بلاتکلیفی در شورای حکام

این شورا هر سه ماه یکبار تشکیل می‌شود و باید گزارش خود را به شورای امنیت دهد و این مرتبه دچار یک آشفتگی و بلا‌تکلیفی شده با گلایه‌مندی آقای گروسی همراه است. علت هم این است که معلوم می‌شود سایه تحکم آمریکایی‌ها بر شورا کاملا مشهود است. آمریکایی‌ها خواسته‌اند که شورا علیه ایران قطعنامه صادر نکند بلکه با یک بیانیه و اخطاریه به کار خود پایان دهد درحالی که  برخی از اعضای 35 نفره شورای حکام با این نظر موافق نیستند. شورا الان در حالت کش و واکشی بین اختلافات فنی و از طرف دیگر تحت تاثیر فشارهای دیپلماتیک قرار گرفته که از طرف آمریکا و سه کشور اروپایی انگلیس و فرانسه و آلمان بر آن تحمیل می‌شود. در حقیقت کاملا مشهود است که شورای حکام و آقای رافائل گروسی هم در یک حالت گلایه‌مندی و یک حالت بلاتکلیفی قرار دارند. از لابه‌لای صحبت‌های آقای گروسی اینطور به نظر می‌رسد که ایران به تعهدات خودش براساس ان.پی.تی عمل کرده، منتها برای آقای گروسی، مبنای اینکه ایران عمل نکرده، همان قطعنامه 2231 و همان تعهداتی است که ایران در سال 2015 داشته که فرضا باید رآکتور آب سنگین اراک را از کار می‌انداخت یا سانتریفیوژها از سطحی بالاتر نمی‌رفت و همچنین سطح غنی‌سازی 67/3 درصد بود. ایران هم مدعی است چون طرف‌های ما یعنی آمریکا از برجام خارج شد، ایران هم خیلی به تعهداتش عمل نکرد و این امر باعث شد که کشورهای اروپایی تحریم‌هایی را علیه ایران وضع کنند که به پیچیدگی موضوع اضافه کرد. به همین دلیل هم الان آژانس دچار یک بلاتکلیفی شده. گلایه دوم آژانس این است که ایران به رغم قول‌هایی که قبل از سفر آقای گروسی به تهران داده بود آنها را عملی نکرده است. افزایش و  ارتقای سانتریفیوژها  که ایران  ممنوعیت داشته تغییر ماهیتی در سانتریفیوژها ندهد و  در سال 2030 می‌توانسته ارتقا دهد که ایران توجه نکرده و تا این مرحله جلو رفته. مسئله دیگر اینکه آقای گروسی مدعی است که ایران فیلم‌های دوربین‌های نصب شده را دراختیار آژانس قرار نمی‌دهد و اطلاع دقیقی از عملکرد ایران نداریم از این رو نمی‌توانم به صراحت بگویم که ایران به تعهداتش عمل کرده. این جمله آقای گروسی است که الان اختلافات زیادی بین ما و ایران وجود دارد. مسئله بعدی که بدان اشاره می‌کند اینکه آقای گروسی معتقد است تا مسئله فعالیت‌های هسته‌ای و ساخت سانتریفیوژها در ایران مشخص نشود و میزان اورانیوم غنی شده ایران معین نشود، امکان هیچ نوع مذاکره‌ای بر سر برجام وجود نخواهد داشت. البته از جهت مقررات مندرجه در قطعنامه 2231 همین‌طور است و آنطور که ایران مقدمه مبادله زندانیان دوتابعیتی را فراهم کرده و 6 میلیارد دلاری که از کره آزاد می‌شود و به ایران می‌آید و کاهش سطح غنی سازی ایران از 60 درصد، هیچکدام ارتباطی به اصل برجام ندارد. اصل برجام هیچ تغییر نکرده و اختلافات بر سر آن همچنان باقی است. به دلیل اینکه الان جو بایدن در آستانه انتخابات 2024 است و مایل نیست خودش را  درگیر مذاکرات برجامی با ایران بکند. چون اگر مذاکره برجامی شود، باید به کنگره گزارش دهد و چون الان مجلس نمایندگان تحت کنترل جمهوریخواهان است، ممکن است مخالفت و سروصدایی علیه بایدن در آستانه انتخابات به‌وجود ‌آید. از این رو گزارش پنهانی موقت به این دلیل است که آمریکایی‌ها در تلاش هستند حتی آژانس را هم در جریان نگذارند که با ایران به نقطه‌هایی از توافق حتی پنهانی رسیده‌اند. همه اینها نشان می‌دهد که یک نوع بلاتکلیفی در آژانس وجود دارد. ولی اگر فشار آمریکا روی آژانس نبود، شاید شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ایران صادر می‌کرد که اگر این قطعنامه صادر شود به شورای امنیت خواهد رفت و در اینصورت مکانیسم ماشه فعال خواهد شد. بنابراین اینبار هم قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نخواهد شد و فقط به صورت یک بیانیه اخطاری به ایران اکتفا می‌کنند تا ببینند در این مدتی که از ریاست جمهوری بایدن باقی مانده چه خواهد شد. ولی هیچ اتفافی نمی‌افتد و ظرف یکسال و نیم آینده به نظر نمی‌رسد که اتفاق مهمی بر سر برجام بیفتد برای اینکه نقطه نظرات ما با آمریکایی‌ها هنوز دچار یک ناترازی است. مذاکراتی که در قطر و عمان صورت گرفته هیچ ارتباطی به اصل برجام ندارد و فقط یک مقدار صادرات نفت ایران افزایش پیدا کرده به خاطر همین آزادسازی زندانیان و یک مقدار پول ایران را آزاد کرده‌اند که موقتا جلوی اختلافات شدید گرفته شود یا  نیروهای مقاومت به نیروهای آمریکایی در عراق حمله‌ای نکنند. ولی چارچوب و روح برجام همچنان باقی است و هیچ اتفاقی برایش نیفتاده و تحریم‌ها پابرجاست.