پایان سومین خشکسالی پیاپی و انتظار ورود به ترسالی

 روز گذشته 31 شهریور ماه 1402 مصادف با پایان سال آبی 1402-1401 بود و بررسی آمار منابع آب در طول یک سال آبی در این گزارش مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بر اساس اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب کشور میزان بارش سال آبی جاری نسبت به دوره بلندمدت 21 ساله 14.3 درصد کاهش را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تجربه کرد. همچنین میزان بارندگی نسبت به سال گذشته 4.4 درصد افزایش را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تجربه کرد.

بر اساس آمار، استان‌های خراسان رضوی، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، قزوین و تهران با کاهش بیش از 30 درصدی بارش نسبت به دوره بلندمدت بدترین شرایط را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در سال آبی گذشته تجربه کردند. از طرفی سه استان ایلام، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر بیش از 20 درصد افزایش بارش نسبت به دوره بلندمدت را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ داشتند.

در کل 10 استان کشور بارش فراتر از دوره بلندمدت را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به ثبت رساندند و 21 استان کمتر از متوسط 21 ساله بارندگی دریافت کردند.

بر اساس آمار هر 6 حوضه آبریز درجه یک کشور نسبت به متوسط 21 ساله با کاهش بارندگی مواجه شد که بیشترین میزان کاهش در شمال شرق کشور با 56 درصد کاهش بارندگی نسبت به دوره بلندمدت به ثبت رسید.

در حوضه‌های آبریز مهم نظیر دریاچه ارومیه کاهش بارش 11.3 درصدی نسبت به بلندمدت اتفاق افتاد و همچنین حوضه آبریز درجه دوم گاوخونی نیز 5 درصد افزایش بارندگی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تجربه کرد.

*تاثیر خشکسالی بر منابع آب سطحی بی‌اثر شد

بر اساس وضعیت سدهای کشور با اعمال مدیریت منابع آب و با وجود کاهش بارندگی نسبت به دوره بلندمدت، میزان ذخیره سدهای کشور به 21.9 میلیارد مترمکعب رسید و همچنین ورودی سدها 39.2 میلیارد مترمکعب بود. بر این اساس خروجی سدهای کشور در سال آبی جاری 36.3 درصد به ثبت رسید.

میزان حجم ذخیره سدهای کشور نسبت به دوره 5 ساله برابر بود و حفظ ذخیره سدها به تاب‌آوری منابع آب در سال آینده کمک شایانی خواهد کرد.

در این راستا فیروز قاسم‌زاده سخنگوی صنعت آب در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، گفت: بارش‌های سال جاری نسبت به متوسط 5 ساله 10 درصد کاهش داشت و ورودی مخازن نیز با کاهش 14 درصدی مواجه شد، اما ذخایر آب سطحی ما به اندازه 5 سال گذشته است.

سخنگوی صنعت آب در بیان دلیل عدم کاهش ذخایر سطحی نسبت به متوسط 5 ساله گفت: استفاده از ‌آب‌های بهنگام در مدیریت مخازن طی بازه‌های سیلابی، تلاش برای حداکثر ذخیره‌سازی بازچرخانی آب و استفاده از زهاب‌های قابل استفاده، جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز از موتورپمپ‌ها و تحویل آب بر اساس سطوح زیر کشت از جمله دلایل بی تأثیر شدن خشکسالی در منابع سطحی آب کشور است.

*تعریف 800 پروژه اضطراری برای تامین پایدار آب شرب

در سال آبی جاری به پایان رسیدن منابع آب شرب دو استان پرجمعیت تهران و خراسان رضوی را تهدید می‌کرد. با اعمال پروژه‌های اضطراری تامین آب شرب در کنار مدیریت تقاضا شاهد عبور از شرایط تنش و تامین آب شرب پایدار برای این بخش‌ها بودیم.

در این رابطه هاشم امینی سخنگوی صنعت آبفا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، بیان کرد؛ از مهرماه سال گذشته برنامه دقیق منابع و ما صرف آب شرب برای تک تک شهرهای کشور تدوین و در جلسه امور آب وزارت نیرو تصویب شد تا بر این اساس بتوانیم آب شرب پایدار بهداشتی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ برای تمامی مشترکان تامین کنیم.

این مقام مسئول تأکید کرد: بیش از 800 پروژه اضطراری اب با توجه به برنامه منابع و مصارف آب شرب در دستورکار قرار گرفت که نتیجه آن عبور بدون مسئله از شرایط آبی کنونی بود.

*ترسالی در انتظار ایران

پیش‌بینی‌های بلندمدت اقلیمی از سوی مرکز تحقیقات آب و هوایی دانشگاه کلمبیای ایالات متحده بیانگر آن است که سال آبی جاری برخلاف سه سال گذشته شرایط متفاوتی دارد و گستره ایران با احتمال 45 تا 60 درصد بارشی فراتر از نرمال را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تجربه خواهد کرد. از طرفی دمای هوا نیز در سال آبی پیش رو در گستره ایران با احتمال 50 تا 70 درصد بیشتر از متوسط بلندمدت است. کنار هم قرار دادن آمار پیش‌بینی بارندگی بلندمدت و بارش خبر از وقوع ترسالی در کشور می‌دهد، اما با توجه به افزایش دما بخش قابل توجهی از بارش‌ها به شکل سیلاب‌ها اتفاق خواهد افتاد.

بر اساس مدل مرجع CFS از سیلاب و خشکسالی بلندمدت طی سه ماه آینده غرب، شمال غرب و شمال کشور در کنار مناطق جنوبی کشور با احتمال 30 تا 50 میلی‌متر، وقوع سیلاب را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ پیش‌بینی می‌کند.

بیشترین تغییرات دمایی نیز در جنوب شرق کشور و استان سیستان و بلوچستان اتفاق می‌افتد که افزایش 3.5 درجه‌ای دما در این بخش نیز پیش‌بینی می‌شود.