در انتظار تحول اقتصادی با «بریکس» / دسترسی ایران به بازار گسترده اقتصادی

کارشناسان معتقدند استفاده از فناوری‌های اقتصادی – تجاری کشورهای عضو که به عنوان کشورهای صنعتی نوظهور تلقی می‌شوند، می‌تواند برای ایران رشد و توسعه اقتصادی مطلوبی را به دنبال داشته باشد. به گفته کارشناسان مجموع شواهد و ارزیابی کارشناسان نشان می‌دهد روند عضویت ایران در بریکـس از لحاظ سیاسی روندی ساده است، اما از لحاظ فنی و اقتصادی فرایند پیچیده و پر چالشی خواهـد بود. به گفته کارشناسان عضویت ایـران در بریکس یک تحول مهم ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی ارزیابی می‌شود که هم برای ایران و هم برخی از اعضای بریکس از جمله چین و روسیه مهم تلقی می‌شود.

توسعه روابط اقتصادی – تجاری با کشورهای منطقه

مهدی طباطبایی، کارشناس اقتصاد بین‌الملل در این خصوص به «آرمان ملی» گفت: عضویت در بریکس می‌تواند ایران را به عنوان یکی از اعضای گروهی از کشورهای صنعتی نوظهور تقویت کند و به آن امکان دهد که از تجارت و همکاری‌های اقتصادی با دیگر اعضا بهره ببرد و به این ترتیب با تنوع در روابط بین‌الملل می‌تواند روابط بین‌المللی خود را گسترش داده و از دامنه روابط بیشتری با کشورهای عضو بهره‌مند شود و شرکای جدیدی نیز در این حوزه بیابد.

او افزود: این عضویت می‌تواند ایران را در منطقه خاورمیانه به عنوان یک کشور تاثیرگذارتر نشان دهد و به توسعه توانایی‌های منطقه‌ای و تبادل تجربیات در زمینه‌های مختلف کمک کند، چراکه بریکس کشورهایی مانند برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی را شامل می‌شود که اقتصادهای بزرگی دارند. عضویت در این گروه امکان همکاری با اقتصادهای قدرتمند را در بخش‌های مختلف اقتصادی مثل تجارت، سرمایه‌گذاری و فناوری فراهم می‌کند.

بهره‌گیری از توسعه فناوری کشورهای عضو

این کارشناس ادامه داد: با عضویت در این گروه، ایران می‌تواند از تجربیات دیگر کشورها در زمینه‌هایی مانند توسعه فناوری، نیروی انسانی و علم و تحقیقات بهره‌برداری کند. از سوی دیگر عضویت در گروهی مانند بریکس می‌تواند ایران را در صحنه بین‌المللی قدرتمندتر نماید و به او امکان مذاکره و تاثیرگذاری بیشتر در قضایای بین‌المللی را بدهد. علاوه بر این با عضویت در گروهی از کشورها، ایران می‌تواند از وابستگی بیشتر به روابط تک‌سویه‌گرایانه با کشورهای خاص جلوگیری کرده و روابط گسترده‌تری را شکل دهد.

او اضافه کرد: با توجه به اینکه شرط حضور در گروه بریکس تایید آن کشور به عنوان یک کشور صنعتی نوظهور است، عضویت ایران در بریکس دستاوردی مطلوب ارزیابی می‌شود که امکان توسعه همکاری‌های تجاری – اقتصادی با کشورهای دیگر را برای ایران هموار می‌کند و در این راستا نیز می‌تواند روابط بین‌الملل خود را گسترش داده و از روابط بیشتری با کشورهای عضو و دیگر شرکا بهره‌مند شود. از سوی دیگر این عضویت می‌تواند ایران را در منطقه خاورمیانه به عنوان یک کشور تاثیرگذارتر نشان دهد و به توسعه توانایی‌های منطقه‌ای و تبادل تجربیات در زمینه‌های مختلف کمک کند.

طباطبایی تعامل با اقتصادهای بزرگ را یکی دیگر از ویژگی‌های مهم عضویت ایران در بریکس برشمرد و گفت: کشورهای عضو بریکس، اقتصادهای بزرگی دارند که به فناوری‌های نوین مجهز هستند و می‌توانند درعرصه بین‌المللی حضوری موفق‌تر بر اساس پژوهش‌ها و تکنولوژی‌های جدید داشته باشند و این مزیت دست ایران را برای چانه زنی‌های سیاسی و اقتصادی بیش از پیش باز می‌کند.

توسعه تجارت و بازرگانی و جذب سرمایه‌گذار خارجی

این کارشناس معتقد است: الحاق ایران به بریکس می‌تواند به توسعه تجارت و بازرگانی کشور ارتقا بخشد. این گروه به دارندگان منابع طبیعی و بازارهای بزرگ دسترسی دارد و تقویت روابط تجاری با اعضای گروه می‌تواند به ایران امکان دهد که از این منابع بهره‌برداری کند و محصولات خود را به بازارهای جهانی ترسیم کند. همچنین عضویت در گروه بریکس می‌تواند جذب سرمایه‌گذاری خارجی به ایران را افزایش دهد. توانایی این گروه در جذب سرمایه‌گذاری و تشویق سرمایه‌گذاران به دلیل اندازه و توانایی اقتصادی آن‌ها، به ایران امکان می‌دهد تا از این تجربه‌ها بهره‌برداری کند.

او معتقد است: با عضویت در گروه بریکس، ایران می‌تواند از تجربیات دیگر اعضا در زمینه فناوری و نوآوری بهره‌برداری کند. این همکاری می‌تواند به ارتقای توانمندی‌های علمی و فنی ایران کمک کند و از آنجا که اعضای این گروه دسترسی به فناوری‌های پیشرفته دارند، ایران می‌تواند از این فرصت برای توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی خود بهره‌برداری کند. از سوی دیگر عضویت در این گروه به ایران توانمندی‌های لازم برای مشارکت در مذاکرات تجاری بین‌المللی می‌دهد و این کشور می‌تواند از تجربیات دیگر اعضا بهره‌برداری کند و به عنوان یک قدرت اقتصادی نوظهور در مذاکرات مختلف شرکت کند. هرچند ایران در سایه الحاق به این گروه در اندیشه پذیرفتن معاهده‌های بین‌المللی به ویژه FATF نیز باشد تا امکان افزایش مبادلات تجاری – اقتصادی را برای خود تسهیل سازد. این الحاق احتمالی ایران به گروه بریکس می‌تواند باعث ارتقای اقتصادی کشور شده و به ایران امکان دهد تا از منابع و تجربیات اعضای این گروه بهره‌برداری کند. با این وجود، تحقق این مزایا به وابسته بودن به شرایط داخلی و بین‌المللی، همچنین توانایی مذاکره و همکاری با سایر اعضا بستگی دارد.

دسترسی ایران به یک بازار گسترده اقتصادی

ابوالفضل ظهره وند کارشناس مسائل بین‌الملل در این خصوص معتقد است: نخستین پیامد عضویت ایران در بریکس، مقابله و خنثی کردن فشارهای تحریمی و دسترسی به یک بازار گسترده اقتصادی است. بریکس یک گروه اقتصادی و متشکل از ۵ قدرت نوظهور است که گفته می‌شود این ۵ قدرت نوظهور امروز بیش از ۲۵ درصد تولید ناخالص جهانی را در اختیار دارند و این رقم امروز ۳۱ درصد از تولید ناخالص جهانی است در حالی که نقش و سهم کشورهای گروه ۷ سهم ۳۰ درصدی دارند و این آمار، آمار بسیار جذابی است و نشان می‌دهد که تغییراتی در جامعه جهانی اتفاق می‌افتد.

خنثی‌سازی فشارهای تحریمی

سفیر اسبق ایران در ایتالیا بیان کرد: عنوان می‌شود که بریکس کشورهای گروه جنوب در مقابل کشورهای شمال که ۷ کشور صنعتی هستند را نمایندگی می‌کنند و کشورهای همراه با غرب مانند ژاپن را تشکیل می‌دهند. گروه بریکس بیش از ۳۴ درصد از جمعیت جهان را در اختیار دارد و چیزی حدود ۴۰ درصد خشکی‌های جهان و حوزه بازار جهان را در اختیار دارد. عضویت ایران در این گروه می‌تواند پیامدهای مثبتی برای کشورمان به همراه داشته باشد که با تحریم‌های طولانی‌مدت و شدید غرب و آمریکا مواجه است. نخستین پیامد این عضویت، مقابله و خنثی کردن فشارهای تحریمی و دسترسی ایران به یک بازار گسترده اقتصادی است.

جذابیت‌های ایران برای کشورهای بریکس

این کارشناس ادامه داد: این عضویت و دسترسی به بازار بزرگ بریکس می‌تواند هم نیازهای ما را در صادرات و واردات و هم در مسأله تکنولوژیکی در صنعت و اقتصاد تامین کند. واقعیت این است که کشورهایی باید در بریکس عضویت پیدا کنند که از جنبه اندازه اقتصاد یا وزن جمعیتی خود، آورده برای بریکس داشته باشند. ایران و عربستان و مصر و امارات در راس فهرست کشورهای علاقه‌مند به عضویت در بریکس قرار دارند. البته ایران مزیت‌های پرشماری را برای حضور در بریکس دارد و این مطلب با توجه به اینکه اعضای بریکس نیازمند دسترسی به منابع انرژی پایدار هستند. لذا ایران و عربستان و امارات به عنوان دارندگان ذخایر انرژی جهان جذابیت لازم را برای عضویت در بریکس داشتند.

این گزارش حاکی است؛ جمعیت ۸۶ میلیونی ایران مولفه دیگری در پذیرش کشورمان در بریکس است. این رویکرد را می‌توان موفقیت مشروط دولت سیزدهم در پیوستن به سازمان‌های منطقه‌ای دانست که در صورت مدیریت بهینه می‌تواند رشد و توسعه اقتصادی را برای کشور به ارمغان آورد و از مزایای بعدی آن چون دلارزدایی و... نیز بهره جوید.