سفر رئیس جمهور به نیویورک و چند نکته

لذا این امری ممکن است  و دور از انتظار هم نیست که در حاشیه نشست مجمع عمومی شاهد دیدار و گفت‌وگوی رئیس جمهور کشورمان با سایر همتایان خود از دیگر کشورها باشیم. البته احتمال مذاکرات فشرده در حاشیه مجمع عمومی برای وزیر امورخارجه بیشتر است، اما نه اینکه به طور کلی رئیس جمهور دیدار و ملاقاتی با کسی نداشته باشد . سال‌های قبل که به کرات چنین اقداماتی انجام می‌شد و جز دیدار با رئیس جمهور آمریکا که هیچ وقت اتفاق نیفتاد ولی در زمان آقای روحانی دیدارهایی  با رئیس جمهور فرانسه و نخست وزیر بریتانیا انجام شد. اما پس از قضایای شهریور سال گذشته که شاهد اعتراضات و فضاسازی‌هایی که از سوی اروپا و آمریکا علیه ایران به راه افتاد فضا را به نحوی برای دیدار روسای جمهور سخت‌تر و دشوارتر کرده است. با این حال باز هم مشخص نیست و شاید  خبر آمد که به عنوان مثال آقای مکرون و رئیسی دیدار کردند . هر چند که از میان 3 کشور اروپایی نیز متحمل‌ترین دیدار همین دیدار رئیس جمهور فرانسه با رئیس جمهور کشورمان است. چرا که آلمانی‌ها مواضع تندی را داشتند و از طرفی هم آقای رئیسی و مکرون یکی دوباری به صورت تلفنی با هم صحبت کردند. ولی اینکه انتظار داشته باشیم چنین ملاقات‌هایی منجر به باز شدن گره مذاکرات برجام شود چندان محتمل نیست. البته امید می‌رود که چنین اتفاقی رخ دهد، اما بسیار بسیار دور از انتظار است. چون فضای واشنگتن آماده پذیرش توافق با ایران نیست. ولی مباحث  مدیریت کاهش میان ایران و آمریکا احتمالا ادامه‌دار خواهد بود. مثلا طرفین از یکسری کارهای تحریک آمیز دست بکشند و همان چیزی که اکنون وجود دارد در همین حد و وحدود باقی بماند.  این امری محتمل است که بدون اینکه هیچ تماسی یا دیداری صورت بگیرد  و حتما هم نخواهند داشت ولی به شکل توافقات نانوشته و رد و بدل کردن پیغام  مدیریت تنش ممکن است که اتفاق بیفتد. اما اگر اینگونه برداشت شود که مثلا خبر آمد که آقای رئیسی با مکرون یا ریشی سوناک نخست وزیر انگلیس دیدار کرد که احتمال آن خیلی ضعیف است منجر به این می‌شود که آقای بایدن حاضر می‌شود که آمریکا را به برجام باز گرداند اصلا محتمل نیست. از طرفی شاید بتوان گفت در 40 سال گذشت که روسای جمهور ایران که برخی هر سال و برخی نیز  موردی رفتند شگفتی‌ساز‌ترین سفر رئیس جمهور ایران به نیویورک سفری بود که آقای روحانی داشت و در آنجا خبر آمد که با آقای اوباما تماس تلفنی داشت. تنها شگفتی همان بود  و اکنون فضا برای همان اتفاق نیز فراهم نیست. لذا نه بایدن اوباما است؛ نه رئیسی روحانی است؛ نه ایران 2023 ایران 2015 است  و نه آمریکای 2023؛ آمریکای 2015 است. بنابر این همه چیز تغییر کرده  و تکرار این روند بسیار دور از انتظار است.  نه فضای سیاسی و نه دیدگاه‌های آقای رئیسی در این چارچوب است و نه آقای بایدن.

امیرعلی ابوالفتح

تحلیلگر مسائل بین‌الملل