تپه یحیی کجاست؟

به گزارش آرمان ملی آنلاین به نقل از سلام نو، در ۲۶۰ کیلومتری جنوب استان کرمان در دشت وسیع بخش صوغان از توابع شهرستان ارزوئیه تپه خاکی مرتفعی قرار گرفته که حدود ۲۰ متر از سطح دشت پیرامون ارتفاع دارد.

این تپه به عنوان یکی از مهمترین آثار و تپه های کلیدی در باستان شناسی ایران است.

تپه یحیی یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های شناخته شده ایران است و به عنوان یکی از نخستین آثار یک دهکده مربوط به۷۰۰۰ سال پیش از میلاد مطرح است.

تپه یحیی یکی از کهن ترین سکونت های شناخته شده واز گذشته های دور دارای تمدن و فرهنگ بسیار شکوفا بوده است.

پیرامون این تپه قطعات سفال پراکنده بسیاری یافت می شود و در فاصله نزدیک و در دامنه این تپه رودخانه کیش شور قرار دارد و مهمترین عامل سکونت انسانها وجود همین رودخانه بوده است.

تپه یحیی بقایای شش دوره استقرار در بر می گیرد که که قدیمی ترین آنها به اواخر دوره نوسنگی و جدیدترین انها به دوره ساسانیان تعلق دارد و از معدود تمدنهای رودخانه ای جهان است که همزمان با تمدن هلیل نمود عینی تمدن کهن و فراتر از تاریخ استان کرمان است.

تپه یحیی در حقیقت، تپه خاکی مرتفعی است که حدود ۲۰ متر از سطح دشت پیرامون ارتفاع دارد و قطر دایره پایین آن حدود ۱۸۷ متر است.

امروزه این تپه یکی از مهم‌ترین آثار کلیدی در باستان‌شناسی ایران محسوب می‌شود که از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های شناخته‌شده کشور و یکی از نخستین آثار یک دهکده مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد مطرح است.

تپه باستانی یحیی از نظر باستان‌شناسان به هزاره‌ پنجم قبل از میلاد می‌رسد و به‌علت سابقه قرن‌ها سکونت مستمر انسان از دوران نوسنگی تا پس از میلاد اهمیت خاصی دارد.

علاوه بر این، زنجیر ارتباط فرهنگی جنوب شرق ایران بود و دره سند را با حوزه تمدن شهر سوخته زابل، تمدن هلیل، تمدن فارس، تهران، شوش، تمدن بین‌النهرین و مصر متصل می‌کرد.

این تپه که یکی از قدیمی‌ترین کانون‌های تمدنی ایران به حساب می‌آید، از این جهت دارای اهمیت است که شهرنشینی در مفهوم خاص خود در بین هزاره‌های چهارم و سوم پیش از میلاد در ایران رایج بوده؛ در حالی ‌که تپه یحیی از قرن‌ها پیش از آن، تمدن و فرهنگی چشمگیر و پیشرفته داشته است.

همچنین به‌خاطر موقعیت خاص اقلیمی، سیاسی و فرهنگی، مرکز ارتباطات تمدن‌های بزرگی مانند ماوراءالنهر، بین‌النهرین و هندوچین محسوب می‌شد که اهمیت این منطقه را دوچندان می‌کند.

وجه تسمیه نام این تپه و همچنین زمان و علت نامگذاری آن مشخص نیست. برخی معتقدند که زکریای نبی در این منطقه زندگی می‌کرد و یحیی، فرزند زکریا در اینجا به شهادت می‌رسد و از همین رو، نام تپه یحیی گذاشته شده است.

یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که تپه در دوره عیلام، شهر متمدن بزرگی بود و از آن به‌عنوان قلعه نظامی استفاده می‌شد.

هنوز هیچکس نام اصلی و دلیل از میان رفتن این شهر را نمی‌داند و باستان‌شناسان حدس می‌زنند که وقوع آتش‌سوزی مهیب یا خشکسالی و زلزله علت این امر بوده است.

پروفسور کارلوفسکی که برای چندین سال به کاوش در این منطقه مشغول بود، گفته که در تپه یحیی مناطق مسکونی، گورستان، بناهای صنعتی و بخش‌های حفاظتی وجود داشته است.

بر اساس نظر این دانشمند، علومی چون ریاضیات، جواهرسازی، نقاشی، ذوب فلزات و نجوم در بین ساکنان منطقه رایج بود و مردم روابط اقتصادی و اجتماعی با سایر تمدن‌های مجاور داشتند.

به این ترتیب، می‌توان گفت که تپه یحیی طولانی‌ترین ترتیب سکونت ماقبل تاریخ را در جنوب شرق ایران در اختیار ما قرار می‌دهد که از ۴,۵۰۰ سال قبل از میلاد شروع می‌شود و بدون وقفه عمده تا اواسط هزاره سوم ادامه می‌یابد.

در ادامه پس از وقفه‌ای نامعلوم مجددا در طول هزاره اول تا ۵۰۰ بعد از میلاد دوباره به محل سکونت تبدیل می‌شود.

این منطقه یکی از مکان‌های ماقبل تاریخی و تاریخی در استان کرمان محسوب می‌شود که در تاریخ نهم آذر ۱۳۴۹ هجری شمسی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

محل قرارگیری تپه یحیی

نام ارزوییه در سفرنامه مارکوپولو ذکر گردیده‌است و در نقشه‌های قدیمی با نامهای آرزوییه، عروسوییه، ارزوشه ماران هم دیده می‌شود.

ارزوییه یعنی ( سرزمین برنج)و معروف به انبار غله استان کرمان است که به آن سرزمین خوشه‌های طلایی هم می‌گویند.

این شهرستان از منطقه‌های محروم کشور که کم توجهی زیادی به این شهرستان در ادوار گذشته شده است. از آبادیهای قدیمی آن دشتبر است که نامش در کتاب تاریخ (افضل الدین کرمانی ص ۱۳۲) آمده است.

ارزوئیه در سال ۱۳۶۸ به بخش تبدیل شده‌است .اقتصاد این منطقه بر پایه کشاورزی و دامپروری قرار گرفته‌است.بیش از ۲۶هزار هکتار از زمینهای ارزوییه به کشت گندم اختصاص دارد.

در سال ۱۳۹۰ بخش ارزوئیه از شهرستان بافت جدا گردیده و به شهرستان تبدیل شد .این شهرستان با شهرستانهای چون سیرجان، بافت، فاریاب(جیرفت) ، حاجی آباد (هرمزگان) همسایه می باشد این شهر از مراکز عمده تولید گندم استان کرمان است.

تا سال ۱۳۸۹ این شهر از توابع شهرستان بافت محسوب می شد که در این سال با انتزاع و ارتقای شهرستان ارزوئیه به مرکزیت آن درآمد.

تپه یحیی در جنوب استان کرمان در دشت وسیع بخش صوغان از توابع شهرستان ارزوئیه قرار دارد. فاصله شهر بافت تا تپه یحیی حدود ۳۰۰ کیلومتر است.

آدرس: استان کرمان،‌ شهر بافت، شهرستان ارزوئیه، بخش صوغان، تپه یحیی