از کجا بفهمیم افسرده شدیم یا فقط غمگینیم؟

در غم و اندوه، احساسات دردناک به صورت موجی به وجود می‌آیند که اغلب با خاطرات مثبت متوفی یا فرد از دست رفته آمیخته می‌شود. در افسردگی شدید، خلق و خو و یا علاقه (لذت) برای بیشتر از دو هفته کاهش می‌یابد.افسردگی یک تغییر حاد در خلق و خوی شماست که هفته‌ها ادامه دارد.

احتمال دارد تغییرات شدید خلقی برای هفته‌ها ادامه داشته باشد یا افکار آسیب رساندن به خود نیز وجود داشته باشد. این احساسات و افکار را نباید نادیده گرفت. در برخی موارد، این افکار ممکن است یک مورد اورژانسی برای رسیدگی باشد.

خلق افسرده، چه ناشی از یک دوره افسردگی اساسی باشد، چه در زمینه مشکل دیگری، زمانی که همراه با افکار خودکشی شود می‌تواند به یک وضعیت اضطراری تبدیل شود. افکار خودکشی ممکن است منفعلانه باشند، مانند ترجیح دادن مرگ به زندگی، یا بصورت فعال بروز پیدا کند مانند تمایل آشکار به آسیب رساندن به خود. به طور کلی این مفهوم، به معنای داشتن ایده‌هایی در مورد پایان دادن به زندگی است.

درک علائم و خطرات خودکشی برای کمک به جلوگیری از آن، هم برای خود و هم برای دیگران، مهم است. احساس ناامیدی، بی قراری و نداشتن انگیزه برای زندگی، دلایلی برای آسیب پذیری در برابر خودکشی است. این آسیب پذیری با خواب نامناسب و رفتارهای پرخطر مانند سوء مصرف مواد مخدر افزایش می‌یابد. علائم قابل توجه دیگر ممکن است کناره‌گیری از دوستان و خانواده و افزایش میل به مرگ باشد.

مهدیه گلستانی، استاد روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره تفاوت‌های غم و اندوه با افسردگی توضیحاتی داد و اظهار کرد: توانایی تشخیص تفاوت بین غم و اندوه عادی و افسردگی ممکن است شما را تشویق کند که دست به کار شوید و به دنبال منابعی برای بهبود خلق و خوی خود باشید.

وی افزود: غم و اندوه حالتی عاطفی است که با احساس ناراحتی و خلق و خوی بد مشخص می‌شود و یکی از احساسات اساسی انسان به حساب می‌‌آید، این احساس یک واکنش طبیعی به موقعیت‌هایی است که ناراحت کننده، دردناک یا ناامید کننده هستند، گاهی اوقات این احساسات می‌توانند شدیدتر باشند، در حالی که در موارد دیگر ممکن است، نسبتا خفیف درک شوند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اینکه اگر از علامت‌های تبدیل غم واندوه به افسردگی آگاه باشید و چنانچه متوجه شدید این نشانه‌ها به مدت دو هفته یا بیشتر بر زندگی شما تاثیر گذاشته، باید کمک حرفه‌ای بگیرید، به علامت‌های افسردگی اشاره کرد.

این متخصص دانشگاه، گفت: حالت غمگین، مضطرب یا اصطلاحا خالی بودن مداوم، احساس ناامیدی یا بدبینی، احساس گناه، بی‌ارزشی و درماندگی، از دست دادن علاقه یا لذت به سرگرمی‌‌ها و فعالیت‌هایی که زمانی از آنها لذت می‌بردید، از جمله رابطه جنسی، کاهش انرژی، خستگی، مشکل درتمرکز، بی‌خوابی، بیدار شدن صبح زود یا پرخوابی، از دست دادن اشتها، کاهش وزن و یا پرخوری وافزایش وزن، افکار مرگ یا خودکشی حتی اقدام به خودکشی، بی قراری و تحریک پذیری،علامت‌های فیزیکی مداوم که به درمان پاسخ نمی‌دهند مانند سردرد، اختلالات گوارشی و درد مزمن اگر اینها راتجربه کردید، ممکن است تمایل داشته باشید که فقط آن را سخت کنیدو صبر کنید تا از بین برود، با این حال اگر هر چه زودتر این علائم را تشخیص دهید، زودتر می‌توانید کمک بگیرید و وضعیت خود را تغییر دهید.

چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

وی خاطرنشان کرد: اگر برخی (یا چند مورد) از علامت‌های بالا را تجربه کردید بدانید، تنها نیستید،چنانچه بیش از چند هفته است که نشانه‌های غم و اندوه یا افسردگی را تجربه کرده‌اید، برای تعیین علت و اقداماتی که می‌توانید در مورد آن انجام دهید، با پزشک خود تماس بگیرید، گاهی اوقات احساس افسردگی نتیجه ابتلا به اختلالات مربوط به روان نیست.

گلستانی توضیح داد: برای مثال، ممکن است یک وضعیت پزشکی مانند کم کاری تیروئید باشد که می‌تواند باعث علائم افسردگی شود، هنگامی که پزشک شما علل بالقوه پزشکی را رد کرد، می‌تواند گزینه‌های دیگری را برای افسردگی شما ارایه دهد یا شما را به روانپزشک یا درمانگری ارجاع دهد که می‌تواند به شما کمک کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه متخصصان از تعدادی تکنیک برای تعیین اینکه آیا آنچه شما احساس می‌کنید غم و اندوه یا افسردگی طبیعی است استفاده می‌کنند، ادامه داد: این تکنیک‌ها معمولا شامل پرسیدن سوال یا تکمیل پرسشنامه در مورد نوع علامت‌هایی است که تجربه می‌کنید، مدت زمانی است که آنها را احساس کرده‌اید و شدت آنها چقدر است، پزشک شما همچنین می‌خواهد در مورد زندگی شما و تاثیری که این نشانه‌ها بر توانایی شما برای عملکرد درخانه، محل کار، دانشگاه یا مدرسه داشته‌اید بیشتر بداند.

اگر دارویی مصرف می‌کنید، پزشک را مطلع کنید

متخصص روانپزشکی دانشگاه با بیان اینکه پزشک شما همچنین ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد تاکید کرد: به خاطر داشته باشید که در مورد هر دارو یا مکملی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید؛ زیرا برخی داروها نیز می‌توانند احساس افسردگی را تشدید کنند.

وی با اشاره به اینکه تعدادی از عوامل می‌توانند در ایجاد افسردگی نقش داشته باشند، ادامه داد: برخی از عوامل خطر افسردگی عبارتند از سابقه خانوادگی بیماری روانی، مصرف مواد مخدر، سابقه ابتلا به سایر اختلالات روان، سیستم حمایت اجتماعی ضعیف، تجربه یک تروما، شرایط سلامت مزمن، عزت نفس ضعیف، رویدادهای استرس زای زندگی، ترومای دوران کودکی می‌تواند از عوامل زمینه‌ساز افسردگی باشد.

گلستانی درباره درمان‌های افسردگی متداول افسردگی توضیح داد: افسردگی معمولا با استفاده ازداروهایی به نام داروهای ضد افسردگی یا از طریق روان درمانی درمان می‌شود، معمولا بهترین رویکرد درمانی ترکیبی از دارو درمانی و روان‌درمانی است.

عضو هیأت علمی دانشگاه ادامه داد: شناخت درمانی، درمانی مفید برای مبتلایان به افسردگی است،این نوع درمان به افراد می‌آموزد که فکرهای منفی خود را در نظر بگیرند و الگوهای مثبت‌تری راجایگزین آن کنند. این مفید است زیرا افکار ما و آنچه به خود می‌‌گوییم بر روحیه و انگیزه ما تاثیرمی‌گذارد.

کنترل تمام ابعاد افسردگی امکان پذیر است؟

وی خاطرنشان کرد: اگر مرتبا چیزهای منفی بگوییم، در حال ایجاد یک محیط روانی مرتبط با افسردگی هستیم، از سوی دیگر، مثبت اندیشی باعث ایجاد احساسات مثبت می‌شود و در حالی که کنترل همه جنبه‌های افسردگی امکان پذیر نیست، این یکی از جنبه‌هایی است که ما بر آن قدرت داریم.

گلستانی تاکید کرد: ممکن است پزشک تغییراتی را در شیوه زندگی به شما توصیه کند که می‌تواندبه شما در مقابله با علامت‌ها کمک کند، انجام کارهایی مانند ورزش منظم، رژیم غذایی سالم، خواب کافی و ارتباط با عزیزان می‌تواند به شما در مدیریت شرایط کمک کند.

 احساسات خود را انکار نکنید

متخصص روانپزشکی دانشگاه توصیه کرد: در بحران‌ها، تروما و یا سوگ عزیران به خودتان اجازه غمگین بودن بدهید انکار چنین احساساتی ممکن است بیشتر شما را تحت فشار قرار دهد، اگراحساس غم و ناراحتی دارید، هرگز مقاومت نکنید.

وی ادامه داد: درباره احساسات خود فکر کنید یا آنها را بنویسید، مثلا آیا به دلیل از دست دادن یا یک اتفاق ناخوشایند ناراحت هستید؟ معمولا کشف علت غم و اندوه ساده نیست، اما درک دلیل غمگینی وبررسی آن احساسات می‌تواند به شما کمک کند احساس بهتری داشته باشید.

قدم زدن در هوای تازه، تماس با دوستان نزدیک و یا اعضای خانواده و کمی خلوت توصیه دیگر این روانپزشک برای بهبود شرایط است.

با خودتان مهربانتر باشید

وی به افرادی که شرایط تلخی از غم و اندوه را تجربه می‌کنند، گفت: با خودتان کمی مهربان‌تر باشید ،این کار ممکن است شامل یک حمام کردن، مطالعه کتاب، مشاهده یک کمدی مورد علاقه، چرت زدن یاخوردن غذای محبوبتان باشد.

 گلستانی ادامه داد: به‌ یاد داشته باشید که غم و اندوه می‌تواند ناشی از تغییری باشد که انتظارش را نداشتید یا می‌تواند نشان دهنده نیاز به تغییر در زندگی شما باشد، تغییر معمولا استرس زا، امابرای رشد ضروری است، اگر به دلیل نیاز به تغییر چیزی ناراحت هستید، به مراحلی فکر کنید که میتوانید برای شادتر کردن زندگی خود تغییر دهید.

غم و اندوه معمولی در بیشتر اوقات موقتی است

به گفته این متخصص روانپزشکی دانشگاه یافتن راه‌هایی برای غلبه بر غم و اندوه یا افسردگی می‌تواند شما را به حالت عادی بازگرداند، در حالی که غم و اندوه معمولی در بیشتر اوقات موقتی است و اغلب با اصلاح سبک زندگی قابل تسکین است.

گلستانی خاطرنشان کرد: اگر علامت‌های غم یا افسردگی شما بیش از دو هفته طول بکشد، باید با پزشک خود مشورت کنید و از درمان‌های حمایتی برای بهبود اوضاع استفاده کنید.