اعراب در برابر طرح ترامپ

البته این طرح که در روزهای اولیه حمله اسرائیل به غزه مطرح شد، حدود چهار سال قبل توسط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در طرح صلح اعراب و اسرائیل موسوم به «آبراهام» ارائه شده بود. ترامپ قصد داشت پس از عادی‌سازی روابط چند کشور کوچک عربی با اسرائیل، در مرحله بعدی بخشی از اهالی غزه را به صحرای سینا در مصر منتقل کند. در آن زمان، داماد ترامپ رسماً در حال پیگیری این طرح بود، اما با شکست ترامپ در انتخابات و روی کار آمدن جو بایدن، این برنامه متوقف شد.

*** عقب‌نشینی ترامپ

پس از بازگشت دونالد ترامپ به قدرت، تلاش‌هایی برای برقراری آتش‌بس در غزه آغاز شد. طرفین که از مدت‌ها قبل درباره چگونگی پایان جنگ در حال مذاکره بودند، در مورد شیوه تبادل اسرا به توافق رسیدند و آتش‌بس آغاز شد. اکنون بخش‌هایی از مفاد این توافق که مربوط به آزادی اسیران اسرائیلی است، در حال اجراست. با این حال، ترامپ از طرحی برای تخلیه غزه به منظور بازسازی آن خبر داد که با مخالفت کامل جهان اسلام روبه‌رو شد. این طرح آن‌قدر مورد انتقاد قرار گرفت که ترامپ در نهایت از آن عقب‌نشینی کرد و گفت: «مسأله مهاجرت فلسطینیان به منظور بازسازی غزه تنها یک پیشنهاد بوده و اجباری در آن وجود ندارد.»

***طرح جایگزین اعراب

مخالفت اعراب با طرح ترامپ واکنش کاخ سفید را در پی داشت. مقامات آمریکایی اعلام کردند که چون هیچ‌گونه طرحی برای اداره غزه وجود ندارد، ترامپ پیشنهاد خود را برای ساخت‌وساز در این منطقه ارائه داده است. به نظر می‌رسد این موضوع توسط کشورهای عربی پیگیری شده و سرانجام آنان از طرحی برای اداره غزه رونمایی کرده‌اند. یک منبع فلسطینی جزئیاتی از محورهای این طرح کشورهای عربی درباره نوار غزه را فاش کرد که قرار است طی روزهای آینده ارائه شود. به گزارش «ایرنا»، یک منبع آگاه فلسطینی در گفت‌وگو با روزنامه «رأی الیوم» اظهار داشت که کشورهای عربی طرحی برای نوار غزه آماده کرده‌اند و ۹۰ درصد آن انجام شده است. در جریان رایزنی‌های محرمانه طی روزهای گذشته، درباره بسیاری از بندهای آن توافق حاصل شده است. این منبع افزود که این طرح تنها به برخی رایزنی‌های عربی و فلسطینی نیاز دارد و آمریکا و اروپا نیز باید از آن مطلع شوند تا در نهایت طی روزهای آینده اعلام گردد.

**نقش محوری مصر

این طرح که مصر نقشی اساسی در آن ایفا کرده است، بر بازسازی نوار غزه، گشودن گذرگاه‌های آن، ورود کمک‌های اساسی به این منطقه، حل برخی مسائل حل‌نشده درباره سلاح مقاومت و چگونگی تسلط مجدد جنبش حماس بر نوار غزه و نقش جدید تشکیلات خودگردان فلسطین تمرکز دارد. طرح کشورهای عربی بر نجات فلسطینیان، به‌ویژه ساکنان نوار غزه و مصون نگه‌داشتن آنان از هرگونه نقشه خارجی که موجودیت فلسطینیان را هدف قرار داده است، تأکید دارد.

***نشست اعراب در قاهره

وزارت خارجه مصر اعلام کرد که قاهره میزبان نشست فوق‌العاده سران عرب درباره فلسطین در چهارم مارس (۱۴ اسفندماه) خواهد بود. همچنین یک نشست مشورتی غیررسمی پیش از نشست قاهره در عربستان برگزار خواهد شد. به نظر می‌رسد کشورهای عربی طرحی را تدوین کرده‌اند تا اجازه ندهند اسرائیل بر غزه حاکم شود. نتانیاهو پیش‌تر اعلام کرده بود که حتی اگر از غزه خارج شود، اجازه نخواهد داد این باریکه توسط حماس اداره شود. بعدها او تصریح کرد که اسرائیل باید سیطره امنیتی بر غزه داشته باشد تا بتواند تحرکات اعضای مقاومت را به‌طور مستمر رصد کند و از تکرار واقعه ۷ اکتبر جلوگیری نماید. حال باید دید که طرح کشورهای عربی تا چه میزان قابلیت اجرایی دارد.

**آینده طرح عربی

طرح کشورهای عربی در حالی ارائه شده است که وضعیت داخلی فلسطین پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. برخی اختلاف نظرها بین حماس و تشکیلات خودگردان فلسطین، نفوذ برخی گروه‌های مسلح در نوار غزه و فشارهای بین‌المللی از جمله عواملی هستند که بر سر راه اجرای این طرح قرار دارند. با این وجود، کشورهای عربی تلاش می‌کنند با همکاری بازیگران بین‌المللی، شرایطی را فراهم کنند که بازسازی غزه و تأمین امنیت این منطقه با کمترین تنش ممکن انجام شود.