طرح سه‌گانه برای مذاکره

واقعیت آن است که شکاف شکل‌گرفته در کشور حاصل برخی ندانم‌کاری‌ها و اشتباه‌های مختلف است که باعث شد عملاً مردم از سیاست دولت‌ها رضایت نداشته باشند و اوج آن را می‌شد در انتخابات قبل از ریاست جمهوری دید. بعد از چند انتخابات سرد، انتخاب آقای پزشکیان در یک فضای نسبی مشارکتی شکل گرفت و در آنجا مهم‌ترین خواسته مردم تنش‌زدایی بود. چون مردم به این نتیجه رسیده بودند که عامل تمام مشکلات تنش در روابط خارجی است. لذا اگر نظام دنبال کاستن از فاصله بین مردم و دولت باشد هیچ راهی بهتر از تنش‌زدایی وجود ندارد. تردید نیست که مردم از تنش‌هایی که برخی دولت‌ها ایجاد کردند رضایت نداشته‌اند و به همین دلیل به آقای پزشکیان رای دادند. چون هم خود آقای پزشکیان و هم تمام کسانی که از او حمایت می‌کردند براصل تنش‌زدایی تاکید داشتند. ولی اتفاقی که افتاد این بود که وقتی آقای پزشکیان رای آورد جریانهای رقیب سعی در مصادره پزشکیان و دور کردن او از پایگاه اجتماعی‌اش کردند. یعنی اشتباه گذشته دوباره تکرار شد، در صورتی که مهم‌ترین دلیل رای آوردن دولت پزشکیان همین تنش‌زدایی بود. اگر پزشکیان بلافاصله یک طرح جامع تنش‌زدایی منطقه‌ای را در پیش می‌گرفت، خیلی زود می‌توانست جلوی خیلی از بحران‌ها را بگیرد و مانع از این شود که بدین شکل کشور در تنگنا قرار بگیرد. می‌توان گفت علت قرار گرفتن کشور در این تنگنا عدم تعهد به وعده‌ای بود که در انتخابات به مردم داده شد، یعنی تنش‌زدایی. بعد از اینکه تنش‌های سخت در یک سال اخیر آسیب‌های زیادی وارد کرد، این فرصت در اختیار دولت پزشکیان قرار داده شده که در مورد ابر تنش سیاست خارجی یعنی چالش با آمریکا وارد عمل شود. پذیرش ابتکار عمان جبران مسیر گذشته بود. لذا صرف نظر از کسانی که این وضعیت را به دولت تحمیل کردند، این بار باید اختیار لازم به دولت داده شود تا بتواند در ابتکار عمان این ابر چالش را از بین ببرد. به ویژه اینکه در شرایط کنونی کوبیدن بر طبل مخالفت با مذاکرات عمان فقط تضعیف کننده موضع دولت است و از طرف کسانی شکل می‌گیرد که هیچ برنامه، پیشینه و آورده‌ای غیر از تنش برای ملت ایران نداشته‌اند. لذا حتی اگر کسانی به دنبال این هستند که در داخل مردم را راضی نگه دارند باید این اجازه را به دولت پزشکان بدهند که با دست پر از مسقط به خانه برگردد. اصل تنش‌زدایی برنامه دولت پزشکیان و تیمی بود که وی را در انتخابات ریاست جمهوری همکاری و همراهی می‌کرد ولی همین تیم و خود او تحت تاثیر تنش‌زایی قرار گرفت ولی این امکان الان وجود دارد که بتواند مذاکره کند و باید از حداکثر اختیار ریاست جمهوری استفاده شود و به ویژه که از این اختیار برای تابوشکنی استفاده کنند. واقعیت این است که دنیای امروز از جنگ و تنش خسته شده است حتی شخص ترامپ هم می‌داند که نمی‌تواند این همه زخم‌های باز را تحمل کند و لذا انتظاری که می‌رود این است که تیم مذاکره کننده به جای طرح مباحث صوری، شکلی و حاشیه‌ای با یک طرح عملی حرکت کند. این طرح عملی باید شامل یک سه‌گانه باشد که عبارت باشد از چیدن دستور کار برای کاهش دغدغه‌های متقابل؛ ارائه یک طرح عملیاتی برای شرکت ایران در طرح امنیت منطقه‌ای و حتی همکاری با برخی کشورهایی که با ایران چندان ارتباط خوبی نداشته‌اند. و موضوع آخر پیشنهاد همکاری‌های اقتصادی با آمریکا و مهم‌ترین تابوشکنی تیم آقای پزشکیان می‌تواند جایگزین کردن طرح‌های عملیاتی اقتصادی با تنش‌های سیاسی و نظامی باشد. بدون تابوشکنی تیم پزشکیان از مسقط دست خالی باز خواهد گشت. جای تاسف دارد که مخالفان مذاکره ایران و آمریکا به ادبیات مشترکی رسیدند یعنی کسانی که در ایران و در آمریکا مخالف هستند برای اینکه شکست مذاکرات را شاهد باشند دستور کار مذاکرات را گسترده کرده و گسترش می‌دهند و موضوعات اختلافی را عمده می‌کنند. در چنین شرایطی وظیفه دو تیم مذاکراتی عراقچی و ویتکاف است که یک طرح عملیاتی بدهند که در آن بر روی نقاط مشترک تاکید شود. 

* حشمت‌ا... فلاحت‌پیشه 

تحلیلگر مسائل بین‌الملل