تل‌آویو در اندیشه برهم زدن مذاکرات

این در حالی است که فرمان آغاز مذاکره غیرمستقیم در ایران صادر شده است و ایالات متحده آمریکا نیز از زبان عالی‌ترین مقام خود، روز مذاکره را اعلام کرده است. به نظر می‌رسد موضوع تنها به نامه‌نگاری ترامپ و پاسخ ایران خلاصه نمی‌شود، چرا که رسانه‌ها در این مدت از ارسال پیام‌هایی میان ایران و آمریکا از طریق عمان خبر داده‌اند. ایران بر مذاکرات غیرمستقیم تأکید دارد اما ترامپ اعلام کرده که مذاکرات مستقیم خواهد بود. ظاهراً قرار است عباس عراقچی از سوی ایران و استیون ویتکاف از سوی آمریکا، از طریق وزیر خارجه عمان با یکدیگر مذاکره کنند. برخی رسانه‌های غیررسمی اشاره کرده‌اند که اگر مذاکرات به‌صورت مستقیم برگزار نشود، ممکن است ویتکاف به عمان سفر نکند. روزنامه واشینگتن‌پست در این‌باره نوشت: «ویتکاف از طریق عمان پیامی مبنی بر لزوم مذاکره مستقیم به ایران ارسال کرده و در صورت عدم تحقق آن، احتمالاً به عمان نخواهد رفت.» با این حال، برخی معتقدند اگر فرستاده آمریکا در جریان گفت‌وگوها در عمان حسن نیت از خود نشان دهد، امکان تغییر مسیر به مذاکرات مستقیم وجود دارد. همچنین به نوشته همین روزنامه، دو مقام آمریکایی گفته‌اند در صورت دریافت دعوت رسمی، ویتکاف حتی ممکن است به تهران سفر کند. در عین حال، رسانه‌ها به نقل از مقامات کاخ سفید مدعی شده‌اند که رایزنی‌های انجام‌شده در عمان میان مقامات ایران و آمریکا در واقع مذاکره محسوب نمی‌شود، بلکه صرفاً بررسی دیدگاه‌ها و تبادل مواضع بوده است.

+جنگ رسانه‌ای

این روزها، رسانه‌ها بیش از آنکه به محتوای احتمالی مذاکرات بپردازند، از موانع و اختلافات میان ایران و آمریکا درخصوص شکل مذاکرات خبر می‌دهند. به‌نظر می‌رسد با نوعی جنگ روانی چندلایه از سوی مخالفان مذاکرات هسته‌ای مواجه هستیم. با وجود اختلاف‌نظرها، شواهدی همچون نامه‌نگاری‌ها، پیغام‌ و پس‌پیغام‌ها، مشخص‌شدن زمان مذاکره و افرادی که قرار است گفت‌وگو کنند، حاکی از آن است که طرفین عزم جدی برای رسیدن به نتیجه دارند.

+بدخواه شماره یک

مرور مواضع بنیامین نتانیاهو در سال‌های اخیر چه در زمان توافق برجام و چه اکنون که خواستار اعمال مدل لیبی بر برنامه هسته‌ای ایران شده، نشان می‌دهد او سرسخت‌ترین مخالف هرگونه مذاکره میان ایران و آمریکاست. حتی برخی بر این باورند که ترامپ در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش به خواست اسرائیل از برجام خارج شد. نتانیاهو در سفر اخیرش به آمریکا نیز، هر جا که رسانه‌ای حضور داشت، تلاش کرد از ادبیاتی تند و تهدیدآمیز درباره ایران استفاده کند و همواره خواهان حمله هوایی آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران شده است. با این حال، شبکه ۱۲ اسرائیل گزارش داده که ترامپ هیچ اطمینانی به نتانیاهو نداده مبنی بر اینکه آمریکا خواسته‌های اسرائیل را درباره یک توافق قابل‌ قبول با ایران تأمین خواهد کرد. همچنین تعهدی نداده که اگر مذاکرات شکست بخورد یا ایران بعدها از مفاد توافق عدول کند، آمریکا چه واکنشی نشان خواهد داد. این موارد نشان می‌دهد ترامپ، برخلاف نتانیاهو، هنوز امیدهایی برای توافق با تهران دارد. اگرچه برخی احتمال حمله نظامی به تأسیسات هسته‌ای ایران را مطرح می‌کنند، اما این احتمال از واقعیت چندان برخوردار نیست. روزنامه «تایمز اسرائیل» نیز نوشته است که در دیدار اخیر نتانیاهو با ویتکاف در بلرهاوس، ویتکاف به نتانیاهو گفته دلیل واقعی دعوت سریع او به واشینگتن، موضوع ایران است و اینکه آمریکا قصد دارد روز شنبه مذاکرات با ایران را آغاز کند، بی‌آنکه بخواهد نتانیاهو را در برابر یک عمل انجام‌ شده قرار دهد.

+ دوگانگی مواضع

یک کارشناس حوزه بین‌الملل در گفت‌وگو با «آرمان ملی» درباره تفاوت رویکرد ترامپ و نتانیاهو نسبت به مذاکرات ایران و آمریکا گفت: «ترامپ و نتانیاهو نقش‌های متفاوتی را در قبال ایران ایفا می‌کنند. سفر اخیر نتانیاهو با هدف بزرگ‌نمایی تهدید هسته‌ای ایران صورت گرفته و هر دو درصدد ارسال این پیام به جامعه جهانی هستند که قصد دارند به هر طریقی، چه از طریق دیپلماسی و چه از مسیر درگیری، مانع از هسته‌ای شدن ایران شوند.» علی بیگدلی تأکید کرد: «ترامپ تمایل دارد مسئله هسته‌ای ایران را از طریق مذاکره حل ‌و فصل کند. این رویکرد در کابینه او نیز حامیانی جدی دارد. به‌گونه‌ای که یکی از اعضای کابینه‌اش گفته است، حمله به ایران خیانت است، زیرا آنان به این نتیجه رسیده‌اند که بدون جنگ و با هزینه کمتر می‌توان مانع از هسته‌ای شدن ایران شد.» او افزود: «از سوی دیگر، ایران نیز اعلام کرده قصد ساخت سلاح هسته‌ای را ندارد و بنابراین فرصت مناسبی در عمان فراهم شده تا طرفین بتوانند برای حل ‌و فصل اختلافات به مذاکره بنشینند. به همین دلیل می‌توان گفت که ترامپ و نتانیاهو، با دو نقش متفاوت، دنبال مقابله با ایران هسته‌ای هستند.»