حافظِ جانِ عزیزِ هر درخت باشیم

هرچند این اقدام سال‌های سال است که در سراسر ایران انجام می‌شود، اما در کنار آن متاسفانه شاهد قطع درختان در برخی مناطق نیز هستیم. با وجود آلودگی هوا در تهران و برخی کلانشهرها، وجود درختان و افزایش فضای سبز، یکی از راهکارهای تنفس محیط شهری محسوب می‌شود. هرچند تنها کاشتن نهال مهم نیست و نگهداری و حفاظت از آن نیز، باید فرهنگ سازی شود، تا هر فرد در جامعه، لزوم نگهداری از درختان و محیط زیست خود را جزو وظیفه و مسئولیت خطیر خود بداند.

افراد زیادی هستند که در مناطق مختلف درخت می‌کارند. افرادی که هرگز نامشان به گوشمان نخورده است و حتی دلشان هم نمی‌خواهد که نامی از آنها برده شود. اما در کنار این دوستداران طبیعت، به‌خصوص در فصل بهار، متاسفانه شاهد این هستیم که برخی از افرادی که به طبیعت می‌روند، اقدام به قطع درختان زنده و بریدن شاخه‌های آنها می‌کنند. حتما برای شما هم اتفاق افتاده است که با این افراد روبه‌رو شوید. اینان گاه برای برپاکردن آتشی، اقدام به قطع و بریدن درختانی می‌کنند، که جان دارند و زنده هستند. درختانی که وجودشان برای محیط‌های شهری لازم و ضروری است. این افراد متاسفانه گوششان بدهکار نیست و اگر از آنها بخواهید که این کار را نکنند، در نهایت تنها خواهند گفت که به شما ربطی ندارد، یا اینکه دیگران هم این کار را می‌کنند و من هم مثل بقیه!

بارها شده است در کوهستان‌های اطراف تهران با فردی روبه‌رو شدیم که شاخه‌های زنده درختان را قطع می‌کرد، در جواب اعتراض باقی مردم، تنها توهین می‌کرد و به کارش ادامه می‌داد. برخی تنها برای برپاکردن آتش و درست کردن یک چای زغالی، چندین درخت و نهال جوان را قطع می‌کنند و متاسفانه این اتفاق بارها دیده شده است. کافی است در فصل بهار سری به مناطق کوهستانی تهران و اطراف آن بزنید. متاسفانه این اقدام، به‌خصوص در تعطیلات نوروزی، در تهران و شهرهایی که فضای سبز و طبیعت جنگلی بیشتری دارند، مانند شهرهای شمالی کشور، بسیار دیده می‌شود.

شاید اگر سازمان‌ها و نهادهای مختلفی که اقدام به درختکاری در روز پانزدهم اسفند می‌کنند، به همان اندازه هم پیگیر نگهداری و حفظ این درختان بودند، امروزه با این حجم از جنگل‌های نابودشده، در سراسر ایران مواجه نبودیم. این درحالی است که مشاهده می‌کنیم خود مردم بارها به یکدیگر تذکر می‌دهند، اما این کافی نیست. در این زمینه نیازمند اقدامات موثرتری هستیم. مانند قوانین بازدارنده‌تر و یا وجود افرادی که مدام این قوانین را به مردم تذکر دهند و از این قبیل اقدامات جلوگیری کنند.

خشک شدن درختان خیابان ولیعصر

در سال‌های اخیر، با گسترش شبکه‌های اجتماعی و تسهیل در انتشار اخبار و تصاویر، بارها شاهد این بودیم که تصاویری از قطع درختان، در مناطق مختلف تهران و ایران منتشر می‌شد و متاسفانه همچنان هم می‌شود. خیابان ولیعصر به عنوان بلندترین خیابان تهران، که چنارهایش همواره معروف بوده و هستند، یکی از آن خیابان‌هایی است که تصاویر قطع شدن درختانش بارها دیده شده است. هرچند که مسئولان شهری گاهی دلیل قطع این درختان را خشک شدن آنها بیان کردند، اما همچنان مردمی که بارها از این خیابان پرخاطره گذر کرده و می‌کنند، معتقدند که نباید درختی را قطع کرد. این خیابان یکی از خیابان‌های نوستالوژیک تهران است، که از حجم درخت‌هایش در سال‌های اخیر، به تعداد قابل توجهی کاسته شده است.

در همین راستا، در تازه‌ترین واکنش به قطع برخی درختان خیابان ولیعصر، ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران بر لزوم رفع مشکلات درختان ولیعصر(عج) تاکید کرد و گفت: اگر علل اصلی برای خشک شدن درختان رفع نشود همین درخت‌های جدید هم چندی دیگر خشک می‌شوند.

ناصر امانی با بیان اینکه درختان قدیمی در خیابان ولیعصر در حال قطع و جایگزینی درخت هستند اما جای سوال است که این اقدام مراحل قانونی خود را طی کرده؟ و آیا اساسا نیاز است؟ گفت: برخی از کارشناسان معتقدند که باید از این درختان محافظت شود و مانع از آفت زدگی آنها شد چراکه اگر علل اصلی برای خشک شدن درختان رفع نشود همین درخت‌های جدید هم چندی دیگر خشک می‌شوند.

«درخت‌داری» مهم‌تر از «درختکاری»

هر سال در آستانه روز درختکاری، افراد زیادی اقدام به کاشتن درخت می‌کنند. امسال نیز علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش در حاشیه مراسم روز «آموزش همگانی حفاظت محیط زیست»، که مصادف با روز درختکاری شده بود، با همکاری شینا انصاری معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درخت سنجد کاشت.

شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در یادداشتی نوشت: «نگهداشت» درختان بیش از «کاشت» آنها حائز اهمیت خواهد بود. شهرهای ما با وجود همه محدودیت‌های اقلیمی برای ایجاد تعادل میان محیط‌های مصنوع و طبیعی و ایجاد مکان‌هایی برای برقراری حداقل ارتباط میان شهروندان با طبیعت به فضاهای سبز مشجر نیاز دارند.

به همین دلیل مدیریت پایدار فضاهای سبز شهری با اتکا به خرد تاریخی ایرانیان در مواجهه با زیست‌بوم و با تکیه بر شرایط جغرافیایی و کمبود منابع آب، موضوعی بسیار قابل تأمل است. در چنین شرایطی «نگهداشت» درختان بیش از «کاشت» آنها حائز اهمیت خواهد بود.

درختکاری در برخی بوستان‌های تهران

همچنین به مناسبت گرامیداشت روز درختکاری، ‌برنامه‌ای تحت عنوان جان زمین به منظور احیای بوستان جنگلی سرخه‌حصار و توسعه فضای سبز برگزار می‌شود و دانش‌آموزان تهرانی در آن نقش فعالی خواهند داشت. شاید همین اقدامات اگر نه تنها در یک روز خاص، بلکه در زمان‌های متخلفی از سال اتفاق بیفتد، کودکان به عنوان آینده سازان این کشور، لزوم حفظ و نگهداری از محیط زیست خود را بهتر درک می‌کنند و در حفظ و نگاهداری از آن می‌کوشند.

در همین راستا، امیر محمد نوری، شهردار منطقه ۱۳ تهران گفت: در راستای برنامه‌های منطقه ۱۳ برای حیات دوباره‌ سرخه‌حصار و هم‌زمان با هفته درختکاری، ۲۰۰۰ درخت با بن بالا در بوستان جنگلی سرخه‌حصار کاشته خواهد شد. در چهار ماه گذشته با کاشت ۶۰۰۰ درخت در نقاط مختلف محدوده جنگلی سرخه‌حصار، گام‌های مؤثری در احیای این بوستان و جایگزینی درختان آلوده برداشته است.

شهردار منطقه ۱۳ تهران با تأکید بر اهمیت این اقدام گفت: کاشت درختان با بن بالا تأثیر فوری و قابل‌توجهی بر بهبود کیفیت هوا، تثبیت خاک و ایجاد سایه دارد. این برنامه نه‌تنها به توسعه فضای سبز کمک می‌کند، بلکه حس تعلق شهروندان به محیط زیست را نیز تقویت می‌نماید.

این مراسم امروز ۱۵ اسفند از ساعت ۹ تا ۱۲ برگزار خواهد شد و دانش‌آموزان تهرانی به‌عنوان سفیران محیط زیست، نقش کلیدی در اجرای این طرح ایفا خواهند کرد.

اما درختکاری تنها مربوط به منطقه سرخه حصار نیست. ۲ هزار درخت در فاز غربی بوستان چیتگر نیز کاشته خواهد شد. در خصوص احیا و کاشت ۲۰ هزار اصله نهال در بوستان جنگلی چیتگر تا پایان سال جاری، امروز و طی برنامه ویژه‌ای با حضور فعالان محیط زیست درختان مثمر در فاز غربی بوستان چیتگر کاشته خواهد شد.