هشدار به آنکارا

نه‌تنها در روزهای اخیر اظهارات مداخله‌جویانه وزیر امورخارجه ترکیه در مورد تحرکات داخلی و منطقه‌ای ایران واکنش‌های بسیاری به‌همراه داشت، بلکه استراتژی آنکارا در سوریه باعث شد تا رهبری هم انتقاداتی را نسب به همسایه شمال‌غربی مطرح کنند. در این مورد روزگذشته علی‌اکبر ولایتی، در سخنانی به ترکیه هشدار داد که در مورد تضعیف چهره ایران سخت در اشتباه هستند. پس از این بود که سخنگوی وزارت امورخارجه ترکیه روزگذشته اعلام کرد که در راستای تبادل‌نظر درباره مسائل دوجانبه از کاردار سفارت ایران در آنکارا برای گفت‌وگو دعوت شده است. در این مورد با یکی از تحلیلگران سیاست‌خارجه در مورد روابط ایران و ترکیه گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. بیگدلی معتقد است که باتوجه به چالش‌های ایران و ترکیه در مورد قفقازجنوبی، آذربایجان، عراق و سوریه دولت‌مردان ایرانی نباید وارد بازی‌های حاشیه‌ای ترکیه شوند. در ادامه این مصاحبه را می‌خوانید.

ایران و سوریه

علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه روابط ایران و ترکیه چرا در ماه‌های اخیر وارد فاز جدیدی شده است و این روابط تا کجا ادامه خواهد داشت، به‌‎ خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «اردوغان بعد از اینکه توانست در سوریه به موفقیت‌هایی دست پیدا کند آن خودشیفتگی که از گذشته داشت باعث شده تا اکنون دخالت‌های منطقه‌ای خود را افزایش دهد. او می‌خواهد به جهان عرب نزدیک شود تا به امتیازات بیشتری دست پیدا کند تا بتواند سامانی به وضعیت اقتصادی خود بدهد. اردوغان اعلام کرده که اروپا بدون ترکیه ممکن است در آینده دیگر وجود نداشته باشد. این حرف بزرگی است چون یکی از آرزوهای ترکیه این بود که بتواند وارد اتحادیه اروپا شود ولی فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور پیشین فرانسه اعلام کرد که اتحادیه اروپا جایی برای کشورهای اسلامی ندارد. این رفتارهای اردوغان نسبت به اروپایی‌ها دارد به آن موضوع بازمی‌گردد. این حس غرور ترکیه باعث شده تا آنها به‌صورت غیرمستقیم از ایران بخواهند که در مسائل داخلی سوریه دخالت نکنند. این بیان وزیرامورخارجه ترکیه در مورد ایران می‌تواند تاثیرات منفی داشته باشد و خیلی مطلوب نیست.» این تحلیلگر بین‌الملل در همین مورد و با ارائه پیشنهادهایی به دولت‌مردان، ادامه می‌‌دهد: «در اینجا باید بگوییم که نیازی نیست دولت‌مردان ایرانی بخواهند واکنش تندی به ترکیه نشان دهند، چون اکنون آنکارا وضعیت خوبی دارد، جزو قدرت‌‍‌های اول منطقه محسوب می‌شود و عضو ناتو است. ایران در قفقازجنوبی، در بستر آذربایجان، عراق و حالا هم در مورد سوریه با آنکارا با چالش‌هایی برخورد کرده‌ است. در این خصوص باید به وضعیت «پ‌ک‌ک» هم اشاره کنم که اکنون در وضعیت خلع‌سلاح بسر می‌برند. نباید در برابر اظهارات آنها خنثی باشیم ولی باید برنامه‌ریزی‌هایی را در مورد روابط خودمان با ترکیه داشته باشیم.»

ایران سکوت نمی‌کند

علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر انقلاب در امور بین‌الملل درخصوص صحبت‌های اخیر وزیر خارجه ترکیه روزگذشته گفت: «جمهوری اسلامی ایران اجازه نخواهد داد هیچ کشوری با سخنان نسنجیده، روابط تاریخی و عمیق منطقه‌ای را خدشه‌دار کند. ایران همواره سیاستی برمبنای احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلی دیگر کشورها داشته است. از این‌رو، انتظار می‌رود مقامات ترکیه نیز در سخنان خود جانب ادب دیپلماتیک را رعایت کرده و از تکرار ادعاهای بی‌اساس پرهیز کنند. ایران، کشوری مقتدر با تمدنی دیرینه که همواره برای امنیت و همکاری‌های منطقه‌ای تلاش کرده است. برخی مقامات ترکیه باید بدانند که تکرار ادعاهای غیرواقعی و مداخله‌جویانه، هیچ کمکی به روابط دوجانبه نخواهد کرد.» او اظهار داشت: «باید به ترکیه هشدار داد که اگر برخی در ترکیه تصور می‌کنند که با تکرار مواضع نادرست و تحت‌تاثیر القائات بیگانگان می‌توانند جایگاه ایران را در منطقه تضعیف کنند، سخت در اشتباه هستند. تاریخ ثابت کرده که ایران همواره بر اصول خود پایبند بوده و در برابر هرگونه بی‌احترامی، پاسخی درخور خواهد داد. مناسبات ایران و ترکیه بر پایه همسایگی و منافع مشترک بنا شده و انتظار می‌رود مقامات ترکیه از اظهاراتی که می‌تواند این روابط را تحت‌الشعاع قرار دهد، خودداری کنند. جمهوری اسلامی ایران اهل تعامل و گفت‌وگو است اما هرگز در برابر گزافه‌گویی‌ها سکوت نخواهد کرد.»

ایران در منطقه

در گزارشی که «تسنیم» منتشر کرده بود هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه هفته گذشته در بخش دیگری از این مصاحبه در پاسخ به سوالی درباره تاثیرات تحولات در سوریه بر وضعیت منطقه‌ای ایران مدعی شد که «ایران در یک دوره طولانی با حمایت از شبه‌نظامیان در منطقه سیاست منطقه‌ای خود را پیش برده که این سیاست، مدیریت با ریسک بالا است. این سیاست برای ایران موفقیت‌هایی داشته است اما برای حفظ این موفقیت‌ها هزینه‌های بیشتری را صرف کرده است. برای حفظ موفقیت‌ها و پیروزی‌ها در عراق و سوریه، ایران مجبور شد هزینه‌های بیشتری صرف کند.» وزیرامورخارجه ترکیه همچنین ادعا کرد که «به مقامات ایرانی گفته است که باید این سیاست را تغییر دهند زیرا اگر این نوع سیاست موفقیتی به‌همراه داشته باشد، اما در بلندمدت از نظر ساختاری هم بر نظام ایران و هم منطقه بار بزرگی ایجاد خواهد کرد. در دوره جدید، تحولات درس بزرگی به ایران داده است. باید همبستگی منطقه‌ای را افزایش دهیم و اشتباه‌های گذشته را ادامه ندهیم.» او درباره ادعاهای مطرح شده مبنی بر حمایت ایران از حزب دموکرات سوریه ادامه داد: «اگر ایران سیاست‌های گذشته خود را ادامه دهد، راه اشتباهی را دنبال می‌کند. اگر شما با حمایت از یک گروه در کشوری به‌دنبال ایجاد ناراحتی در آن کشور باشید، کشور دیگری نیز با حمایت از گروه‌های داخل کشورتان شما را ناراحت می‌کند. یعنی در دنیا دیگر هیچ چیزی پنهان نیست. قابلیت‌هایی که شما دارید دیگران هم دارند. بر همین اساس اگر می‌خواهید که به شیشه شما سنگ نزنند، به شیشه دیگران سنگ نزنید.» فیدان در خصوص اینکه آیا ایران در منطقه به سوی عادی‌سازی در روابطش حرکت خواهد کرد یا نه، مدعی شد که برخی گروه‌های مشخص در ایران به موضوع سوریه و عراق از زاویه برد و باخت می‌نگرند اما به‌طور کلی در حاکمیت ایران انسان‌های عاقلی هستند که نگاه متفاوتی به موضوع دارند. با وجود افزایش مشکلات در سوریه، روسیه و ایران نمی‌توانند آنجا کاری انجام دهند. مشکلات کشورها را خودشان باید حل کنند.»