند، وعده می‌داد.

وی همچنین خاطرنشان کرد: بستن قرارداد برای خرید اتوبوس از تولیدکنندگان داخلی نیازی به منابع مالی سنگین ندارد و شهرداری تهران می‌تواند در همان ماه‌های نخست سال، قراردادهای لازم را ببندد و حداکثر ۲۵ درصد از مبلغ را به عنوان پیش‌پرداخت به شرکت‌های تولیدکننده بپردازد، تا آن شرکت‌ها فرآیند تولید را شروع کنند و در بازه زمانی منطقی و براساس آنچه در مفاد قراردادها ذکر می‌شود، اتوبوس‌های مربوطه را به شهرداری تحویل دهند، اما به نظر می‌رسد بروکراسی‌های اداری پیچیده و طولانی مدیریت شهری و شاید جدی نبودن برخی مدیران در اجرایی کردن مصوبات شورا در حوزه حمل‌ونقل عمومی، باعث روی زمین ماندن بخش زیادی از تکالیف شهرداری در این حوزه در سال جاری شده است.

تغییرات مکرر مدیریتی، کمر سیستم حمل‌ونقل تهران را شکسته است

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر با اشاره به وضعیت بحرانی کمبود و فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران گفت: وقتی ناوگان مترو، اتوبوس، وَن، تاکسی و ... همگی با کمبود و فرسودگی شدیدی مواجه هستند، مدیران شهرداری باید مسائل مربوط به تامین وسایل نقلیه را خیلی جدی‌تر پیگیری کنند و اقدامات مربوط به این حوزه را درگیر بروکراسی‌های اداری و پیچیده موجود در شهرداری نکنند. به عبارت دیگر، تسریع در انجام این امور، نیاز به جدیت و قاطعیت و انجام کار جهادی توسط مدیران حوزه حمل‌ونقل شهرداری تهران دارد؛ البته نمی‌توان در این زمینه شخص مشخصی را مقصر دانست، زیرا اساسا در دوره کنونی مدیریت شهری پایتخت، شاهد تعویض پیاپی مدیران حوزه حمل‌ونقل بوده‌ایم، به نحوی که می‌توان گفت تغییرات مکرر مدیریتی، کمر سیستم حمل‌ونقل شهر تهران را شکسته است.

وی در پایان تصریح کرد: در ۲۸ ماهی که از شروع دوره فعلی مدیریت شهری پایتخت می‌گذرد، معاونت حمل‌ونقل شهرداری تهران ۴ نفر مختلف را در راس خود دیده است و در شرکت کنترل ترافیک، سازمان حمل‌ونقل و ترافیک، شرکت واحد اتوبوسرانی و دیگر بخش‌های حمل‌ونقلی شهرداری نیز شاهد تغییرات پیاپی مدیریتی بوده‌ایم. این در حالی است که سازمان‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه بخش حمل‌ونقل شهرداری تهران، نهادهایی تخصصی هستند و مدت زیادی زمان می‌برد تا یک مدیر متوجه شود که چگونه می‌تواند به بهترین شکل، نهاد تحت امر خود را مدیریت کند، ولی در دوره کنونی مدیریت شهری، آن‌قدر سرعت تغییر مدیران حوزه حمل‌ونقل زیاد بوده است که اغلب مدیران بخش‌های مختلف این حوزه، نتوانسته‌اند آشنایی لازم با مجموعه تحت مدیریت خود را پیدا کنند و حتی اگر برنامه‌های خوبی هم داشته‌اند، اجرای ایده‌هایشان ابتر مانده است.