آمریکا به دنبال توافق جدید

ولی با توجه به اینکه سیاست ایران حفظ برجام و لااقل داشتن چارچوب‌های متعهد در برجام است این تفاوت نگرش و گفتار در طرفین از این حیث است. یعنی آنها تلاش می‌کنند با کشاندن مذاکرات به یک فضا و قرار جدید توقعات انتظارات یا حتی امتیازات جدیدی را مطرح کنند؛ همچنان که در دوره برجام نیز این چنین بوده است. ولی اکنون ایران معتقد است که بر مبنای مذاکرات گذشته باید به توافقات و تعهدات خود عمل کنیم و اگر خواستیم قرار جدیدی بگذاریم اول بخش بیشتر قرار قبلی تا جایی که طرفین متعهد شده بودند انجام شود تا توافق جدیدی صورت گیرد. لذا این تفاوت نگاه متعلق به پشت پرده یا پشت ذهن آمریکایی‌ها یا غربی‌هاست که چون عدم اجرا و تعهد داشتند و آمریکایی‌ها از برجام بیرون رفتند تلاش می‌کنند که صفحه ذهنی تاریخی یا تعهدات خود را پاک کنند تا با یک دست پر‌تر یا نفس تازه‌تری وارد مذاکرات جدید شوند. اما همان‌طور که گفته شد ایران معتقد است که تعهدات خود را انجام داده و لذا طرف متقابل هم باید متعهد شود که اگر خواستیم فضای جدیدی در مذاکرات جدیدی داشته باشیم اول انجام مذاکرات قبلی و تعهدات و سپس وارد فاز جدید بشویم. البته این درست است که برای رسیدن به هر تفاهم یا توافقی یک زبان مشترکی نیاز است، اما آنچه که ایران به دنبال آن می‌گردد لااقل در دولت سیزدهم این است که غربی‌ها در انجام تعهدات مرحله قبلی خود خیلی ثابت قدم نبودند و به همین دلیل ابتدا باید هزینه عدم ثبات خود را بپردازند. در حالی که غربی‌ها معتقدند با تغییر دولت مذاکرات نیز باید ورژن جدیدی از خود بروز و ظهور دهد و لذا آنها دنبال یک فضای جدیدی از مذاکره هستند که به نوعی شاید حتی بعضا بشود از بیان مقامات غربی درآورد که آنها اساسا از مرحله برجام گذشته‌اند. از طرفی باید اذعان داشت که هر کشوری دنبال منافع خودش است و همگرایی و واقع گرایی کشورها نسبت به منافع بسته به این مساله است که آنها چه سهمی می‌برند. لذا شاید در سال‌های اخیر و حتی در مسائل برجام و همه نوسانات پس از آن روس‌ها تلاش کردند به دلیل نوع نگرش ایران به سیاست بین‌الملل با ایران همراهی بیشتری داشته باشند. همان‌طور که چینی‌ها چنین نگاهی دارند. اما آنچه مسلم است واحد سیاسی که می‌خواهد خواسته‌های خود را روی میز ببرد باید به نحوی طراحی کند که بتواند منافع خود را تامین کند. حال برخی اوقات این منافع با کشورهای همگرا تعریف می‌شود و در برخی از اوقات نیز در ارتباط با کشورهای دیگر تعریف نمی‌شود.

*حسن لاسجردی

کارشناس مسائل بین‌الملل