راهکارهای دستیابی به برابری جنسیتی
روز جهانی زن، یک روز جهانی برای تجلیل از دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی زنان است، دستاوردهایی که با اقدامات شجاعانه و قاطعانه زنان عادی که نقش فوقالعادهای در تاریخ کشورها و جوامع خود داشتهاند، به دست آمده است.
از این رو، ما قدردان تمام افرادی هستیم که در طول تاریخ به منظور وضع قوانین مربوط به منع تبعیض جنسیتی، جلوگیری از خشونت مبتنی بر جنسیت، حمایت از حقوق برابر در ازدواج و طلاق، تضمین پرداخت برابر و دسترسی کامل به سلامت جنسی و باروری در حمایت از پایههای خانواده و پایان دادن به فقر در میان زنان تلاش کردهاند و راهحلهای مسالمتآمیز و صلحجویانهای برای جلوگیری از اقدامات رادیکال در کشورهای مختلف سراسر جهان رقم زده و نقشآفرینی آرزوهای زنان و دختران در جوامع مختلف را تحقق بخشیدند. در این راستا، ما زنان ایران زمین خواستار نقشآفرینی در موارد زیر هستیم تا بتوانیم با همت عالی وظیفه خود را نسبت به جامعهای ادا کنیم که در آن زیست میکنیم. برابری جنسیتی بر اساس قانون اساسی در ایران. بر اساس اصول 21- 19 و فصل سوم قانون اساسی ایران، همه شهروندان اعم از زن و مرد با هر عقیده سیاسی، مذهب و هر نژادی حق دارند از حقوق و فرصت برابر برای زندگی، پیشرفت، رشد و مشارکت در حوزههای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... برخوردار باشند. توجه به این نکته ضروری است که جهان پیشرفتهای بیسابقهای در این حوزه داشته است، اما هیچ کشوری به برابری جنسیتی دست نیافته است، به گونهای که سازمان ملل ادعا میکند «جهان همچنان در تعهدات خود در قبال زنان و دختران کوتاهی میکند.» برابری جنسیتی در مشارکت سیاسی. برابری جنسیتی گاهی اوقات به عنوان یک اصل اساسی جامعه «مدرن» ادعا میشود و به روشهایی باعث میشود از میزان پیشرفت جوامع احساس رضایت کنیم، اما ورود برابری جنسیتی به فرهنگ مشارکت سیاسی نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است. از این منظر، قانون نمایندگی مردم در سال 1918، که زنان بالای سی سال را از حق رأی برخوردار میکرد، به عنوان یک لحظه کلیدی در آشکار شدن اصل برابری زنان با مردان دیده میشود. این حق رأی به زنان ایران زمین در سال 1343 اعطا شد. اما حقوق برابر رأی، نیروی محرکه اصلی در قانونگذاری نبود و داستان قرن بعد نیز از پیشرفتهای ثابتی برخوردار نبوده است. کرامت زنان. کرامت، استقلال زنان و دادن فرصت برابر به همه برای زندگی دلخواه خود موجب میشود که افراد را نباید بر اساس جنسیت، یا با توجه به نژاد، سن، یا محل تولدشان تعریف کرد. نقش دولت. نقش دولت برداشتن موانع برای زنان است، به طوری که استعدادها، ایدهها و شخصیت زنان به منصه ظهور برسد. ایجاد سهمیههای قانونی به منظور کاهش شکافهای جنسیتی. در برخی کشورها، چارچوب قانونی سهمیههای قانونی مورد نیاز برای زنان در نقشهای رهبری (در هر دو بخش دولتی و خصوصی) توانسته تعداد زنان در آن نقشها را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. از این رو، ایجاد سهمیههای قانونی و تبعیض مثبت جنسیتی میتواند به کاهش شکافهای جنسیتی بهویژه در حوزههای سیاسی و اقتصادی کمک کند. رفع نابرابری جنسیتی، درگیری و شکنندگی چالشهای کلیدی توسعه پایدار. روابط نابرابر جنسیتی میتوانند منجر به درگیری و خشونت شوند، در حالی که مشارکت فعال زنان به صلح و تابآوری کمک میکند. در عین حال، درگیری و شکنندگی بار سنگینی را بر دوش زنان و دختران وارد میکند، در حالی که صلحسازی و دولتسازی میتواند فرصتهای منحصربهفردی را برای پیشبرد به رسمیت شناختن حقوق آنها فراهم کند. بنابراین، تقویت برابری جنسیتی در شرایط شکننده برای دستیابی به توانمندسازی زنان، صلح پایدار و اهداف توسعه پایدار (SDGs) حیاتی است. توانمندسازی اقتصادی زنان. توانمندسازی اقتصادی زنان و کاهش شکافهای جنسیتی در حوزههای کلیدی با پیامدهای مثبت کلان اقتصادی، از جمله رشد اقتصادی بالاتر، نابرابری کمتر، افزایش بهرهوری و ثبات مالی بیشتر میتواند به پیشرفت و رشد کشور کمک کند. با این حال، بهرغم گامهای مهم در جهت بهبود فرصتها برای زنان و دختران، شکافهای جنسیتی پابرجاست و موانع قانونی همچنان باقی است بهگونهای که در کشور ما، ایران، میزان حضور زنان در حوزه اقتصاد فقط 5/20درصد است. از این رو، موانع قانونی و فرهنگی برای مشارکت اقتصادی و سیاسی زنان را باید شناسایی کرده، امکان حقوق و آزادیهای مدنی را فراهم کرد. از بین بردن سقفهای شیشهای در مدیریت زنان. تدوین و اجرای سیاستهای سهمیهبندی تا رسیدن به شرایط برابر و جبران نابرابریهای موجود، با هدف ایجاد فرصتهای برابر در تصدی مدیریتهای میانی و عالی در ادارات بر اساس شایستگی و از بین بردن سقفهای شیشهای مانع پیشرفت زنان از راهکارهای بهبود حضور زنان در مدیریتهای میانی تا عالی است. قانون خانواده. قانون خانواده به صمیمیترین بخش زندگی افراد میپردازد که ازدواج، طلاق، فرزندخواندگی، حضانت فرزند و سایر مسائل خانگی را تنظیم میکند. به همین دلیل، قانون خانواده اغلب منعکسکننده نابرابری جنسیتی در جامعه است. در برخی کشورها، سن قانونی ازدواج برای دختران بسیار پایین است. ازدواج زودهنگام ممکن است منجر به مادر شدن زودهنگام شده که مانع از ادامه تحصیل دختران میشود و در نتیجه چشمانداز آنها را برای کار محدود میکند. قانون کار. اشتغال رایجترین روشی است که زنان میتوانند در آن مشارکت داشته باشند و به اقتصاد کمک کنند. هنگامی که زنان از دستیابی به شغل منع میشوند، اقتصاد بخش قابل توجهی از پتانسیل رشد خود را از دست میدهد. از سوی دیگر، زنان همچنان برای کار با ارزش برابر کمتر از مردان دستمزد دریافت میکنند. از این رو، باید در پی تدوین قوانینی باشیم که حقوق برابر برای کار برابر را الزامی کند. اصلاحات قانونی و هنجارهای فرهنگی. نابرابری موجود بین زن و مرد دلایل مختلفی دارد که از جمله میتوان به هنجارهای فرهنگی، سنتها و نظامهای اعتقادی اشاره کرد که رفتار متفاوت با زنان را ترویج میکند. علاوه بر این، نظامهای حقوقی متکثر یا موروثی اغلب گنجاندن مقررات قانونی که دارای سوگیری جنسیتی هستند را تسهیل میکنند. اصلاحات قانونی میتواند نگرش و رفتار را تغییر دهد و بنابراین، میتواند از ابزارهای مهمی برای رسیدگی به نابرابری جنسیتی باشد. این موارد بخشی از راهکارها برای دستیابی به برابری جنسیتی، موضوع اصلی روز جهانی زن را یادآور میشود.
* سیمین حاجیپور ساردویی
جامعهشناس و استاد دانشگاه
ارسال نظر