ریشه فشارهای سیاسی آژانس علیه ایران/ اسلامی از کدام تهدید علیه صلح جهانی سخن گفت؟

شصت و هفتمین نشست سالانه کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فرصتی بود تا رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، ضمن تاکید بر تصمیم ایران در مسیر دست‌یابی به تازه‌ترین فناوری‌های هسته‌ای، بار دیگر به جهان یادآور شود که تهدید صلح جهانی نه از سوی کشوری که عضو تمام پیمان‌های آژانس است و نظارت‌های فراوان پادمانی را پذیرفته که از سوی رژیمی اشغالگر است که به هیچ پیمان و نظارتی تن نداده است.

رئیس در وین

شصت و هفتمین نشست سالانه کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سوم تا هفتم مهرماه (۲۵ تا ۲۹ سپتامبر۲۰۲۳) در وین پایتخت اتریش برگزار شد. رئیس سازمان انرژی اتمی صبح یک‌شنبه، دوم مهرماه برای شرکت در شصت و هفتمین نشست سالانه کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اتریش سفر کرد. «محمد اسلامی» در این سفر ضمن سخنرانی در نشست عمومی، با رافائل گروسی و برخی از همتایان خود دیدار و گفت‌وگو کرد.

بدعهدی دولت‌های غربی در یاری ایران برای دستیابی به زیرشاخه‌های گوناگون انرژی هسته‌ای، تهران را وادار به تمرکز بر توانمندی‌های داخلی و بومی‌سازی دانش هسته‌ای و استفاده از تجربه کشورهای دیگر در این زمینه کرده که چین هم در زمره این کشورهاست. اسلامی در دیدار با معاون سازمان انرژی اتمی چین درباره ساخت نیروگاه‌های اتمی و گسترش همکاری‌ها در بخش‌های دیگر بحث و تبادل‌نظر کرد.

آسیب از تحریم‌های ظالمانه غرب به ویژه در حوزه پزشکی و درمانی وجه مشترک ایران و ونزوئلا بود که در دیدار اسلامی با گابریلا خیمنس وزیر امور انرژی ونزوئلا طرح شد و دو کشور راه‌های توسعه همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف پزشکی هسته‌ای مانند تامین رادیوداروهای تشخیصی و درمانی و نیز تجهیزات پزشکی هسته‌ای مورد بحث قرار دادند.

پیشینه طولانی و نیز تنوع فناوری هسته‌ای در ایران و برزیل، زمینه‌های مناسبی برای گسترش روابط در حوزه‌های مختلف صنعت هسته‌ای بین این دو کشور آسیایی و آمریکایی را فراهم کرده است و این مهم در دیدار رئیس سازمان انرژی اتمی با هیأت برزیلی مورد تاکید قرار گرفت.

مهم‌ترین دیدار اسلامی در وین با «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. گروسی در این دیدار از تمایل آژانس برای تعامل و پیشرفت ملموس با ایران سخن گفته است و تضمین معتبر خواسته که مبنای آن بیانیه 4 مارس باشد.

اسلامی اما در این دیدار به صراحت از استفاده ابزاری و سیاسی غرب از ظرفیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرد و از سازمان خواست در پرونده هسته‌ای ایران بی‌طرف و حرفه‌ای باشد. رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد که فشارهای ظالمانه سیاسی کشورهای غربی علیه ایران بی‌نتیجه بوده است و جمهوری اسلامی ایران فشارهای سیاسی را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت.

رئیس‌سازمان انرژی اتمی در وین و در سخنرانی خود از برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی هسته‌ای در ماه می ۲۰۲۴ در اصفهان خبر داد، از عزم جمهوری اسلامی ایران برای رساندن سهم برق هسته‌ای در سبد انرژی کشور به ۲۰هزار مگاوات تا سال 2040 سخن گفت و بر این هم تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران به‌رغم تحریم‌های ظالمانه در راستای ارتقای کیفیت زندگی مردم طراحی و ساخت راکتورهای تحقیقاتی، شتاب‌دهنده‌ها، سامانه‌های پروتودهی، تولید و کاربرد رادیو ایزوتوپ‌ها در زمینه‌های سلامت، کشاورزی، محیط زیست و صنعت را در دستور کار خود قرار داده و توسعه آن را ادامه خواهد داد.

مواضع ایران در وین

مهمترین محور سخنان اسلامی اما از یک‌سو پرداختن به توطئه‌های رژیم صهیونیستی و از سوی دیگر تاثیر آن بر تصمیمات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود که ضرورت داشت از تریبون این نهاد بین‌المللی به گوش جهان برسد.

الف: رژیم صهیونیستی زرادخانه هسته‌ای بزرگی در اختیار دارد که نظارتی بر آن انجام نمی‌شود: اسلامی در سخنرانی خود بار دیگر برای حاضران در نشست تشریح کرد که تهدید دائمی صلح بین‌الملل از سوی رژیمی در حال انجام است که از الحاق به معاهده NPT خودداری می‌کند و فعالیت‌ها و تاسیسات هسته‌ای خود را ذیل پادمان قرار نداده است. رژیمی که با اقدامات خود نه تنها ثبات و امنیت منطقه بلکه یکپارچگی و اعتبار «ان پی تی» و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را هم به مخاطره انداخته است.

این واقعیت هرچند از غرب و با فشار مستقیم ایالات متحده آمریکا نادیده گرفته می‌شود اما نمی‌توان انکار کرد که اسرائیل متجاوزترین رژیم منطقه است که بزرگترین زرادخانه هسته‌ای این جغرافیا را هم در اختیار دارد اما به هیچ نهاد بین‌المللی و نظارتی اجازه نظارت بر این تسلیحات هسته‌ای را نداده و عضو هیچ پیمانی در این زمینه نشده است.

ب: لازم بود به جهان یادآوری شود که این رژیم متجاوز، تلاشی چهار دهه‌ای را علیه یکی از اعضای «ان‌پی‌تی» و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در دستور کار قرار داده که ترور دانشمندان هسته‌ای، عملیات‌های خرابکارانه در سایت‌های هسته‌ای و درز اطلاعات هسته‌ای ایران از این قبیل اقدامات است.

اقدامات تخریبی و تروریستی که اسلامی آن را در تناقض آشکار با اساسنامه آژانس و منشور ملل متحد دانست و خواستار واکنش مدیرکل و دبیرخانه به این موارد شد. سیاه‌نمایی از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در سه دهه گذشته در دستور کار رژیم صهیونیستی بوده و به تعبیر رئیس سازمان انرژی اتمی مهمترین هدف تل‌آویو از این همه تقلا به حاشیه بردن افکار عمومی جهان از توجه به زرادخانه هسته‌ای خود است.

پاسخ ایران به فشارهای سیاسی

فشار سیاسی؛ توصیف رئیس سازمان انرژی اتمی از نحوه تعامل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با پرونده ایران است. پرونده‌ای که به اذعان خود این نهاد بیشترین برگه‌های آن محتوی گزارش‌هایی است که همکاری ایران با این نهاد را تایید کرده و بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران تاکید کرده است. به همین دلیل است که تهران با وجود تمام این همکاری‌های تنها دلیل تداوم فشارها را سیاسی می‌داند و معتقد است چیزی جز سیاه‌نمایی‌های رژیم صهیونیستی بر پرونده هسته‌ای ایران و همکاری با آژانس سایه نیانداخته است.

تهران بارها و به شیوه‌های مختلف تلاش کرده است که آژانس را متوجه این سناریوهای تل‌آویو کند اما تداوم برخی اظهارنظرهای مدیرکل این نهاد به ویژه در زمینه ذرات اورانیوم غنی‌شده و مکان‌های غنی‌سازی اعلام نشده، راهی جز پاسخ سیاسی به این فشارهای سیاسی برای تهران باقی نگذاشت. لغو انتصاب چند بازرس با تجربه آژانس، گرچه بر اساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس صورت گرفت، به نوعی پاسخ به این فشارهای سیاسی بود و به گفته ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امورخارجه ایران پیش‌تر نسبت به عواقب این گونه سوءاستفاده‌های سیاسی از جمله تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس هشدار لازم را داده بود.

وی تأکید کرد: اقدام اخیر ایران بر اساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس (INFCIRC ۲۱۴) صورت گرفته است و جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد که کشورهای غربی از سیاست سوءاستفاده از سازمان‌های بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خودداری کرده و اجازه دهند که این سازمان‌ها فعالیت‌های حرفه‌ای و بی‌طرفانه خود را به دور از فشارهای سیاسی انجام دهند. جمهوری اسلامی ایران بارها درباره سیاسی شدن پرونده خود هشدار داده بود اما رویه‌ای که آژانس در پیش گرفته نشان می‌دهد که تهران در پاسخ سیاسی به فشارهای سیاسی راه درستی در پیش گرفته است.