قطر در جایگاه میانجی‌گر
در مورد روابط ایران و قطر ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری وقت ایالات متحده آمریکا از برجام و غبارآلود شدن نوع مذاکرات و روندی که تا به امروز مذاکرات داشته است به‌نظرم می‌رسد که تا حدودی نقش میانجی از سوی هر دو طرف پذیرفته شده باشد.
از سوی دیگر ایران در مقطع کنونی به دنبال بازسازی روابط خود با کشورهای منطقه است ضمن اینکه تحت فشار حداکثری در پرونده هسته‌ای هم قرار دارد و از انزوای سیاسی هم گریزان است. برهمین اساس بعد از مرگ پادشان عمان شاهد کمرنگ شدن نقش عمان بین ایران و غرب در پرونده هسته‌ای بودیم و به نظر می‌رسد قطر تلاش کرده این جایگاه را بازآفرینی و میانجی‌گری را فراهم کند. در مجموعه کشورهای عربی باتوجه به جایگاه تعریف شده عربستان، امارات و عمان و همچنین اصطکاک‌های موجود با قطر، همواره دو کشور عربستان و امارات تلاش کرده‌اند در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی در یک فضای بینابینی با تهران و کشورهای دیگر عربی منطقه خود را نشان دهند ضمن اینکه ایران تلاش کرده با حمایت از قطر توازن معنادار قدرت در میان آن‌ها ایجاد کند. از این منظر قطر یک کشور عربی مرتبط با جامعه عرب یا اعراب مسلمانان محسوب می‌شود که قبل از انقلاب اسلامی و بعد از آن با تهران روابط خود را داشته باشد. نباید از نظر دور داشت که کشورهای عرب منطقه قبل از انقلاب اسلامی با تهران نوعی روابط پنهانی داشتند اما بعد از انقلاب در جهت‌گیری که صدور انقلاب داشته روابط به گونه‌ای دیگر تعریف شد. لذا نمی‌توانیم قطر را با تمام اصطکاک‌هایی که با کشورهای عربی دارد، از جامعه مسلمانان عرب یا اعراب مسلمان دور بداریم. حالا این دو همسایه در شرایطی قرار دارند که به یکدیگر نیاز دارند و به‌همین دلیل شاهد پررنگ شدن چهره میانجی‌گری قطر خواهیم بود.
* مهدی مطهرنیا
تحلیلگر بین‌الملل
ارسال نظر