علی بیگدلی در گفت وگو با «آرمان ملی»:
«وقت كشی در مذاكرات» به زیان ایران است؛ نه غرب
احسان انصاری: اختلاف ایران و آژانس انرژی اتمی دوباره بیشتر شده است.آژانس مدعی است ایران اجازه نمی‌دهد بازرسان این سازمان از سایت تسای کرج بازدید کنند.
آرمان ملی آنلاین - این در حالی است که ایران عنوان می‌کند بازدید از این سایت در توافق نبوده است. به نظر می‌رسد سیاست وقت‌کشی دولت رئیسی در زمینه مذاکرات هسته‌ای باعث شده که کشورهای غربی از ابزار آژانس برای فشار به ایران برای بازگشت به میز مذاکره استفاده کنند. دولت رئیسی به دنبال این است که با سیاست وقت‌کشی شرایطی را به وجود بیاورد که آمریکا عطای مذاکره را به لقای آن ببخشد تا بتوانند در مجامع بین‌المللی آمریکا را به ترک میز مذاکره متهم کنند. شرایط مذاکرات هسته‌ای پیچیده و سخت شده است. این در حالی است که دولت رئیسی عجله‌ای برای آغاز مذاکرات از خود نشان نمی‌دهد. «آرمان ملی» برای بررسی این موضوع با دکتر علی بیگدلی تحلیلگر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده است. دکتر بیگدلی معتقد است:«شرایط امروز تغییر کرده و کسانی که تا دیروز منتقد برجام بودند امروز باید درباره آن تصمیم بگیرند. به نظر می‌رسد این افراد به این نتیجه رسیده‌اند که بدون احیای برجام امکان گشایش اقتصادی در کشور وجود ندارد. واقعیت این است که هنوز رئیسی و امیر عبداللهیان در تفکرات شریعتمداری و روزنامه کیهان قرار دارند و قصد ندارند این روند را تغییر بدهند.دولت گمان می‌کند اگر از این تفکرات عدول کند و با میل و رغبت وارد مذاکرات شود حامیان خود را در داخل کشور از دست می‌دهد». در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
اختلافات ایران و آژانس در ماه‌های گذشته همواره با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده و به‌تازگی درباره سایت کرج اختلافات تشدید شده است. آیا کشورهای غربی تلاش می‌کنند از طریق آژانس به ایران فشار بیاورند تا ایران دوباره به میز مذاکره بازگردد؟
اختلاف ایران و آژانس اگرچه به موضوع مذاکرات ارتباط دارد اما در شرایط کنونی این اختلافات از اهمیت زیادی برخوردار شده است. آژانس ایران را تهدید کرده که در صورت عدم اجازه به بازرسان ممکن است در آینده تصمیمات جدیدی بگیرد که یکی از آنها صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام است. این در حالی است که ایران عنوان می‌کند بازرسی از سایت کرج در توافق صورت گرفته وجود ندارد و به همین دلیل چنین اجازه‌ای به بازرسان آژانس نخواهد داد. از سوی دیگر چهار نقطه نیز به مواد رادیواکتیو آغشته شده و به همین دلیل موردتوجه آژانس قرارگرفته است. سفری که گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران کرد عجولانه بود و تصمیمات نیم‌بندی در آن گرفته شد. از سوی دیگر رفتن آقای اسلامی به وین و حضور در اجلاس عمومی آژانس نیز مشکلی را حل نکرد. در چنین شرایطی نماینده آمریکا در آژانس نیز پیشنهاد کرد که فعلا قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نشود تا فرصتی به ایران داده شود تا به بازرسان آژانس اجازه بدهد از تأسیسات هسته‌ای بازدید کنند.ایران برخی از فیلم‌ها را برداشته است و به همین دلیل این اقدام برای آژانس مشکلاتی را به وجود آورده است. ایران تمایلی به
سفر گروسی به تهران و بازدید بازرسان آژانس ندارد. به همین دلیل در شرایط کنونی وضعیت بین ایران و آژانس یک وضعیت پیچیده است. اظهارات اولیانوف نیز نشان می‌دهد فشارهایی به روسیه در مورد تعهدات ایران به آژانس وارد شده است. به‌هر حال روسیه زمینه‌های سفر گروسی را به تهران فراهم کرد و تلاش کرد بین دو طرف زمینه‌های تفاهم را ایجاد کند. به همین دلیل نیز روسیه به ایران فشار وارد می‌کند که هر چه سریع‌تر اجازه بازرسی را به بازرسان آژانس بدهد. ایران از این تصمیم خودداری کرده و هنوز چنین اجازه‌ای به بازرسان آژانس نداده است.
این وضعیت چه تأثیری روی مذاکرات برجام خواهد داشت؟
این وضعیت روی مذاکرات برجام نیز تأثیر می‌گذارد که رویکرد اشتباهی است و ممکن است شرایط مذاکرات را در آینده پیچیده‌تر کند. کشورهای غربی اگر مشاهده کنند ایران در حال وقت‌کشی است و عجله‌ای برای بازگشت به مذاکرات ندارد، ممکن است رویکرد خود را تغییر بدهند و به ایران فشارهای بیشتری را وارد کنند. اگر ایران اجازه ندهد بازرسان آژانس از مراکز هسته‌ای بازدید کنند و به میز مذاکرات بازنگردند این احتمال وجود دارد که شورای حکام علیه ایران قطعنامه صادر کند و پرونده هسته‌ای دوباره به شورای امنیت سازمان ملل برود که شرایط را بسیار سخت خواهد کرد. در شرایط کنونی ایران با مشکلات متعدد اقتصادی مواجه است و رفتن پرونده هسته‌ای به شورای امنیت می‌تواند شرایط را سخت‌تر از گذشته کند. به همین دلیل وقت‌کشی ایران برای مذاکرات به مصلحت نظام و کشور نیست. ایران هرچه سریع‌تر باید خود را برای ازسرگیری مذاکرات آماده کند و با یک دیپلماسی انعطاف‌پذیر وارد مذاکرات شود. اینکه برخی از دولتمردان عنوان می‌کنند ما اقتصاد کشور را به برجام و آینده مذاکرات گره نمی‌زنیم یک دیدگاه اشتباه و غیرواقعی است. این یک واقعیت غیرقابل‌انکار است که دولت رئیسی برای
حل مشکلات اقتصادی راهی به‌جز احیای برجام نخواهد داشت. اگر برجام در آینده احیاء نشود دولت توانایی حل مشکلات اقتصادی را نخواهد داشت. نگاه‌ها یکجانبِه نگرانِ و تنگ نظرانِه نمی‌تواند مشکلات اقتصادی کشور را حل کند. دولت رئیسی هم باید اختلافات خود را آژانس را کاهش بدهد و هم با یک انعطاف‌پذیری مذاکرات برجامی را از سر بگیرد. اینکه عنوان می‌شود آمریکا باید همه تحریم‌ها را بردارد در عمل امکان‌پذیر نیست و این انتظار بالایی است. آمریکا حاضرشده تحریم‌های نفتی و بانکی را برداد. این در حالی است که ایران درباره موضوع اف ای تی‌اف هنوز به یک جمع‌بندی مناسب نرسیده که این موضوع شرایط را پیچیبه کرده است. به همین دلیل بسیاری از روزنه‌های بین‌المللی به روی ایران بسته می‌شود و ما در آینده با مشکلات زیادی مواجه خواهیم شد.
در شرایط کنونی وزیر امور خارجه عنوان می‌کند دولت در حال مطالعه برجام است. دلیل وقت‌کشی دولت رئیسی برای مذاکره چیست؟ آیا دولت رئیسی تلاش می‌کند با وقت‌کشی کاری کند که آمریکا میز مذاکره را ترک کند و سپس در مجامع بین‌المللی آمریکا را به ترک میز مذاکره متهم کند؟
آمریکا بارها اعلام کرده که برای مذاکره آماده است و بلینکن بارها عنوان کرده در حال از دست دادن زمان هستیم و آمریکا نمی‌تواند تا ابد منتظر ایران بماند. هنوز مذاکره‌ای بین دولت رئیسی و کشورهای غربی انجام نشده و به همین دلیل ایران نمی‌تواند در مجامع بین‌المللی آمریکا را به ترک میز مذاکره متهم کند.آنچه تاکنون رخ‌داده این است که ایران تن به مذاکره نداده است. به نظر می‌رسد ایران تلاش می‌کند با سیاست صبر و شکیبایی کشورهای غربی را در یک حالت برزخی نگه دارد تا با دست‌پر و خواهش و تمنای کشورهای غربی وارد مذاکرات شود. هدف نیز این است که ایران امتیازهای بیشتری از آمریکا بگیرد. با این‌وجود این سیاست کامل شکست‌خورده است. ما تنها زمانی می‌توانیم در مذاکرات به نتیجه برسیم که با یک دیپلماسی انعطاف‌پذیر وارد مذاکرات شویم و انتظارات خود را از طرف مقابل کاهش بدهیم. بدون تردید با این انتظار که همه تحریم‌ها باید برداشته شود تا ایران به تعهدات برجمی خود عمل کند مذاکرات به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.
چرا سیاستی که به دنبال رفــع همه تحریم‌هاست شکست‌خورده است؟
ما باید بین شرایط توافق برجام در سال2015 و امروز تفاوت قائل شویم. در شرایط کنونی هرچه ایران بیشتر روی این سیاست تأکید داشته باشد به همان اندازه وضعیت مذاکرات پیچیده‌تر خواهد شد. با توجه به اینکه تغییراتی در اتحادیه اروپا درحال شکل‌گیری است. در روزهای اخیرسوسیال‌دموکرات‌ها درآلمان‌جای محافظه‌کاران را گرفتند و به نظر می‌رسد در انتخابات آینده در فرانسه نیز دیگر مکرون به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب نخواهد شد و این کشور نیز به سراغ سوسیالیسم میانه خواهد رفت. انگلیس نیز از اروپا جدا شد و بیشتر به سمت آمریکا متمایل شده است.اتحادیه اروپا در مذاکرات هسته‌ای همواره از ایران حمایت کرده است. اگر شرایط در اروپا تغییر کند که نشانه‌های آن مشاهده می‌شود، این احتمال وجود دارد که حمایت اتحادیه اروپا از ایران در آینده کاهش پیدا کند و به همین دلیل در آینده تنها ایران باقی می‌ماند و آمریکا. به همین دلیل نیز در شرایط کنونی که هنوز دیر نشده ایران باید به مذاکرات برجامی بازگردد و از فرصت‌های موجود استفاده کند. هدف اصلی ایران از وقت‌کشی این است که کشورهای غربی را در یک وضعیت بلاتکلیفی قرار بدهد تا بتوانند در آینده از آنها امتیاز
بگیرد. رئیسی و امیر عبداللهیان عنوان می‌کنند که قصد ندارند سرنوشت اقتصاد کشور را به برجام گره بزنند. هدف نیز این است که برجام را بی‌ارزش معرفی کنند تا درنهایت در آینده با دست‌پر به مذاکرات وارد شوند. با توجه به شرایط موجود این سیاست از هم‌اکنون شکست‌خورده است و نتیجه‌ای به همراه نخواهد داشت.
انتخاب باقری کنی به‌عنوان معاون سیاسی وزارت امور خارجه و به‌احتمال زیاد مذاکره‌کننده ایران و همچنین حسین امیرعبداللهیان که هر دو درگذشته از منتقدان برجام بوده‌اند چه تأثیری درروند مذاکرات آینده خواهد داشت؟آیا این افراد می‌توانند درنهایت مذاکرات را به نتیجه مطلوب برسانند؟
درگذشته که این افراد منتقد برجام بودند در بیرون از گود نشسته و مسئولیت نداشتند. از سوی دیگر فضای کشور نیز علیه روحانی بود و برخی نمی‌خواستند دسته‌گل به نتیجه رسیدن مذاکرات به گردن روحانی بیفتد. به همین دلیل با برجام مخالف بودند. با این‌وجود شرایط امروز تغییر کرده و کسانی که تا دیروز منتقد برجام بودند امروز باید درباره آن تصمیم بگیرند. به نظر می‌رسد این افراد به این نتیجه رسیده‌اند که بدون احیای برجام امکان گشایش اقتصادی در کشور وجود ندارد. واقعیت این است که هنوز امیرعبداللهیان در تفکرات شریعتمداری و روزنامه کیهان قرار دارد و قصد ندارد این روند را تغییر بدهد. دولت رئیسی گمان می‌کند اگر از این تفکرات عدول کند و با میل و رغبت وارد مذاکرات شود حامیان خود را در داخل کشور از دست می‌دهد. به‌همین دلیل نیز در شرایط کنونی دست به عصا حرکت می‌کنند و تلاش می‌کنند باسیاست صبر و شکیبایی نسبت به مذاکرات تصمیم‌گیری کنند.
زمزمه‌هایی مبنی بر انتقال پرونده هسته‌ای ایران از وزارت امور خارجــه به شورای عالی امنیت ملی به گوش می‌رسد. اگر این اتفاق رخ بدهــد با چه هدفی انجام خواهد شد؟
دولت رئیسی برای اینکه همه مسئولیت مذاکرات را به گردن نگیرد ممکن است پرونده هسته‌ای را به شورای عالی امنیت ملی ارجاع بدهد. این در حالی است که تعدد سلایق و دیدگاه‌ها در شورای امنیت ملی سبب می‌شود که یک سرنوشت محتوم برای پرونده برجام شکل بگیرد. با انتقال پرونده هسته‌ای به شورای عالی امنیت ملی موافق نیستم. با این وجود به دلیل اینکه رئیسی و امیر عبداللهیان به‌خوبی به شرایط بین‌المللی آشنایی ندارند به‌احتمال‌زیاد پرونده را به شورای عالی امنیت ملی خواهد فرستاد. البته در این زمینه دیدگاه رهبری نیز حائز اهمیت است.افرادی مانند رئیسی، باقری کنی و امیر عبداللهیان زمانی با برجام مخالفت می‌کردند که خودشان در جریان تصمیم‌گیری‌ها نبودند و در مذاکرات نیز نقش نداشتند. از زمانی که دولت رئیسی تشکیل‌شده تورم در کشور از44 درصد به46 و بالاتر رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد که ما هرروز بیشتر در وضعیت نابه سامان اقتصادی غوطه‌ور‌می شویم. به همین دلیل هیچ راهی به‌جز مذاکره و حل پرونده هسته‌ای برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور وجود نخواهد داشت و دولت رئیسی از هر مسیری به‌جز این حرکت کند درنهایت به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.
ارسال نظر