«نفت» برنده پایان جنگ خاورمیانه

افزایش قیمت نفت همزمان با آغاز جنگ و گسترده شدن آن با شدت یافتن تعداد حملات اسرائیل علیه غزه، نگرانی‌هایی برای تامین انرژی به ویژه برای کشورهایی مانند هند، چین و... ایجاد کرده و یکی از عوامل اصلی افزایش رایزنی‌ها برای تفاهم و پایان جنگ در خاورمیانه است. به گفته کارشناسان به خطر افتادن امنیت تنگه هرمز و چالش‌های نقل و انتقال نفت خام و احتمال افزایش درگیری‌ها و مورد حمله قرارگرفتن پالایشگاه نفت و ال ان جی و... چشم‌انداز تیره و تاری را در بازار نفت و انرژی ترسیم کرده است که برای هیچکس خوشایند نیست. هرچند با صف‌آرایی جدید اسرائیل و اظهارنظر ایران مبنی بر مداخله به جنگ در صورت ضرورت، به نابسامانی و افزایش قیمت بیشتر نفت و بحران در انرژی در منطقه دامن می‌زند. اما باید گفت که این بحران و افزایش تنش‌ها بازندگان و برندگانی را در دایره اقتصاد جهانی به دنبال خواهد داشت که فقط زمان و تصمیم گیری کشورهای عرب و سهم فزاینده نفت و بحران انرژی و چالش‌های نقل انتقال متعاقب آن پاسخگوی این بحران خواهد بود.

نابسامانی بازار انرژی در اثر تنش‌های خاورمیانه

محمود خاقانی کارشناس حوزه انرژی در این خصوص به «آرمان ملی» گفت: تنش‌های منطقه خاورمیانه ناشی از جنگ اسرائیل و فلسطین و گروه‌های درگیر اثرات مستقیم بر حوزه تامین انرژی و قیمت نفت گذاشته است و با وجود کشتار بی‌رحمانه در نوار غزه کشورهای عربی به ویژه عربستان و متحدانش هنوز واکنش جدی نشان نداده‌اند، ایران نیز با توجه به گسترده شدن این جنگ و توسعه آن هشدارهای مختلفی داده است که البته با توجه نقش کلیدی ایران در منطقه پیش بینی می‌شود که کشورهای دیگر نیز از ورود ایران به این جنگ به دلیل تغییر و تحولاتی که در زمینه به خطر افتادن منطقه به ویژه تنگه هرمز با توجه به نقش موثر آن در نقل و انتقالات نفت و ذخائر انرژی واهمه داشته و سعی در به ثبات کشاندن و بازگشت آرامش به منطقه دارند.

تنگه هرمز و نقل و انتقال نفت، عامل بازدارنده توسعه تنش‌ها

او افزود: بیش از 17 درصد انرژی مصرفی جهان و همچنین بیش از 90 درصد نفت خاورمیانه از طریق تنگه هرمز نقل و انتقال پیدا می‌کند و چنانچه امنیت این منطقه به دلیل جنگ اسرائیل علیه غزه و توسعه احتمالی آن به خطر بیفتد، تامین انرژی در این منطقه نیز با چالش مواجه می‌شود و این امر به ویژه در آستانه فصل سرما برای کشورهای دیگر جهان مطلوب نیست. از این رو چین با اعزام فرستاده ویژه خود به کشور عربستان تقاضای مداخله مثبت این کشور با توجه به تاثیرپذیری دیگر کشورهای عرب از آن را دارد، این گفت‌وگوها به ویژه بعد از اعلام نظر ایران مبنی بر مداخله در این جنگ در صورت تداوم جنگ علیه مردم غزه جدی‌تر شد.

این کارشناس اضافه کرد: همچنین اظهارنظر سناتور آمریکایی مبنی بر حمله به ایران و مورد هدف قراردادن پالایشگاه‌های ایران نگرانی افزایش تنش‌ها و ایجاد چالش در منطقه را افزایش داد. مجموع این عوامل باعث دل نگرانی‌های کشورهایی مانند چین و هند شده که بخش عظیمی از انرژی خود را از کشورهای منطقه و یا از طریق تنگه هرمز وارد می‌کنند.

برندگان و بازندگان بازار انرژی در جنگ اسرائیل و فلسطین

او توضیح داد: هرچند در این بین برخی از کشورها از اینکه پای ایران به این تنش ها کشیده شود، منتفع می‌شوند چرا که بازار و سهم بیشتری از صادرات نفت را به خود اختصاص می‌دهند. روسیه، آمریکا از جمله این کشورها محسوب می‌شوند، زیرا با ورود ایران به جنگ برای روسیه جبهه‌ای باز خواهد شد که فشارهای آمریکا و متحدانش از طریق تامین مالی سلاح روسیه معطوف حوزه دیگری شود، اما در مجموع باید گفت تنش‌های ایجاد شده در این زمینه برای اکثریت کشورها از جمله چین، مطلوبیت ندارد . به همین علت، چین با جدی‌تر شدن ورود کشورهای درگیر در جنگ به اتخاذ مواضعی علیه اسرائیل مبنی بر اینکه؛ حملات اسرائیل علیه غزه بسیار فراتر از «دفاع» رفته ؛ خواهان آتش بس در منطقه شده است.

چشم‌انداز تیره افزایش قیمت نفت

خاقانی معتقد است: گسترش جنگ اسرائیل و فلسطین و گروه‌های درگیر بسیار متفاوت و فراتر از جنگ اسرائیل و اعراب در سال 1974 خواهد بود، علاوه بر آن مسأله تامین انرژی در آن زمان مانند هم اکنون قابل بررسی در حوزه اقتصادی و سیاسی و... نبود و در حقیقت شرایط حال حاضر به خصوص در آستانه فصل سرما هشداری جدی به بازار نفت تلقی می‌شود، کما اینکه قیمت نفت خام برنت دریای شمال اسکاتلند روز گذشته حدود 100 دلار و نفت خام WGI آمریکا به حدود 69/87 دلار افزایش یافت و چین نیز با وجود ذخائر نفتی فراوان با نگرانی نسبت به فرستاده ویژه به منطقه اقدام کرد تا مانع از گسترش درگیری‌ها شود و در این راستا قصد مذاکره با دیگر کشورهای عربی را نیز دارد و حتی با آمریکا نیز رایزنی‌هایی را به عمل آورده است.

سایه بحران بر سر LNG و نفت خاورمیانه

او بیان کرد: بر اساس شواهد موجود ذخائر نفتی بسیاری از کشورها شاید فقط تا 17 روز پاسخگوی نیاز آنها باشد، از این رو ادامه جنگ به نفع آن‌ها نیست و اسرائیل نیز با وجود سیاست‌های جنگ‌طلبانه خود به دلیل رعایت مصالح اقتصادی در عرصه بین‌المللی از ورود به شمال غزه به دلیل واهمه از ورود ایران به جنگ و به خطر افتادن امنیت تنگه هرمز و تامین امنیت انرژی مورد نیاز جهان از ادامه مسیر متوقف شد و از این رو مذاکراتی بین کشورهای اروپایی مانند لندن، پاریس، واشنگتن و.... در جریان افتاده است.

این کارشناس ادامه داد: از سوی دیگر چنانچه کشورهای دیگر عربی همپای اسرائیل در جنگی که احتمالاً ایران به آن ورود کند، تامین منابع انرژی مانند نفت خام و LNG موجود در کشورهای عربی با توجه به پیچیدگی‌های درگیری‌های احتمالی، به خطر می‌افتد و معاملات منطقه از نظر اقتصادی – سیاسی با چالش‌های فراوانی مواجه خواهد شد که البته شاید از آن گریزی نباشد.

جنگ در غزه و تاثیر آن بر تنگه هرمز

فاطمه لطفی کارشناس اقتصادی درباره این بحران نوشت: با آغاز موج جدید درگیری بین اسرائیل و غزه، که یکی از شدیدترین درگیری‌ها بین دو کشور در دهه‌های گذشته است، امنیت انرژی منطقه هم به خطر افتاده است. از زمان آغاز درگیری‌ها تحلیلگران بسیاری نسبت به مختل شدن عرضه انرژی جهانی هشدار داده‌اند. این موضوع تنها عرضه گاز اسرائیل را دربرنمی‌گیرد. بلکه نگاه تحلیلگران به گسترش احتمالی درگیری‌ها، باز شدن ناخواسته پای دیگر کشورها از جمله ایران به این مناقشه و در نهایت احتمال ایجاد مشکل برای تنگه هرمز و عرضه نفت از این منطقه هم هست. در همین راستا، تحلیلگران انرژی فارن‌پالیسی بر این باورند که اگر درگیری‌ها گسترش یابد و سایر کشورها را نیز درگیر کند، می‌تواند امواج شوک انرژی را در بازارهای جهانی انرژی ایجاد کند و خطوط عرضه کلیدی را مختل کند و در عین حال تلفات انسانی ویرانگری به همراه داشته باشد.