لزوم شفافیت در مولدسازی

  به عبارت دیگر بدون اینکه آن دارایی را بفروشیم از آن دارایی  استفاده بهینه کنیم. مثل خانه‌ای که گوشه‌ای افتاده و مالک می‌تواند آن را اجاره دهد یا بازسازی کند یا با خودرویی که وجود دارد و استفاده نمی‌شود کار کند. ذهنیت دیگر از مولدسازی این است که گفته شود که ملک مذکور مازاد است و باید برای بهینه‌سازی و مولدسازی فروخته شود و در جای دیگری هزینه شود. حال اگر با قسمت دوم مواجه باشیم همان رویه خصوص‌سازی سابق در حال تکرار است یعنی صرفا اموال به فروش برسد با این تفسیر که شاید سازمان خصوصی سازی بهتر بتواند به اداره امور بپردازد. شاید این پول وجود نداشته باشد که به بازسازی یا تکمیل اموال مازاد پرداخته شود واگذاری آن بهتر باشد. هر چند که به نظر می‌رسد این روند نیز که در قالب خصوصی‌سازی مطرح می‌شود قابل پذیرش نیست و باید نام دیگری بر آن  نهاد. اما اگر بر مبنای ذهنیت نخست پیش برویم می‌توان از دارایی‌های موجود استفاده بهینه کرد.  البته آنچه دولت درصدد است تا انجام دهد همان خصوصی‌سازی  سابق ولی با اسم جدید اما غیر‌شفاف‌ است. یعنی اگر آنجا بررسی می‌شود که این اقدام بازدهی دارد یا خیر و یا قیمت‌گذاری بشود تمرکزش روی تعداد افراد کمی است که باید به آنها اعتماد کنیم. حال تفاوتی نمی‌کند که هیأت مولدساز 7 نفر باشند یا 20 نفر اما عملکردها به جای اینکه تسریع شود صرفا معطل می‌ماند . از طرفی هم اینکه آقای احمد توکلی نسبت به این مساله واکنش نشان داده صرفا نگرانی وی را می‌رساند که اگر قرار باشد چنین اموالی به اسم مولدسازی  فروخته شود مولدسازیش کجاست مشخص نیست. اینکه این اموال را بهره‌ور کنیم تولید محور کنیم که به هر جهت چیزی را تولید کند یا درآمد تولید کند یا کالا تولید کند. اگر ما بخواهیم این اموال را بفروشیم و صرفا پول را به پروژه‌ها تزریق کنیم صرفا بهینه سازی کرده‌ایم. شاید اگر نام این پروسه را به جای مولدسازی بهینه سازی دارایی‌ها می‌گذاشتند بهتر بود. مثلا پرتفویی که سهامداران در سبد سهام خود انجام می‌دهند و از یکی کم و زیاد می‌کنند تا بازدهی کل بالا برود. البته در خصوص واگذاری و درصدهای فروش، حق‌الزحمه افراد و... اطلاعی در دست نیست و صلاحیت قضاوت هم نیست. اما قدر مسلم هر چه تمرکز بیشتر و غیر شفاف‌ باشد ریسک این مساله بیشتر خواهد بود که از مسیر اصلی منحرف شود.  از طرف دیگر اینکه گفته می‌شود باید در خصوص مولدسازی دارایی‌ها به مردم گزارش داده شود نیز باید دید مد نظر کدام مردم است. چون بخش زیادی از مردم اساسا از این مسائل خبر ندارند بلکه باید به نهادهای مربوطی مثل مجلس  گزارش داده شود.  زمانی است که گفته می‌شود شیوه تصمیم‌گیری یا استدلال در مولدسازی اموال دولت کنار آن باشد  و گفته شود این امر مطلوبی است، اما اینکه این گزارش به چه کسی یا سازمانی داده شود در مرحله بعدی است که باید ببینیم در صلاحیت کجاست.

آلبرت بغازیان

اقتصاددان