زنگ خطر امنیت غذایی در ایران به صدا درآمده است | ثبت تورم 580 درصدی در هفت سال

به گزارش آرمان ملی آنلاین از سوی دیگر دایره گرانی مواد غذایی هر روز بر دهک‌های پایین جامعه تنگ‌تر می‌شود. این در حالی است که برخی از مسئولان در سطوح مختلف به جای حل معضل، مردم را به صرفه‌جویی و حذف یک وعده غذایی از زندگی خود دعوت می‌کنند؛ تصوری که گویا مردم مقصر اصلی گرانی‌ها هستند. از سوی دیگر به گفته کارشناسان راهکاری نیز برای خارج نگه داشتن اقلام و مواد غذایی اساسی از زنجیره افسارگسیخته گرانی‌ها نیست و نگرانی مردم این است که آستانه تحمل گرانی‌ها و کوچک شدن سفره معیشتی مردم تا کجا ادامه دارد؟

جواد غلامی، کارشناس اقتصادی در این خصوص به آرمان ملی گفت: افزایش قیمت کالاها و خدمات به قدری افسارگسیخته شده است که نمی‌توان توقع قیمت یکسان برای یکی از اقلام اساسی یا غیر از آن را برای دو هفته پیاپی داشت، اما افزایش قیمت کالاهای اساسی بیشتر از بقیه موارد برای گروه بزرگ دهک‌های آسیب پذیر جامعه غیرقابل تحمل است، به طوری که کاملاً ملموس است که هر روز سفره مردم کوچک‌تر می‌شود و بسیاری از کالاها از سفره معیشتی خانواده‌ها حذف می‌شوند و از بسیاری از ویژگی‌ها و نیازهای یک زندگی عادی مانند تفریح، سفر و آموزش فاصله می‌گیرند. 

او افزود: تحریم‌ها و مشکلات ناشی از آن یکی از عواملی است که همه کالاها در یک چرخه گرانی قرار گرفته‌اند، اما از بین رفتن سیستم رقابتی در نظام اقتصادی و حاکمیت سیاست در اقتصاد باعث شده تا هم نظارت واقعی در این زمینه نداشته باشیم و گرانی‌ها نیز سر به فلک زند در حالی که اگر مدیران کارآمدتری در حوزه‌های مختلف وجود داشت امکان ادامه  فعالیت برای فعالان اقتصادی که هنوز در دایره تولید در کشور هستند امکان پذیر می‌شد. 

این کارشناس ادامه داد: به جای اینکه نظارت صحیحی در بازار وجود داشته باشد تا با گرانی‌های غیرعادلانه مواجهه صحیحی داشته باشد برخی عوامل در تلاش هستند تا هزینه گرانی‌ها را از جیب مردم تامین کنند در حالی که بسیاری از کالاهایی که در لیست ممنوعیت واردات قرار دارند به وفور در بازار مشاهده می‌شود و نظارتی در این زمینه وجود ندارد. 

او بوروکراسی حاکم بر نظام تولید، صادرات و واردات را از عوامل مهم چالش گرانی‌ها دانست و گفت: افزایش تعداد کالاهای ممنوع شده در دولت جدید و به دنبال آن گرانی‌های موجود در حالی صورت می‌گیرد که بازار مملو از اقلام خوراکی و مواد غذایی ممنوع شده است که نامی جز قاچاق برای آن متصور نیست و دلیل این امر را در لابه‌لای سیستم بوروکراتیک حاکم بر ادارات می‌توان یافت که نشات گرفته از رانت‌های کلان موجود در فضای اقتصادی ایجاد می‌شود. 

غلامی اضافه کرد: با افزایش قیمت مواد غذایی و گرانی‌های موجود در حوزه اقلام اساسی مردم ناچار شده‌اند که میزان مصرف خود را کاهش دهند و یا حتی برخی از اقلام را از سر سفره‌های خود حذف کنند که ناشی از نداشتن زمان سنجی صحیح در حوزه واردات و یا تصمیمات نادرست در این حوزه به شمار می‌آید. همگان می‌توانند این افزایش قیمت را به راحتی هر روز صبح بر سفره و دیدنِ قیمت کالاها مشاهده کنند و به طور حتم افزایش قیمت اقلام اساسی اولین کالاهایی هستند که تیر گرانی‌ها به آن برخورد می‌کند و برای مردم کاملاً ملموس است. 

براساس این گزارش، چندی پیش بانک جهانی لیست ۱۰ کشور اول که بحران امنیت غذایی و فقر غذایی ناشی از تورم را می‌گذرانند منتشر کرد که ایران در جایگاه هفتم این لیست قرار داشت. 

زنگ خطر برای امنیت غذایی 

آلبرت بغزیان، کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص افزایش نرخ دلار و ارتباط آن با معیشت و امنیت غذایی معتقد است: گرانی مواد خوراکی به دنبال افزایش قیمت دلار زنگ خطر جدی درباره معیشت و امنیت غذایی مردم است. به نظر می‌رسد تعیین قیمت و میزان خرید مواد خوراکی از سوی مردم با ارزش دلار سنجیده می‌شود تا ریال. 

او افزود: امروز مردم به ویژه دهک‌های ضعیف و متوسط جامعه برای هزینه کردن خوراکی‌های بسیار حداقلی و ساده ناتوانند ، چرا که مولفه تاثیرگذار بر تورم مواد خوراکی، قیمت ارز و نرخ سفته بازی در بازار دلار است. 

بغزیان ادامه داد: درآمد ثابت کارگران با توجه به افزایش نرخ تورم مواد غذایی ناترازی را در سبد خانوارها ایجاد کرده و این تنها به معنی گرانی نیست، بلکه حذف مواد خوراکی از سبد معیشت مردم و تهدید جدی امنیت غذایی مردم است و افزایش قیمت دلار از واردات اقلامی مانند نهاده‌ها و سایر مواد مورد نیاز برای خورد و خوراک مردم را تحت تأثیر قرار داده و به شدت تورم در این بازار را افزایش می‌دهد. حذف یکی پس از دیگری مواد خوراکی از سبد خانوارها از ابتدای سال گذشته سرعت گرفته و این روند اگر با سیاست‌های کارآمد و مقاوم در برابر تورم، مهار نشود احتمال خروج بیشتر خوراکی‌ها و اقلام ضروری از سبد خانوارها زیاد خواهد شد. 

تاثیر دلار در ارزان یا گران شدن کالاهای اساسی

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: اقتصاد مجموعه‌ای از متغیرهای بهم پیوسته و پیچیده‌ای است که باید به صورت یکپارچه مورد مطالعه و واکاوی قرار بگیرد تا بلکه بتوان اظهارنظر درست و کاملی داشت که در مورد آثار رفاهی افزایش قیمتی ارز بر قدرت خرید خانوار نیز باید بیان داشت که درصورتی که افزایش قیمت‌ها کمتر از سطح دستمزدها باشد، قدرت خرید واقعی خانوار نیز کاهش پیدا خواهد کرد. نوسانات قیمتی ارز و همچنین افزایش قیمت آن، اثری منفی بر قدرت خرید واقعی خانوار دارد. در واقع میزان افزایش قیمت‌ها بیش از افزایش سطح دستمزدهاست. 

بغزیان توضیح داد: با سقوط قیمت دلار قیمت کالاهای اساسی کاهش و با افزایش قیمت دلار قیمت کالاهای اساسی نیز افزایش می‌یابد و معمولا کاهش قیمت‌ها براساس کاهش قیمت دلار بسیار دیرتر از افزایش آن‌ها اتفاق می‌افتد و ممکن است چند هفته یا بیشتر طول بکشد بنابراین تاثیر به سزایی در اقتصاد کشور ایران و معیشت مردم دارد بنابراین مهم‌ترین بهانه‌ای که واردکنندگان و تولید کنندگان برای افزایش قیمت دارند، بالا رفتن قیمت ارز است. 

او ادامه داد: وقتی قیمت ارز پایین می‌رود، هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشد که قیمت‌ها پایین بروند اما وقتی قیمت ارز بالا می‌رود قیمت کالا طی یک روز افزایش قابل توجهی می‌یابد و افزایش نرخ دلار، قیمت کالاهای اساسی مثل مرغ، گوشت قرمز، تخم مرغ و لبنیات و غیره را که بر زندگی و معیشت مردم تاثیر می‌گذارد و باعث افزایش آن‌ها می‌شود همچنین افزایش نرخ دلار، باعث نقدینگی سرگردان به فعالیت‌های غیرمولد برود و نیز سفته بازی را به دنبال دارد. افزایش نرخ دلار، سبب می‌شود که واحدهای تولیدی با حجم کمتری کالاهای اساسی که در داخل تولید می‌شود را بسازند، پس افزایش نرخ دلار بر کارگاه‌های تولیدی و صنعتی نیز تاثیر می‌گذارد. همچنین حجم صادرات و واردات کشور را به طور جدی، با اختلال ایجاد می‌کند و اقتصاد کشور را با زیان‌ مواجه می‌کند. 

مردم مقصر نیستند

بنا به عقیده کارشناسان، افزایش نرخ دلار در ایران یک مبحث امنیتی است زیرا تولید فقر می‌کند و گسترش فقر اقتصادی، تولید کننده اعتراض در جامعه خواهد بود. 

از سوی دیگر افزایش تورم ۵۸۰ درصدی طی هفت سال که کیفیت زندگی ایرانیان را ربوده است بخشی از این مشکلات اقتصاد به تحریم‌هایی بر می‌گردد که زندگی مردم ایران را نشانه گرفته است اما گویا رویه‌ای عادی است که در هر مشکل و چالشی که برای کشور پیش می‌آید، ابتدا مردم را مقصر بدانیم و در گام بعد برای آنها نسخه بپیچیم که چنین کنید و چنان نکنید تا مشکل برطرف شود.