استراتژی کاهش تنش در چاله پلیس خوب و بد!

 واقعیت آن است که پرونده هسته‌ای دستور کار مستقیم مذاکرات ایران و آمریکا با میانجی‌گری دوحه و مسقط نبوده است و طرفین تنها برای جابه‌جایی زندانیان انتقال دارایی‌های ایران از کره به قطر با هم به رایزنی غیر مستقیم پرداخته‌اند. با این وجود خبر اخیر در ارتباط با موضع آمریکایی‌ها در مورد برجام دورنمای تیره‌ای به منظور بازگشت به برجام را در اذهان ایجاد کرده است. به نظر می‌رسد اراده‌های طرفین بار دیگر باید به هم برخورد کند تا در پس برخورد اراده‌ها مسیر دیگری برای بازگشت به برجام و رفع تحریم‌های یک جانبه و ظالمانه آمریکا علیه ایران ایجاد شود. مسیری که به نظر شاید از راه میانجی‌گری اعراب بگذرد اما افتادن در این مسیرکافی نیست و بازگشایی مسیر اروپا در کنار مسیر اعراب لازم و ضروری به نظر می‌رسد.

*دوگانگی در آمریکا در برابر ایران

اگر چه وزارت خارجه آمریکا با این ادعا که ایران مانع بازدید بازرسان بین‌المللی شده است اعلام کرد که ایالات متحده به بازگشت به برجام فکر نمی‌کند فضای تیره‌ای را ایجاد کرد چرا که این اظهارات خالی از لطافت‌های زبان دیپلماسی بود و باعث شد برخی اینگونه بیندیشند که مذاکره برای احیای برجام بر باد رفته است اما با این وجود باید به اظهارات سخنگوی سیاست خارجه آمریکا  دقت بیشتری کرد چرا که وی مدعی شد ایران تا بازگشت مجدد به برجام راه طولانی در پیش دارد. میلر افزود: دیپلماسی بهترین روش در قبال برنامه هسته‌ای ایران است او با توسل به جلوگیری جمهوری اسلامی ایران از حضور برخی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بدون اشاره به خروج آمریکا از برجام مدعی شد: ایران تا بازگشت مجدد به برجام راه طولانی در پیش دارد.

×ریشه پلیس خوب و بد در برابر ایران

اگر چه اتحادیه اروپا درکنار آمریکا در سال‌های خروج آمریکا از برجام تلاش می‌کرد خود را پلیس خوب نشان دهد اما واقعیت آن است که اکنون در خود آمریکا نیز تناقض گویی‌ها در ارتباط با برجام به گونه‌ای است که باید همین نقش را برای آنها هم در ارتباط با توافق وین قائل شد. آمریکایی‌ها از یک رو تنها راه در برابر ایران را دیپلماسی می‌دانند و دائما خواستار برداشتن گام‌های مختلف از سوی تهران برای کاهش تنش هستند با این وجود صراحتا هم اعلام می‌کنند که فعلا به بازگشت به برجام نمی‌اندیشند تا از این مسیر به نوعی فضای ضد برجامی در آمریکا را کنترل کنند که بیش از حد اوج نگیرد. از این رو می‌توان تناقض‌گویی‌های وزارت خارجه و سخنگوی وزارت خارجه در آمریکا را توجیه کرد.

× دوگام تا مذاکرات

اگر به حدود یک سال قبل در ارتباط با توافق هسته‌ای باز گردیم به توافق سپتامبر خواهیم رسید. توافقی که این روزها زمزمه آن مجددا شنیده می‌شود. توافقی که متن آن توسط جوزپ بورل تنظیم شد به آمریکا و ایران فرستاده شد و ایران یک متمم به آن زد و خواستار بسته شدن پرونده‌های خود در آژانس شد و آمریکا اعلام کرده بود این پرونده مربوط به ایران و آژانس است و در نهایت اروپا از اینکه پیشنهادش زمین مانده بود دیگر تلاشی برای احیای برجام نکرد حتی در آژانس تلاش کرد یک قطعنامه علیه ایران به تصویب برساند و در نهایت تهران بر اساس منطق خود چند پرونده باقی مانده با آژانس را در دستور کار قرار داد و دو پرونده آن در نهایت بسته شد ‌و اکنون تا بسته شدن سایر پرونده‌ها نیز زمان کافی لازم است. اگر سایر پرونده‌های ایران هم در آژانس بسته شود آنگاه خواسته تهران تحقق یافته و در نهایت بعد این گام؛ برداشتن گام بعدی آغاز خواهد شد که لازمه آن بازگشت اروپایی‌ها به میز مذاکرات است تا توافق سپتامبر اجرایی شود. در حال حاضر میان تروئیکای اروپای و ایران مسائلی باقی مانده که بر اختلاف ایران و اروپا افزوده است. اوکراین و مسائل به اصلاح حقوق بشری همین مسائل است که اجازه نمی‌دهد ایران و اروپا به سمت برداشتن گام‌های نهایی برای اجرای توافق سپتامبرگام بردارند. اینجاست که باید تحولاتی در ارتباط با روابط ایران و اروپا اتفاق بیفتد که به نظر با این دست‌فرمان در ایران یعنی نگاه به شرق فعلا نمی‌توان توقع این تحولات را داشت. البته اگر بازگشت غربی‌ها به برجام جدی شود تهران از هر نوع تغییر در موضع با اروپا استقبال خواهد کرد. حال باید دید در آینده چه خواهد شد و چه زمانی دود سفید از دودکش اتاق قهر ایران و اروپا دیده می‌شود تا بتوان احیای برجام را در دسترس دانست.