غم نان و دندان

 دندان جزو آن بخش‌های ظاهری صورت آدمی است که اگر خراب باشد یا اصلا نباشد، علاوه بر اینکه ظاهری غیرعادی از چهره آدمی به نمایش می‌گذارد که تاثیری بسیار بد بر روحیه فرد گذاشته و او را در جامعه منزوی کرده به این معنا که فرد بی‌دندان یا فرد با دندان‌های خراب سعی می‌کند بیشتر سکوت کند، کمتر حرف بزند و لبخند بر لب‌هایش بخشکد.

اما مگر فقط ظاهر دندان و صورت است که آزار دهنده می‌شود؟ خیر بحث درمانی و دردها و عفونت‌های ناشی از دندان‌های خراب هم خود مساله‌ای جداگانه است که تهدیدی جدی برای سلامت فردی که دندان‌هایش مشکل دارد، به حساب می‌آید. ممکن است بگویید خب چنین افرادی باید به دندانپزشکی مراجعه کنند، آنچه خود از آن مطلع هستند. پاسخ دو کلمه و جمله‌ای کوتاه اما معنا دار، عمیق و دردآور است؛ پول ندارند!

هزینه‌های درمانی خصوصا دندانپزشکی همیشه بالا بوده اما در سال‌های اخیر به طرز سرسام‌آوری بالاتر هم رفته و مردم در نهایت فقط پول کشیدن دندان را دارند و نمی‌توانند دندان‌های خود را روکشی، عصب‌کشی و یا ایمپلنت کنند. بیمه‌های درمانی هم هزینه‌های دندانپزشکی را یا متقبل نمی‌شوند یا در حد بسیار اندکی، در سال. برای نمونه واضح‌ترین و آخرین اطلاعات بیمه‌های تکمیلی هنرمندان و اصحاب رسانه بالاترین قیمت بیمه تکمیلی، سالانه تا سقف 5 میلیون تومان کمک هزینه دندانپزشکی را قبول می‌کنند.

با افزایش تورم، بالا رفتن بی‌رویه قیمت‌ها، گرانی و بسیاری مسائل و معضلات اقتصادی دیگر، مردم از هزینه‌های روزمره خود هم می‌مانند چه برسد به مراجعه به دندانپزشک. علت اشاره به این معضل بی‌دندان شدن مردم، صحبت‌های اخیر علی تاجرنیا، رئیس هیات‌مدیره جامعه دندانپزشکی است که گفته به علت مشکلات اقتصادی بسیاری از مردم دچار بی‌دندانی می‌شوند! او با بیان اینکه گران بودن خدمات دندانپزشکی و فشارهای اقتصادی مردم باعث شده خیلی از دندانپزشکان مطب‌های خود را تعطیل کنند، اینطور توضیح داده که «بسیاری از مردم به دلیل اینکه نمی‌توانند خدمات دندانپزشکی دریافت کنند، دچار بی‌دندانی می‌شوند. او افزود: شاخص پوسیدگی دندان در ایران نسبت به 20 سال گذشته سه برابر شده.»

سیر خرابی از جوانه زدن آغاز می‌شود

تعداد زیادی از بزرگسالان حتی یک بار گذرشان به مطب دندانپزشک نمی‌افتد؛ این جمله‌ای از گزارشی است که همشهری آنلاین در گفت‌وگویی که با تاجرنیا، رئیس هیات‌مدیره جامعه دندانپزشکی ایران، داشته انعکاس داده با این توضیح که پوسیدگی دندان در ایران معطوف به همه سنین است از کودکی تا بزرگسالی یعنی یک نفر ایرانی از همان زمانی که دندان‌هایش جوانه می‌زنند، سیر خرابی را طی می‌کند؛ بر اساس آمارهای ارائه شده حدود ۹۰ درصد کودکان زیر ۶ سال چند دندان‌ پوسیده دارند، هر کودک ۶ ساله ایرانی به طور میانگین بیش از ۵ دندان پوسیده دارد، افراد ۳۰ تا ۴۰ ساله که در اوج سن فعالیت اجتماعی هستند ۱۲ تا ۱۳ دندانِ ازدست‌رفته دارند، بیش از ۵۵ درصد افراد بالای ۶۵ سال هم هیچ دندانی ندارند و بسیاری از کودکان ایرانی با دندان‌های خراب بزرگ می‌شوند.

سهل است؛ اینجا آدم‌ها گاهی آن قدر دیر به دندانپزشکی مراجعه می‌کنند که زمان کشیدن دندانشان فرا رسیده و دیگر کاری نمی‌توانند برای ترمیم آن انجام دهند.

گزارشی که به آن اشاره شد هم به قیمت‌های نجومی درمان دندان اشاره کرده و راهکاری را که از زبان کارشناس مربوطه ارائه کرده، مراقبت از دندان‌هاست تا شاید بیشتر از این خراب نشوند.

رشد پوسیدگی در ایران

به گفته متخصصان، ۸۰ درصد بیماری‌های دهان و دندان با آموزش قابل پیشگیری هستند. آن‌ها به روش صحیح مسواک زدن و استفاده از نخ دندان اشاراتی کرده‌اند و اینکه مراقبت از دندان‌های شیری برای بسیاری مهم نیست و این در حالی است که اهمیت دندان‌های شیری به اندازه دندان‌های دائمی است و اصلا مقابله با پوسیدگی دندان‌ها باید از کودکی و با دندان‌های شیری آغاز شود.

شاخص پوسیدگی دندان در کشور‌های پیشرفته یا در حال توسعه سالانه رو به کاهش اعلام شده و در این حال، آمار‌ها می‌گویند که این مساله در ایران نسبت به ۲۰ سال گذشته ۳ برابر شده؛ تاجرنیا، استاد دانشگاه، دندانپزشک در این باره گفته: «از میزان دندان‌های پوسیده هر ایرانی آمار دقیق و جدیدی وجود ندارد، اما باید گفت تعداد دندان‌های پوسیده ایرانی‌ها به نسبت توقعی که از آن می‌رود، زیاد است.» البته به گفته او «ما از نظر شاخص سلامت دندان در منطقه، اوضاع بدی نداریم، اما وضعیت درجه‌یکی هم نداریم.»

تاجرنیا توضیح داده که «با توجه به اینکه طی چند سال گذشته، پژوهش جدیدی در حوزه میزان پوسیدگی دندان‌های ایرانی‌ها صورت نگرفته، جدیدترین آمار رسمی موجود مربوط به سال ۱۳۹۵ است. مطابق این آمار رسمی، شاخص پوسیدگی دندان ایرانی‌ها که به آن DMF گفته می‌شود و شامل میزان دندان‌های پوسیده، ترمیم‌شده و ازدست‌رفته است، عدد ۱.۸۴ است که این عدد در حد متوسط جهانی است و این یعنی ایران در شرایط حد وسط قرار دارد. درواقع در حوزه دندانپزشکی اوضاع خیلی بد و خرابی نداریم.»

دندان خود را به خدا بسپارید

«آرمان ملی» با نگاهی‌گذار به هزینه‌های دندانپزشکی آن هم نه در تهران که یکی از شهرستان‌های اطراف آن، قیمت‌ها را اینطور به دست آورده که؛ هزینه پر کردن دندان یک کانال از یک و نیم میلیون تومان شروع می‌شود. عصب‌کشی دندان بستگی به درجه آن از دو و نیم میلیون تومان شروع شده و تا چهار میلیون تومان ادامه پیدا می‌کند. روکش؛ از سه میلیون تومان شروع و تا چهار و نیم میلیون تومان ادامه دارد. ایمپلنت اما قیمت‌های بالاتری دارد؛ در یکی از شهرستان‌های اطراف تهران کمترین قیمت آن 12 تومان است. و در نهایت همان اتفاقی رخ می‌دهد که به آن اشاره شد؛ مردم ترجیح می‌دهند دندان‌های خود را بکشند و تازه برخی هزینه کشیدن دندان را هم ندارند و ساعات طولانی در صف مراکز رایگان کشیدن دندان مثل دانشکده‌ها ایستاده و دندان و دهان خود را به دست کارآموزان می‌سپارند صرفا به این خاطر که از شر دندان خراب خود خلاص شده و پولی هم پرداخت نکنند.

عده‌ای هم که اعصاب و حوصله صفوف طولانی و عوارض احتمالی ناشی از فعالیت کارآموزان را نداشته باشند ناچارند دندان خود را به خدا بسپارند!