پنچره مشروط بریکس برای اقتصاد

کارشناسان معتقدند به نظر نمی‌رسد که کشورهای منطقه برای عادی‌سازی تجارت خود با ایران، حاضر به نادیده گرفتن هشدار گروه هفت کشور صنعتی شوند، چراکه بی‌توجهی به این موضوع، اقتصاد خودشان را در معرض تهدید و تحریم بین‌المللی قرار می‌دهد .

فرصتی نو در سایه پذیرش قوانین بین‌المللی

صباح زنگنه، کارشناس اقتصاد بین‌الملل در این خصوص به «آرمان ملی» گفت: با الحاق ایران به بریکس و پیش از این شانگهای فشار تحریم‌ها علیه ایران را سست می‌کند که به این ترتیب ما می‌توانیم فعالیت بیشتری در حوزه اقتصادی و مبادلات تجاری داشته باشیم، چراکه اعضای گروه بریکس شامل کشورهای در حال توسعه صنعتی هستند که و با الحاق ایران به این گروه فرصت خوبی برای تعامل با دیگر کشورهای صاحب تکنولوژی‌های برتر در حوزه‌های مختلف فراهم آید.

او بریکس را تشکلی سازمان یافته از کشورهای پیشرفته صنعتی ذکر و بیان کرد: دستیابی به یک پول واحد از سوی اعضای این گروه یکی از اهداف تشکیل آن است که در صورت عملیاتی شدن می‌تواند سلطه دلار برآمریکا را نیز در معاملات جهانی کاهش دهد و پیوستن ایران به این گروه نیز لبه تیز تحریم‌های آمریکا را کندتر می‌کند و قدرت انحصاری معاملات جهانی بر پایه دلار را کاهش می‌دهد.

این کارشناس افزود: خروج مبادلات مالی با تکیه بر دلار می‌تواند با تکیه بر قدرت نظامی، فناوری کشورهای عضو جهان را به حالت چند قطبی هدایت کند و بریکس نقش کاتالیزور در این بین را ایفا می‌کند و نظم نوینی در جهان را رقم زند.

او توضیح داد: پیوستن ایران به پیمان شانگهای و بریکس می‌تواند بستر مناسبی برای رهایی ایران از تحریم‌ها را ایجاد کند، اما حتی هم اکنون نیز کشورهای عضو پیمان شانگهای و حتی بریکس از قوانین و معاهدات جهانی مانند FATF پیروی می‌کنند و به این ترتیب تا زمانی که ایران FATF را نپذیرد و به معاهدات و قوانین بین‌المللی در حوزه مالی متعهد نباشد نمی‌توان توقع چندانی از این رخدادها داشت.

صباح زنگنه تصویب پذیرش FATF ضرورت و پیش شرط توسعه اقتصادی در شرایط کنونی دانست و گفت: در صورتی که تحریم‌ها نیز لغو شود بدون پذیرش FATF حضور در بازارهای بین‌المللی برای ایران سخت خواهد بود و نمی‌توانیم توقع رفع مشکلات و چالش‌های کنونی باشیم هرچند قطعا در دهکده جهانی ایران نیز مانند همه کشورها در سایه ارتباطات بین‌المللی خواهد توانست با استفاده از ابزارهای در اختیار در مسیر توسعه گام بردارد.

پیامدهای مثبت پذیرش عضویت ایران در بریکس

فرزاد رمضانی‌ بونش، کارشناس مسائل بین‌الملل درباره اهمیت عضویت ایران در سازمان بریکس نیز معتقد است: بریکس هرچند به‌عنوان یک ساختار اتحاد کامل نیست اما باید به افزایش نقش این سازمان طی دو دهه گذشته و افزایش اعضای این سازمان از 3 به 4 و به 5 و نیز افزایش شمار اعضای آن در سال آینده به 11 عضو توجه کرد از طرف دیگر در یک نگاه مقایسه‌ای درمی‌یابیم که در وضعیت کنونی مجموعه تولید ناخالص GDP در بریکس در مقایسه با گروه هفت افزایش یافته است.

 او ادامه داد: درخصوص اجلاس بریکس در آفریقای جنوبی در یک‌سال گذشته بحث پذیرش یا عدم‌پذیرش عضویت ایران از سوی برخی رسانه‌ها و کشورهایی مانند هند و برزیل وجود داشته است همچنین در اجلاس اخیری که در ژوهانسبورگ اتفاق افتاد گامی مهم برای پذیرش عضویت ایران در بریکس انجام شد اما از طرف دیگر ایران در شانگهای به‌عنوان یک عضو کامل و رسمی پذیرفته شده است، اما اگر بخواهیم نگاهی دقیق به پذیرش عضویت ایران در بریکس داشته باشیم‌، باید بگوییم پذیرش عضویت ایران در این سازمان قطعاً دارای پیامدها و آثار ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیکی و سیاسی، اقتصادی‌ و منطقه‌ای است.

تقابلات درون سازمانی بریکس درباره ایران

 این کارشناس مسائل بین‌الملل بیان کرد: اگر به سه ضلع بریکس یعنی هند، چین و روسیه نگاه کنیم متوجه می‌شویم که چین و روسیه از موافقان اصلی حضور ایران در بریکس بوده‌اند، اما باید این مسأله را در نظر داشته باشیم که به نظر نمی‌رسد هندی‌ها موافق این موضوع باشند که بریکس تبدیل به یک اتحاد ضدغربی شود و اگر کشورهای امارات و ‌عربستان در سال آینده به بریکس ملحق شوند مایل نیستند که بریکس ساختاری ضدغربی به خود بگیرد بنابراین آنچه مشخص است بیشتر اعضای این سازمان نگاه توسعه‌ای و اقتصادی به بریکس دارند و آنها همچنین خواستار افزایش جایگاه این سازمان در ساختار اقتصادی جهان، افزایش تبادل تجاری و افزایش GDP، ‌افزایش نقش ساختارهای بریکس و افزایش روند تجارت با اعضای ملی هستند.

 او اضافه کرد: آنچه می‌تواند به ایران کمک کند استفاده از توان اقتصادی اعضای بریکس در روند تجارت و توسعه اقتصادی و سرمایه‌گذاری در داخل کشور است به‌ ویژه توان چین در این زمینه بسیار مهم است و اگر ایران در چارچوب ساختارهای نهادی بریکس بتواند از توان و پتانسیل چین برای سرمایه‌گذاری در کشور استفاده کند‌ توجه به وضعیت کنونی تحریم‌ها و وضعیت اقتصادی ایران کمک بسیاری به توسعه اقتصادی کشور خواهد کرد، اما اگر بخواهیم نگاه یک‌طرفه داشته و صرفاً روند عضویت را مهم بدانیم به نظر نمی‌رسد که بتوانیم از نتایج این عضویت در میان‌مدت، ‌کوتاه مدت و حتی بلندمدت استفاده کافی را ببریم.

رویکردی مثبت مشروط به مدیریت مطلوب

رمضان‌بونش تاکید کرد: عضویت ایران در بریکس مسأله‌ای مثبت است اما اینکه تا چه میزان می‌توان از این فرصت استفاده کرد، مهم است. با توجه به نوع نگاهی که روسیه، ‌چین و هند و برخی دیگر از اعضای بریکس درباره مسائلی مانند برجام و روند تنش‌زایی با غرب و اولویت‌بخشی‌ که این کشورها به مسأله اقتصاد دارند باید توجه کنیم که بیشتر اعضای این اتحادیه مایل نیستند که بریکس ساختاری ضدغربی داشته باشد بنابراین اولویت اصلی این کشورها در بریکس توسعه اقتصادی، ‌افزایش تولید نفت در اقتصاد جهان، افزایش مبادلات تجاری و افزایش روند توسعه اقتصادی در جهت ملی منافع ملی خودشان است و این نگاه به‌ویژه در دو قطب اصلی این سازمان یعنی روسیه و چین و به‌ویژه هند به شدت مشهود است.

آورده اقتصادی توسعه روابط دیپلماتیک ایران

فرجی‌راد کارشناس امور بین‌الملل نیز در این خصوص گفت: تلاش ایران برای توسعه روابط با کشورهایی مانند عربستان، امارات و دیگر کشورهای منطقه در حالی صورت می‌گیرد که به دلیل دوگانگی‌ها در سیاست و عملکرد هنوز نتوانسته است به بهبود در توسعه روابط اقتصادی – اجتماعی – سیاسی فی مابین شود و نپیوستن ایران به اف‌ای تی اف حتی باعث شده تا کشورهایی مانند چین نیز بعد از الحاق ایران به پیمان شانگهای اعتراف کند که در صورت بی‌توجهی ایران به معاهدات بین‌المللی از انجام روابط اقتصادی با این کشور خودداری خواهد کرد.

خبردرمانی، حاصل توسعه روابط و الحاق ایران به پیمان‌ها

او افزود: در حالی که انجام معاملات اقتصادی در بانک‌های سراسر دنیا انجام می‌شود و ایران به دلیل تحریم‌ها قادر به انجام این معاملات نیست و این اقدامات فقط در حوزه خبردرمانی قابل بررسی است و همان‌گونه که مشاهده می‌شود هیچ تغییری در وضعیت اقتصادی کشور رخ نمی‌دهد.

فرجی‌راد تصویب پذیرش FATF ضرورت و پیش شرطی توسعه اقتصادی در شرایط کنونی دانست و گفت: حتی در صورتی که تحریم‌ها نیز لغو شود، بدون پذیرش FATF حضور در بازارهای بین‌المللی برای ایران سخت خواهد بود و نمی‌توانیم توقع رفع مشکلات و چالش‌های کنونی باشیم، هرچند قطعا در دهکده جهانی ایران نیز مانند همه کشورها در سایه ارتباطات بین‌المللی خواهد توانست با استفاده از ابزارهای در اختیار در مسیر توسعه گام بردارد.

او درباره تصور حذف دلار از مبادلات بین‌المللی به منظور پشت کردن به تحریم‌ها گفت: کشورهایی که در برخی از پیمان‌ها در این باره سخن می‌گویند، خودشان هنوز با دلار به انجام مبادلات مالی و تجاری اقدام می‌کنند، اما این گزینه را برای روز مبادا در دستور کار خود دارند که البته زمان بسیاری برای اجرایی کردن آن باید سپری کنند.