نگاه مثبت جهان به مذاکرات

تمایل ارز به سقوط به کانال ۷۰ هزار تومان نیز قابل مشاهده است. کاهش ۲۰ هزار تومانی نرخ دلار نشان‌دهنده قدرت گفت‌وگو و دیپلماسی در برابر سایه سیاه جنگ است؛ امری که حتی مخالفان مذاکره نیز به آن اذعان دارند. واکنش مثبت بازارهای ارز، مالی و طلا امیدها را برای رفع تحریم‌ها و پایان حصر اقتصادی ایران را افزایش داده است. در حالی‌که رسانه‌های اصلاح‌طلب از این مذاکرات استقبال کرده‌اند، روزنامه کیهان با دیدگاهی انتقادی به آن پرداخته است. آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات، این مذاکرات را فرصتی برای رفع تحریم‌ها دانسته، برخی اصولگرایان هم بر لزوم حفظ اصول انقلاب و عدم عقب‌نشینی از مواضع هسته‌ای تأکید کرده‌اند. گفت‌وگوی ایران و آمریکا با واکنش مثبت کشورهای منطقه هم روبه‌رو شده است. وزارت خارجه کویت، قطر و مصر از این مذاکرات استقبال کرده و آن را گامی مثبت برای صلح و ثبات منطقه دانسته‌اند. عربستان نیز از تلاش‌ها برای کاهش تنش حمایت کرده و بر اهمیت گفت‌وگو برای حل اختلافات تأکید نموده است. سخنگوی اتحادیه اروپا این مذاکرات را فرصتی برای تقویت دیپلماسی و آزمونی برای سنجش جدیت آمریکا توصیف کرده است. در آمریکا، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور، مذاکرات را «خوب پیش‌رفته» خوانده و گفته تا زمان پایان مذاکرات، اظهارنظر نخواهد کرد اما اوضاع را مثبت ارزیابی کرده است. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی، نیز این گفت‌وگوها را موفقیت‌آمیز دانسته و برای طرفین آرزوی موفقیت کرده است. کاخ سفید نیز در بیانیه‌ای مذاکرات را «بسیار مثبت و سازنده» ارزیابی کرده و دیدار نمایندگان ایران و آمریکا را گامی رو به جلو دانسته است. در کنار سر و صدای چند نماینده تندرو در مجلس ایران، اسرائیل نیز به این مذاکرات واکنشی منفی نشان داده است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، این گفت‌وگوها را تهدیدی برای موقعیت استراتژیک اسرائیل خوانده است. محمدجواد ظریف، وزیر پیشین خارجه ایران، از مدیریت هوشمندانه عباس عراقچی و تیمش قدردانی کرده و برای آنان آرزوی موفقیت نموده است.

*ادامه؛ احتمالاً در اروپا

موفقیت‌آمیز بودن دور نخست مذاکرات میان ایران و آمریکا سبب شده تا طرفین توافق کنند دور بعدی در روز شنبه آینده برگزار شود. هر دو طرف باید نامه‌ها و نتایج گفت‌وگو را به پایتخت‌های خود ارائه دهند. در ایران، احتمالاً این نامه به شورای عالی امنیت ملی ارجاع می‌شود و در آمریکا، شخص ترامپ آن را بررسی خواهد کرد. با وجود اینکه منابع ایرانی تأکید کرده‌اند مذاکرات تنها درباره مسائل هسته‌ای بوده، اما در آمریکا نئوکان‌ها و مخالفان برجام به ویتکاف حمله کرده‌اند و او را به دلیل مذاکره محدود به برنامه هسته‌ای مورد انتقاد قرار داده‌اند. یک هفته فاصله تا دور بعدی مذاکرات فرصتی برای بررسی جوانب مختلف برای هر دو طرف است. اگرچه ادامه مذاکرات در عمان ممکن بود، اما پیچیدگی‌های پرونده هسته‌ای ایران احتمال انتقال مذاکرات به اروپا را تقویت کرده است. ظاهراً نگرانی‌هایی درباره مکانیسم «اسنپ بک» وجود دارد و اروپایی‌ها همچنان عضو برجام هستند، لذا احتمال دارد مذاکرات به وین منتقل شود. ایسنا به نقل از سخنگوی وزارت خارجه گزارش داد: «هرجایی که باشد، عمان مسئولیت تنظیم تمهیدات مربوط به مکان هیأت‌ها و تبادل پیام‌ها را بر عهده دارد، اما ممکن است محل مذاکرات تغییر کند. مهم این است که فرمت غیرمستقیم با وساطت عمان حفظ شود.» برخی کانال‌های خبری به نقل از NBC گزارش داده‌اند که ایران و آمریکا ممکن است هفته آینده برخی توافقنامه‌ها را امضا کنند.

* عراقچی از نگاه معاریو

برخی رسانه‌های خارجی، به‌ویژه مخالفان توافق مانند روزنامه معاریو اسرائیل، از عباس عراقچی به عنوان شطرنج‌باز ماهر ایرانی یاد کرده‌اند و نقش تعیین‌کننده او را در جهت‌گیری مذاکرات برجسته دانسته‌اند. روزنامه‌هایی مانند وال‌استریت ژورنال نیز تلاش کرده‌اند از محتوای مذاکرات اطلاعاتی به دست آورند و نوشته‌اند که ایران خواستار آزادسازی دارایی‌ها و رفع تحریم‌هاست و در مقابل، حاضر است سطح غنی‌سازی اورانیوم را کاهش دهد. همچنین ایران از آمریکا خواسته محدودیت‌های بر سر صادرات نفت ایران برداشته شود و در عین حال، هرگونه درخواست برای برچیدن تأسیسات هسته‌ای را رد کرده است.

* سرمایه‌گذاری در ایران

حسن هانی‌زاده، کارشناس روابط بین‌الملل، درباره مذاکرات عراقچی و ویتکاف گفت: «دور اول مذاکرات ایران و آمریکا به‌صورت غیرمستقیم در عمان با خوش‌بینی‌هایی همراه بود و داده‌های سیاسی نشان می‌دهد که آمریکا به‌طور جدی به‌دنبال توافق با ایران است.» او افزود: «اعزام ویتکاف نشان‌دهنده اهمیت این مذاکرات است؛ زیرا این مأموریت معمولاً باید برعهده وزیر خارجه آمریکا می‌بود. اما چون وزیر خارجه دیدگاه تهاجمی نسبت به ایران دارد، ترامپ تصمیم گرفت فرد دیگری را برای مذاکره اعزام کند و مستقیماً مدیریت مذاکرات را برعهده بگیرد تا لابی صهیونیستی را کنار بزند.» وی همچنین اشاره کرد: «سفر اخیر نتانیاهو به واشینگتن و دیدارش با ترامپ برای تخریب روند مذاکرات بود، اما با شکست مواجه شد. آمریکایی‌ها به دنبال سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری در ایران هستند. اگر توافق حاصل شود، این سرمایه‌گذاری هم برای ایران و هم برای آمریکا سودآور خواهد بود. ایران نیز خواستار آزادی دارایی‌های بلوکه‌شده و فروش نفت بدون تحریم است. به نظر می‌رسد اکنون که مخالفان به حاشیه رانده شده‌اند، ترامپ عزم جدی‌تری برای توافق دارد.»