فشارهای ترامپ بر فروش نفت ایران

 ترامپ با استفاده از ابزار تحریم، سعی دارد ایران را به سمت افزایش فعالیت‌های هسته‌ای و کاهش تعهداتش در چارچوب برجام سوق دهد. این وضعیت به ویژه با فشارهای لابی اسرائیل در آمریکا تشدید شده است. در نتیجه، دولت ترامپ به شدت به دنبال اعمال تحریم‌هایی علیه ایران است که نه تنها خارج از چارچوب برجام بلکه فراتر از توافق‌های بین‌المللی نیز می‌رود. یکی از ویژگی‌های بارز این تحریم‌ها، تشدید تنش‌ها در روابط ایران با کشورهای امضاکننده برجام است. این فشارها به ویژه بر روی کشورهای اروپایی، چین و روسیه تأثیرگذار بوده و فضای همکاری‌های ایران با این کشورها را پیچیده‌تر کرده است. در عین حال، ایران نیز به دنبال راهکارهایی است تا ضمن حفظ حقوق خود، بتواند بر فشارهای خارجی غلبه کند. به طور خاص، ایران ممکن است همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را کاهش دهد تا از این طریق فشارها را پاسخ دهد و تهدیدات ترامپ را بی‌اثر کند. دولت ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود نیز، پس از خروج از برجام در سال 2018، حدود 1800 تحریم علیه ایران اعمال کرده بود. این تحریم‌ها هرچند که تأثیراتی منفی بر اقتصاد ایران داشته‌اند، اما نتوانستند ایران را به تسلیم در برابر خواسته‌های ایالات متحده مجبور کنند. ایران با اتخاذ تدابیر مختلف اقتصادی و سیاسی، به‌ویژه در بخش صادرات نفت، توانسته است فشارهای آمریکا را تا حد زیادی مدیریت کند. با وجود فشارهای ترامپ، بازار جهانی نفت به شدت به نفت ایران وابسته است. کشورهای بزرگی مانند چین و هند نیاز زیادی به نفت ایران دارند و از همین رو، تحریم‌ها نمی‌توانند به‌طور کامل صادرات نفت ایران را متوقف کنند. ایران به‌عنوان یکی ازتولیدکنندگان بزرگ نفت، بخش قابل توجهی از بازار جهانی را در اختیار دارد و به همین دلیل، تلاش برای کاهش صادرات نفت ایران با موانع قابل توجهی روبه‌رو خواهد بود. ایران به‌ویژه در شرایط کنونی، برای مقابله با این تحریم‌ها، روش‌های مختلفی در نظر دارد که به این کشور اجازه می‌دهد نفت خود را به فروش برساند. کشورهایی که به نفت ایران نیاز دارند، به‌ویژه در شرایط اقتصادی خاص جهانی، نمی‌توانند به راحتی از منابع نفتی ایران چشم‌پوشی کنند. به این ترتیب، تحریم‌های یک‌جانبه ترامپ در زمینه فروش نفت، به‌احتمال زیاد بی‌اثر خواهند ماند. در زمینه کشتی‌رانی و حمل‌ونقل دریایی نیز، ترامپ نمی‌تواند به‌سادگی با اعمال تحریم‌های یک‌جانبه و غیرقانونی علیه ایران، این کشور را در تنگنا قرار دهد. قوانین بین‌المللی در خصوص حمل‌ونقل دریایی به‌طور واضح و شفاف وجود دارد و کشورهای مختلف ملزم به رعایت آن‌ها هستند. تحریم‌های ترامپ در این زمینه بیشتر به‌عنوان یک نمایش قدرت و فشار روانی بر ایران تلقی می‌شود، نه اقدامی عملی که بتواند ایران را وارد چالش‌های جدی در زمینه کشتی‌رانی و تجارت دریایی کند. در نهایت، با توجه به شرایط موجود، ایران همچنان قادر است از تحریم‌ها عبور کند و صادرات نفت خود را با آرامش و بدون دغدغه ادامه دهد. ترامپ و تیم وی باید بدانند که با وجود فشارهای اقتصادی و سیاسی، ایران به‌راحتی نمی‌تواند از میدان خارج شود و همچنان در صحنه اقتصادی و سیاسی جهان حضور پررنگی خواهد داشت.

* حسن هانی‌زاده

کارشناس روابط بین‌الملل