سیستان در محاصره خشکسالی، طوفان و گرمای بی‌سابقه

به گزارش آرمان ملی آنلاین گفته می‌شود به علت وابستگی حیات منطقه سیستان به آب دریاچه ‌هامون، خشک شدن این دریاچه منجر به ایجاد طوفان شن شده و متعاقب آن، تأثیرات نامطلوب اجتماعی را هم به دنبال داشته است. کارشناسان می‌گویند سالانه حجم عظیم ماسه‌های بادی، روستاها و شهر‌های منطقه را مورد هجوم خود قرار می‌دهند و این طور می‌شود که هزاران شهروند منطقه به بیمارستان‌ها مراجعه کرده‌اند. خبر این است که موج جدید وزش باد‌های ۱۲۰ روزه و پراکنده شدن ریزگرد از ۱۱ تیرماه در منطقه سیستان آغاز شده و همچنان تداوم دارد. در این باره، مجید محبی، مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان گفته در منطقه سیستان شامل پنج شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز واقع در شمال استان مجموع مراجعان به مراکز درمانی منطقه از ۱۱ تیرماه تاکنون ۱۰۱۰ نفر بوده که ۱۶۲ نفر از آن‌ها بستری و بقیه سرپایی درمان شده‌اند. 

در واقع تعداد قابل توجهی از مردم زاهدان در پی مشکلات چشمی و تنفسی ناشی از طوفان و گردوخاک همچنان راهی مراکز درمانی می‌شوند و معلوم نیست تا کی باید به زیستن زیر تیغ گرما همراه با ذرات شن و ماسه در چشم ادامه دهند! 

گرم‌ترین‌ها

آمار غیر رسمی نشان می‌دهد میانگین دمای کره زمین برای سومین بار در یک هفته رکورد تازه‌ای را ثبت کرده است. گروهی از محققان آمریکایی بر اساس داده‌های خود گفته‌اند که میانگین دمای جهان روز پنجشنبه ششم ژوئیه، 15 تیر، 23/17 درجه سانتی‌گراد بوده. به این ترتیب، دمای روز پنجشنبه رکورد گرمای روز دوشنبه سوم ژوئیه را که 17 درجه سانتی‌گراد بود، شکسته شد. پیش از این رکورد داغ‌ترین روز زمین در آگوست 2016 با دمای 16.93 ثبت شده بود. 

دانشمندان و محققان از ابتدای سال جاری، نگران افزایش دمای خشکی‌ها و دریاها بوده‌اند. آن‌ها می‌گویند تغییرات اقلیمی ناشی از یک رویداد طبیعی به نام ال نینیو است و می‌تواند ادامه تصاعد دی اکسیدکربن توسط انسان باشد. 

اما ایران هم به عنوان گوشه‌ای از این زمین گرم و داغ، قرار است گرمترین هفته تیر ماه خود را طی این هفته تجربه کند. رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا اعلام کرد که در این هفته گرمترین هفته تیرماه ثبت خواهد شد. صادق ضیاییان در گفت‌وگو با ایسنا، درمورد وضعیت جوی کشور گفته: این هفته به‌طور کلی انتظار می‌رود گرم‌ترین هفته تیر ماه باشد همچنین طی روزهای جمعه تا یکشنبه (۱۶ تا ۱۸ تیرماه) در شمال غرب و غرب کشور شاهد افزایش دما هستیم. برای غرب سواحل خزر ثبات نسبی دمای هوا طی پنج روز آینده و برای شرق سواحل افزایش دما به‌یژه در روزهای شنبه و یکشنبه (۱۷ و ۱۸ تیرماه) در جنوب غرب ماندگاری هوای گرم، ثابت بودن دمای هوا و برای دامنه‌های جنوبی البرز نواحی مرکزی کشور، شمال شرق، شرق و جنوب شرق تا سه شنبه (۲۰ تیرماه) روند افزایش دمای هوا پیش بینی می‌شود. 

از سوی دیگر، رئیس اداره کل هواشناسی استان تهران از افزایش دما تا ۴۵ درجه سانتیگراد در تهران طی هفته آینده خبر داد. به گفته احد وظیفه_ رئیس مرکز ملی اقلیم و سرپرست بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور_ دما روند صعودی دارد. سال گذشته و امسال جزو سال‌های گرم محسوب می‌شوند. به‌طور نسبی دمای هوا از اول مهرماه ۱۴۰۱ تاکنون به‌طور میانگین در کشور ۱.۱ درجه سلسیوس بیش از متوسط بلندمدت بوده است. او با تاکید بر عدم بارش‌های مناسب در تابستان گفت: تابستان سال جاری به لحاظ دمایی گرم‌تر از سال گذشته و حتی متوسط دمای بلندمدت خواهد بود. 

در حالی که گزارش‌های هواشناسی حاکی از افزایش دما در تابستان است، مازیار غلامی مدیرکل اداره هواشناسی استان تهران هم گفته: برای این هفته از شنبه (۱۷تیرماه) تقویت هوای گرم در تهران پیش‌بینی می‌شود. این افزایش دما در مناطق شمالی به ۴۰ تا ۴۲ درجه سانتیگراد و در نیمه جنوبی استان به ۴۲ تا ۴۵ درجه سانتیگراد می‌رسد. 

او افزوده: با توجه به اینکه برخی روزها و ساعت‌ها وزش باد شدید وجود دارد، احتمال خیزش گرد و خاک استانی، انتقال گرد و خاک از استان‌های همجوار همچنین کشورهای همسایه مانند عراق نیز وجود دارد. 

همان‌طور که از صحبت‌های مسئولان مربوط به سازمان‌های هواشناسی در توضیح گرم شدن هوا برمی‌آید، آن‌ها به کاهش بارندگی اشاراتی می‌کنند و از سوی دیگر، یکی از عواقب گرم شدن بیشتر را احتمال خیزش گرد و خاک می‌دانند؛ انچه در بخش‌هایی از ایران مثل سیستان شکلی خاص‌تر و در چشم‌تر مثل طوفان شن به خود گرفته است. 

طوفان تداوم دارد

محسن حیدری مدیرکل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با تسنیم از تداوم طوفان و گردوخاک در سیستان خبر داده و گفته براساس بررسی آخرین نقشه‌های پیشیابی اوایل هفته پیش‌رو در شمال استان وزش باد شدید و گردوخاک گاهی طوفان گردوخاک تداوم دارد. 

او توصیه کرده از تردد غیرضروری بیماران تنفسی، افراد سالخورده و کودکان، در زمان غبار آلود شدن هوا خودداری شود. همچنین احتیاط در ترددهای جاده‌ای و محافظت از گلخانه‌ها و محصولات و پرهیز از کار در ارتفاعات توصیه ما به مردم است. 

از سوی دیگر، محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور دستوراتی را برای کمک به آسیب‌دیدگان و سکونتگاه‌های در معرض شن‌های روان داده و بر رسیدگی فوری برای کاهش مشکلات مردم و کمک به آسیب‌دیدگان در سکونتگاه‌های در معرض شن‌های روان تاکید کرده. 

مسئولان چه باید کنند؟

برخی کارشناسان معتقدند که برای مقابله با طوفان شن راهکارهای مختلفی در خاورمیانه به کارگرفته شده است. این کارشناسان ایرانی از سال‌ها پیش مردم را مورد توجه قرار می‌دهند و می‌گویند که در قسمتی از منطقه کشاورزان تشویق می‌شوند تا محصولاتی بکارند که دربرابر خشکسالی مقاومت بیشتری داشته باشند. همچنین می‌گویند که افزایش آگاهی درباره مصرف آب در برخی کشورها نیز لازم است. راهکارهایی که تا حالا نتیجه نداده. 

روز گذشته خبرگزاری برنا نوشته بود که کشور چین برای مقابله با مشکلات کیفیت هوا که بخش زیادی از آن از کشور مغولستان نشأت می‌گیرد، یک سامانه یکپارچه فضایی- زمینی برای نظارت و پیش‌بینی طوفان‌های شن و خاک طراحی کرده است. علاوه‌بر تجهیزات بهنگامِ نظارتِ ملی، تعداد ۱۲۲۵ پایگاه نظارتی نیز در نزدیکی منابع انتشار شن و خاک به کار گرفته شده‌اند. 

گفته می‌شود با استفاده از حسگرهای از راه دور ماهواره‌ای، مدارگردهای قطبی و ماهواره‌های زمین آهنگ؛ نظارت و پیش‌بینی طوفان‌های شن و خاک پیشرفت زیادی کرده است. باید گفت که طی ماه‌های ژانویه تا آوریل سال جاری، دوازده مورد طوفان شن و خاک در ۲۶۷ شهر از ۲۷ استان اتفاق افتاد که طی پنج سال اخیر بی‌سابقه بوده است. چشم‌انداز کشور چین همکاری بیشتر برای بهبود نظارت بر رویدادهای جوّی و پیش‌بینی آلودگی‌ هوا قبل از وقوع آنها است. ناگفته نماند به لطف تمهیداتِ صورت گرفته، کیفیت هوا در ۸۴درصدِ روزهای چهار ماهه اول سال جاری در ۳۹۹ شهر در سراسر کشور خوب بوده است. 

باید دید که ارتباطات مسئولان ایرانی با مسئولانی چینی در زمینه‌ها مختلف که اتفاقا اخیرا هم بیشتر شده خصوصا در حوزه کشاورزی و ساخت تجهیزات و ابزارآلات کشت و زراعت به منظور حضور بیشتر آن‌ها در این عرصه در ایران، آیا همفکری و همراهی و کمکی هم از آن‌ها برای رفع مسائل زیست محیطی که آن‌ها در کنترلش موفق بوده‌اند مثل طوفان شن هم اتفاق می‌افتد یا نه!