تراژدی تلخ مردم اراک به دلیل بی کفایتی مسئولان!

مازوت‌سوزی موضوعی است  که از یک سو ترک فعل مدیران در خصوص اجرای ماده 14 قانون هوای پاک را حکایت می‌کند و از سوی دیگر بی‌کفایتی مسئولان ملی و عدم توجه به سلامت شهروندان را نشان می‌دهد. این در حالی است که انجام فرایند مازوت‌سوزی به مراتب میزان دی‌اکسیدگوگرد را در هوا افزایش می‌دهد و سبب ایجاد شرایط خطرناک برای سلامت شهروندان خواهد شد.

اراک یکی از شهرهایی است که قربانی بی‌کفایتی مسئولان شده است

رئیس هیئت مدیره شبکه محیط‌زیست و منابع‌طبیعی استان مرکزی در خصوص نیروگاه حرارتی شازند و مازوت‌سوزی تکراری زمستانه آن، گفت: به رغم اینکه شهر اراک یکی از کلانشهرهای آلاینده کشور است و ثبت داده‌های چند روز گذشته اثبات کرده است که سوزاندن مازوت نیروگاه تأثیر جدی بر آلودگی کلانشهر اراک دارد، اما متأسفانه با بی‌توجهی مسئولین کلان کشوری و عدم تخصیص گاز به این نیروگاه متأسفانه دوباره وارد فاز جدی در حوزه آلودگی هوای شهر اراک خواهیم شد.

سیاوش آقاخانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، افزود: پذیرش اینکه شهر اراک بیش از 4 سال، هر ساله در بازه زمانی ماه‌های سرد سال درگیر مازوت‌سوزی باشد و هیچگونه اقدام ملی و استانی در این راستا صورت نمی‌گیرد، به هیچ عنوان قابل درک نیست و مدیران ملی باید در این راستا پاسخگو باشند. اگر قرار بر مازوت‌سوزی باشد، شهر اراک دین خود را به کشور ادا کرده است. اینکه هر سال بخواهیم قربانی این پدیده باشیم واقعاً ظالمانه است.

گرما مهمترین عامل برای تعویق مازوت‌سوزی بود

رئیس هیئت مدیره شبکه محیط‌زیست و منابع‌طبیعی استان مرکزی اظهار داشت: نکته مهمی که در سال جاری وجود داشت، وعده مسئولان برای عدم مازوت‌سوزی در نیروگاه حرارتی شازند بود. مسئولان و مدیران این وعده را دادند که دیگر مازوت‌سوزی نخواهیم داشت و یا اینکه توانستیم مازوت‌سوزی را به تعویق بیاندازیم. اما نکته مهم اینجاست که گرما مهمترین عامل برای تعویق مازوت‌سوزی بود. با توجه به گرمی هوا در آذر ماه سال جاری، رکورد گرم‌ترین پاییز در تاریخ کشور زده شد و در حقیقت تأخیر در مازوت‌سوزی نتیجه تأخیر در وقوع فصل سرد سال بود.

آقاخانی در این رابطه تصریح کرد: با تمام اتفاقاتی که رخ داه است به محض اینکه شرایط کشور به سمت آغاز سرما حرکت کرد، نیروگاه حرارتی شازند جز نخستین نیروگاه‌هایی بود که مجدداً وارد چرخه مازوت‌سوزی شد. این موضوع نشان می‌دهد که جزو حلقه اولیه نیروگاه‌های مازوت‌سوز کشور هستیم و دقیقاً نشان می‌دهد که مدیران و پیگیری‌های آنها تأثیری نداشته و تنها گرمای هوا سبب شده است تا مازوت‌سوزی مقداری به تعویق بیفتد.

وی بیان داشت: این سوختی که در حال حاضر در نیروگاه حرارتی شازند سوزانده می‌شود و دودی که از دودکش این نیروگاه بیرون می‌آید مازوت نیست، بلکه سرمایه اجتماعی مدیرانی است که با تصمیمات اشتباه و غلط خود تنفس را برای مردم سخت کردند. در این رابطه وظیفه دستگاه قضایی این است که صحبت‌های مدیران ارشد استان و مدیرانی که چنین وعده‌هایی می‌دهند را راستی‌آزمایی کند. در این راستا اگر موضوع کذبی عنوان شده است، این افراد باید پاسخگو باشند.

عدم اجرای ماده 14 قانون هوای پاک جای پرسش دارد

رئیس هیئت مدیره شبکه محیط‌زیست و منابع‌طبیعی استان مرکزی با اشاره به ترک فعل مدیران در خصوص قانون هوای پاک و ماده 14 آن، تأکید کرد: نکته بعدی عدم انجام اقدامات جدی توسط مدیران استانی و مجموعه نیروگاه حرارتی شازند در خصوص قانون هوای پاک است. هنگامی که هر ساله درگیر پدیده مازوت‌سوزی هستیم، عدم برنامه‌ریزی برای جابجایی نیروگاهی که عمر آن رو به اتمام بوده و لازم است که تعطیل شود و نیروگاه جدیدی جایگزین شود، مسئله جدی است. عدم اجرای این ماده قانونی از سوی مسئولین استانی که صراحت آن در ماده 14 قانون هوای پاک به صورت مسجل و شفاف نشان داده شده و عنوان شده صنایعی که در حاشیه مراکز جمعیتی هستند و سبب تهدید سلامت شهروندان می‌شوند باید جابجا شوند، جای پرسش دارد و مدیران استانی باید پاسخگوی آن باشند.

آقاخانی با تأکید بر اینکه مسئله جایگزینی سایت نیروگاه فعلی مطرح است، ابراز داشت: همانطور که می‌دانیم هر نیروگاه از 2 بخش تشکیل شده است. بخش نخست آن مرکز و مجموعه‌ای است که برق را تولید می‌کند و بخش دوم شبکه انتقال آن است. نیروگاه حرارتی شازند، در بخشی که برق را تولید می‌کند به پایان عمر خود نزدیک شده است و باید حتماً جایگزین شود. با توجه به پتانسیل‌های ارزشمندی که در منطقه دشت شازند وجود دارد و ساعات و روزهای آفتابی بسیار زیاد آن منطقه و همچنین وجود یک کریدور بادی مهم، می‌تواند به یک نیروگاه سبز تبدیل شود. اگر قرار است بازنگری در این زمینه صورت گیرد، به دلیل وجود زیرساخت شبکه یکی از مکان‌های بسیار جذاب برای سرمایه‌گذاری در حوزه برق سبز است.

وی با ابراز تأسف از موضوع طرح توسعه نیروگاه حرارتی شازند که از سوی برخی از مسئولین مطرح شده است، اضافه کرد: دردناک‌ترین موضوعی که در حال حاضر وجود دارد این است که بعضی از مدیران ملی و بعضی از مدیران و نمایندگان استانی، پیگیر فاز توسعه نیروگاه نیز هستند. نیروگاهی که در شرایط فعلی سلامت بیش از نیم میلیون شهروند را نشانه رفته است و دود بی‌تدبیری آن نفس مردم شهر اراک را به شماره انداخته است، امروز به دنبال توسعه نیز هست.

به بهانه‌های متعدد موضوع فیلتراسیون زیر سئوال رفته است

رئیس هیئت مدیره شبکه محیط‌زیست و منابع‌طبیعی استان مرکزی در خصوص فیلتراسیون نیروگاه حرارتی شازند، گفت: بحث فیلتراسیون در ایام مازوت‌سوزی موضوعی است باید تا به حال پیگیری می‌شده است. اما بهانه‌های مختلفی برای عدم اجرای آورده شده و هر دفعه به بهانه‌های متعدد موضوع فیلتراسیون زیر سئوال رفته است. در صورتی که هیچ بهانه و مسئله‌ای مهمتر از امنیت و سلامت شهروندان نیست. این موضوع نیز به عنوان یکی از موضوعاتی که هر دفعه از سوی نیروگاه و همچنین از سوی تعدادی از افرادی که در این زمینه نگاه تک‌بعدی دارند، رد شده است و تا به امروز به نتیجه نرسیده است.

آقاخانی با یادآوری این موضوع که بحث ناترازی گاز در کشور پدیده‌ای است که در بازه زمانی سال‌های گذشته به صورت ناجوانمردانه‌ای تأثیرات آن بر روی سلامت مردم شهر اراک مشخص شده است، افزود: بحث سوخت جایگزین به جز گاز یکی از مواردی است که با توجه به وجود پالایشگاه باید مد نظر قرار گیرد. سوخت جایگزین به هر قیمتی که هست، میزان قیمت آن با توجه به هزینه‌ای که به سلامت شهروندان اراک و هزینه‌ای که به حوزه درمان تحمیل می‌کند، واقعاً مهم نیست. بر این اساس می‌توان از سوخت‌های جایگزین مانند گاز مایع استفاده کرد که این موضوع نیز به دلایل متعدد تا به امروز زمین مانده است.

افزایش میزان دی‌اکسیدگوگرد در هوای اراک از ابتدای فرایند مازوت‌سوزی

رئیس مرکز پایش آلودگی هوای اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی در رابطه با آغاز فرایند مازوت‌سوزی توسط نیروگاه حرارتی شازند، گفت: در بازه زمانی که از 20 آذر ماه فرایند مازوت‌سوزی آغاز شده است، نسبت به روزهای پیش از مازوت‌سوزی در سال جاری، میانگین میزان دی‌اکسیدگوگرد در هوای شهر اراک افزایش داشته است، اما به بالاتر از حد استاندارد 24 ساعت خود نرسیده است.

علیرضا محرابیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، افزود: این رخداد به دلیل جهت وزش باد و ناپایداری هوا در بازه زمانی روزهای اخیر بوده است. در بازه زمانی 19 آذر ماه که پیش از فرایند مازوت‌سوزی بود به 20 آذر ماه سال جاری که فرایند مازوت‌سوزی آغاز شد، نسبت به 25 تا 26 آذر ماه که بعد از فرایند مازوت‌سوزی بوده است، میزان دی‌اکسیدگوگرد در هوای شهر اراک 2 برابر شده است.

وی به پدیده اینورژن و وارونگی دمای شدید در شهر اراک و همچنین آلودگی‌های احتمالی که از آن حاصل می‌شود اشاره کرده و ادامه داد: اگر پدیده اینورژن و وارونگی دمای شدیدی مانند سال‌های گذشته به وجود بیاید، آلاینده مسئول دی‌اکسیدگوگرد را نیز همانند سال‌های گذشته خواهیم داشت. اما خوشبختانه در سال جاری تا به امروز پدیده اینورژن و وارونگی دمای شدید رخ نداده است.

رئیس مرکز پایش آلودگی هوای اداره‌ کل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی اظهار داشت: در سال جاری تاکنون 105 روز آلوده را تجربه کرده‌ایم که تا به امروز ذرات معلق کمتر 2.5 میکرون و ذرات معلق کمتر از 10 میکرون آلاینده مسئول هوای شهر اراک بوده است. اما از زمان آغاز فرایند مازوت‌سوزی به صورت لحظه‌ای و ساعتی در پاره‌ای از ساعات دی‌اکسیدگوگرد آلاینده مسئول هوای شهر اراک بوده است.

محرابیان تصریح کرد: سال 1401 در بازه زمانی که از 20 آبان ماه فرایند مازوت‌سوزی انجام شد، تعداد 18 روز دی‌اکسیدگوگرد آلاینده مسئول هوای شهر اراک بوده است که این موضوع به تأیید سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور نیز رسیده بود. در تمام مدت سال گذشته هیچ کلانشهری در کشور ایران به غیر از کلانشهر اراک آلاینده مسئول دی‌اکسیدگوگرد در هوای خود نداشته است.