مخاطراتِ سورِ آتش

هرچند از سال‌ها پیش، این آتش‌افروزی، گاهی آنقدر خطرناک شد که دودش در چشم همان جوانانی رفت که تصمیم گرفتند، چهارشنبه‌سوزی را با اسباب آتش‌زایی فراتر از چند تکه چوب برگزارکنند. همین مساله سبب شده است که متاسفانه هر سال در روزهای پایانی اسفند، شاهد حوادث تلخی باشیم که کام برخی خانواده‌ها را پیش از آغاز سال نو، تلخ می‌کند. هر سال با نزدیک شدن به آخرین چهارشنبه سال، هشدارهایی داده می‌شود که نوجوانان اقدام به نگهداری و ساختن نارنجک‌های دست‌ساز و دیگر موادمحترقه نکنند. اما باز شاهد حوادثی از این دست هستیم. هرچند در سال‌های اخیر، این حوادث تا حدی کمتر شده است، اما باز هم نیازمند یک نگاه فرهنگی عمیق‌تر در کاهش این حوادث هستیم. نقش خانواده‌ها در کاهش حوادث آتش‌سوزی، در روزهای منتهی به چهارشنبه‌سوری، پررنگ‌تر از هر نهاد دیگری است. خانواده‌ها می‌توانند با خرید برخی مواد آتش‌زایی که در سال‌های اخیر، به فروش می‌رسد و آسیبی هم ندارد، در کاهش حوادث چهارشنبه‌سوری، نقش پررنگی داشته باشند. حتما در اطراف شما هم اتفاق افتاده است. در دهه‌های قبل، آنقدر تنوع مواد محترقه و آتش‌زا نبود و اغلب جوانان و نوجوانان، گاهی خود در انباری‌ها و یا در خانه‌های خود، اقدام به ساخت نارنجک‌های دست‌سازی می‌کردند که همواره با خطرات بسیاری همراه بود. متاسفانه کم نبودند نوجوانانی که با حمل این نارنجک‌ها در جیب‌های خود و یا در بخشی از منزل، دچار سوختگی شدند. هرچند متاسفانه حوادث مربوط به چهارشنه‌سوری، تنها مختص به این یک شب نیست و هر سال از اوایل اسفندماه، شاهد برخی اتفاقات تلخ هستیم که صدمات جبران‌ناپذیری دارد. از آتش‌سوزی گرفته تا انفجارهای کوچک و گاهی بزرگ. مهم‌ترین گروهی که کامشان از این حوادث تلخ می‌شود، هم متاسفانه نوجوانان و جوانانی هستند که تصمیم به ساخت دست‌‌ساز موادمحترقه می‌گیرند و یا مواد آتش‌زای خطرناک زیادی را حمل یا نگهداری می‌کنند.

تجربه تلخ

یکی از افرادی که در سال‌های نوجوانی اقدام به ساخت نارنجک کرده بود، در همین راستا به «آرمان ملی» گفت: چند نوجوان بودیم و با تصمیم یکی از بچه‌ها، مقداری اکلیل سرنج خریدیم و اقدام به ساخت نارنجک در انبار خانه یکی از بچه‌ها کردیم. در روز چهارشنبه‌سوری، هرکس تعدادی از نارنجک‌ها را با خود داشت. من هم با چند نارنجک در جیبم، در خیابان بودم که به‌دلیل سروصداهایی که می‌شد و شلوغی خیابان، داشتم از خیابان عبور می‌کردم که زمین خوردم و نارنجک‌ها منفجر شد. شانس آوردم که کوچک نارنجک‌ها بودند. اما بخشی از رانم دچار سوختی شد که همان هم تا ماه‌ها مرا درگیر کرده بود و هرگز درد ناشی از سوختگی را فراموش نمی‌کنم. آن سال عید در خانه ماندیم. مدام باید پانسمان را تعویض می‌کردم و هربار آنقدر درد داشت که فریادم همه خانه را برمی داشت.  او در ادامه می‌گوید: اگر به عقب برمی‌گشتم، هرگز اقدام به ساخت نارنجک نمی‌کردم و چهارشنبه‌سوری را با همان بوته‌هایی که آتش می‌زدیم، برگزار می‌کردم. اما بعد از آن اتفاق تلخی که برایم افتاد، هرگز در هیچ مراسم چهارشنبه‌سوری شرکت نکردم. امیدوارم که هیچ‌کس دچار آتش‌سوزی نشود. همان سال چند تا از بچه محل‌های ما فوت کردند و هیچوقت چهره‌هایشان را از یاد نمی‌برم. به‌خصوص در این ماه و روزهایی، که به چهارشنبه‌سوری نزدیک می‌شویم. در دهه‌های قبل، باتوجه به اینکه شکل و شمایل تفریح‌ها و هیجان‌ها کمی متفاوت‌تر از امروز بود و امکانات نیز بسیار کمتر بود، نوجوانان و جوانان در برگزاری مراسم چهارشنبه‌سوری از مواد خطرناک‌تری استفاده می‌کردند. هرچند متاسفانه همچنان شاهد حوادث پرمخاطره‌ای در این شب هستیم. اما راهکارهایی هم گاهی درنظرگرفته شده است، مانند اینکه از عصر روز سه‌شنبه صدا و سیما اقدام به نمایش برخی فیلم‌های سینمایی جالب و جذاب کرده است، تا نوجوانان بیشتر در خانه بمانند و این شب را در آرامش سپری کنند. برخی هم در سال‌های اخیر اقدام به برگزاری مهمانی‌ها می‌کنند که خود این مساله هم می‌تواند، خطرات جدی ناشی از آتش‌سوزی‌ها و موادمحترقه را تا حدی کاهش دهد. اما شاید همان رسم دیرینه پریدن از روی آتش، با برپایی آتش در مکانی امن، در فضاهای باز، در فضایی خانوادگی و با مواد محترقه‌ای که خطر چندانی ندارد، بتواند سهم موثری در کاهش این حوادث ایفاکند، تا در نهایت این شب هم چنان شب‌های دیگر، به آرامی سپری شود.

لزوم فرهنگ‌سازی

در همین راستا، سید اشکان موسوی، مدیرکل روابط عمومی جمعیت هلال‌احمر، با بیان اینکه نقش آموزش در کاهش حوادث چهارشنبه‌سوری تاثیرگذار است، به ایرنا گفت: هلال‌احمر تلاش دارد با آموزش و فرهنگ‌سازی در میان مردم به‌خصوص کودکان و جوانان به کاهش آسیب‌ها و حوادث در چهارشنبه‌سوری کمک کند. سید اشکان موسوی بیان کرد: هلال‌احمر به عنوان دبیر کارگروه تخصصی امور آموزش مدیریت‌بحران، با همکاری آتش‌نشانی، اورژانس، دفتر ارتقای سلامت وزارت بهداشت، صدا و سیما، رادیو سلامت، انجمن‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد مانند انجمن ققنوس، جامعه امداد ایرانیان، شوراهای شهر و روستا، در سالیان اخیر اقدام به راه‌اندازی پویش‌هایی با هدف کاهش خطرات ناشی از چهارشنبه‌سوری کرده است. موسوی با اشاره به ایجاد یک دوره مجازی در وبسایت learn.rcs.ir  و تشویق عموم مردم برای شرکت در این دوره‌ها، گفت: در کنار برگزاری دوره‌های آموزشی، تولید محتواهای اینفوگرافیک، موشن‌گرافی و انتشار آن در فضاهای مجازی موجب تقویت این تعامل دوجانبه شده است. همچنین مدیرکل روابط عمومی و ارتباطات مردمی جمعیت هلال‌احمر با اعلام هشدار نسبت به وسایل آتش بازی خطرناک، افزود: خانواده‌ها در شادی فرزندان خود مشارکت کنند و با آنها را در تهیه وسایل آتش‌بازی بی‌خطر و مفرح، همراهی داشته باشند. کبریت و مواد آتش‌زا را از دسترس کودکان، دور نگه دارند و در خاموش کردن حریق‌های ناشی از وسایل الکتریکی و کابل‌های برق، از آب برای اطفای حریق استفاده نکنند همچنین به یاد داشته باشند که استفاده از مواد آتش‌بازی هرگز به طور کامل ایمن نیست، حتی در صورتی که کاملا مراقبت صورت گیرد. امیدواریم که در روزهای پایانی امسال و باقی مانده تا شب چهارشنبه‌سوری، شاهد حوادث تلخ کمتری باشیم، تا کام هیچ خانواده‌ای پیش از آغاز سالی نو، تلخ نشود و نوجوانان هم در کنار خانواده‌های خود، با روش‌هایی کم خطرتر، این شب را سپری کنند.