کیست شکلاتی چیست؟

به گزارش آرمان ملی آنلاین به نقل از رویداد24، کیست شکلاتی یا آندومتریوما در میان زنان در سنین باروری یک بیماری و اختلال رایج است و بسیاری از زنان آن را تجربه می‌کنند که گاه ممکن است نگران‌کننده باشد.

 اندومتر رحم، درمحلی خارج از رحم و روی تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی و سایر اعضای لگن رشد می‌کند. اگر که این بافت در تخمدان‌ها رشد کند و باعث کیست تخمدان شود، به آن اندومتریوما گفته می‌شود.

شاید با خود بگویید چرا به این کیست شکلاتی می‌گویند. کیست اندومتریوما پر از مایعی قهوه‌ای و شبیه به شکلات ذوب شده است و همین سبب شده که اصطلاحا این کیست‌ها، کیست شکلاتی نام‌گذاری شوند. این مایع شکلاتی کیست‌ها از خون قاعدگی و بافت‌های قدیمی اندومتر که حفره کیست را پر می‌کند، ناشی می‌شود. کیست شکلاتی می‌تواند در یک یا هر دو تخمدان ایجاد شود و از سایز کوچک تا بزرگ دیده می‌شود. این کیست در طیف سنی دختران نوجوان تا سنین باروری می‌تواند به‌وجود آید.

کیست‌ها اندازه‌های متفاوتی دارند، اما معمولا بین ۵ تا ۲۰ سانتی‌متر متغیرند اگرچه بیش‌تر آن‌ها کوچک‌تر از ۵ سانتیمترند.

جالب است بدانید برخی از افراد مبتلا به کیست شکلاتی اصلا نشانه‌ای ندارند و تنها ممکن است به شکل اتفاقی و آن هم در سونوگرافی متوجه این کیست در بدن خود شوند، اما در بیش‌تر مواقع افراد مبتلا به آن نشانه‌های آزاردهنده‌ای را تجربه می‌کنند.

دقت داشته باشید میزان نشانه‌هایی که فرد تجربه می‌کند هیچ‌گونه ارتباطی با اندازه کیست ندارد پس نگران نشوید. اتفاقا کسانی‌که کیست کوچک‌تری دارند نشانه‌ها در آن‌ها بیش‌تر بروز می‌کند.

در این‌جا به برخی از رایج‌ترین نشانه‌ها اشاره می‌کنیم:

احساس توده سفت در لگن

درد ناگهانی و شدید در صورت پاره شدن کیست شکلاتی تخمدان

دلیل به‌وجودآمدن کیست شکلاتی

تاکنون دلیل اصلی و قطعی به‌وجودآمدن کیست شکلاتی مشخص نشده است اما براساس پژوهش‌ها برخی از آن ها ممکن است در نتیجه قاعدگی رتروگراد ایجاد شوند. قاعدگی رتروگراد نیز ممکن است به اندومتریوز کمک کند.

در قاعدگی رتروگراد، مقداری از خون قاعدگی زن در طول دوران قاعدگی به جای اینکه از دهانه رحم و واژن خارج شود، به سمت عقب و تخمدان او بر می گردد. همچنین بافت های که زمان قاعدگی از رحم جدا می شوند از طریق لوله‌های فالوپ به سمت تخمدان‌ها و حفره لگنی به عقب منتقل می‌شوند، جایی که کاشته می‌شوند و باعث ایجاد آندومتریوز می‌شوند.

با ایجاد اندومتریوما، قاعدگی رتروگراد منجر به گیر افتادن بافت های رحمی در کیست ها می شود و باعث التهاب می شود. آندومتریوم ها را که «کیست شکلاتی» می نامند، به دلیل اینکه پر از مایع قهوه ای تیره است، که از خون و بافت قدیمی قاعدگی تشکیل شده است.

همچنین عواملی می توانند خطر احتمال ایجاد اندومتریوز و کیست های شکلاتی را بیشتر کنند، این عوامل می تواند شامل موارد زیر باشد:

ژنتیک (ارثی): افرادی که سابقه خانوادگی آندومتریوز دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این کیست هستند.

اختلالات سیستم ایمنی بدن: برخی از مشکلات سیستم ایمنی، به ویژه اختلالات خود ایمنی، ممکن است باعث کیست اندومتریوز شوند.

صدمات و آسیب: آسیب به رحم یا ساختارهای اطراف آن باعث افزایش خطر ابتلا به اندومتریوز می شود. مثلا این آسیب ها می تواند در حین زایمان سزارین رخ دهد. 

درمان کیست شکلاتی

توجه داشته باشید از آن‌جاکه کیست شکلاتی یک توده خوش‌خیم است و تنها با جراحی درمان می‌شود معمولا به حال خود رها می‌شود، اما این کاملا به نظر پزشک و شرایط بیمار مانند میزان باروری و درخواست داشتن فرزند و سن بیمار و دیگر عوامل بستگی دارد.

تاثیر کیست شکلاتی بر باروری

کیست شکلاتی تخمدان با وجود خوش خیم بودن می‌تواند باروری خانم‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اندومتریوما با ایجاد چسبندگی در لگن و انسداد لوله‌های فالوپ و نیز با کاهش ذخیره تخمدان و کیفیت تخمک، باعث ناباروری زنان می‌شود.

کیست‌های شکلاتی می‌توانند به بافت سالم تخمدان حمله کرده و در صورتی‌که بزرگ باشند، به آن‌ها آسیب برسانند. گاهی پزشک مجبور به برداشتن تخمدان‌ها می‌شود که تهدیدی جدی برای باروری است. زنانی که مبتلا به کیست‌های شکلاتی می‌شوند، ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

کاهش شانس تخمک گذاری

آزاد کردن تخمک‌هایی با کیفیت پایین‌تر برای باروری

ترشح غیرطبیعی هورمون محرکه فولیکول (FSH)

البته باید بدانید باوجود آسیبی که کیست‌های شکلاتی به تخمدان وارد می‌کند، بسیاری از زنان مبتلا به آن می‌توانند به‌طور طبیعی باردار شوند.