دولت نباید در تله تحریم گرفتار شود

 «آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با حجت‌الاسلام سیدرضا اکرمی عضو جامعه روحانیت مبارز و نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است. اکرمی معتقد است: «یکی از نقاط ضعفی که دولت داشته این بوده که بخش خصوصی را به بازی نگرفته و یا در این زمینه جدی نیست. این در حالی است که دولت باید در به بازی گرفتن بخش خصوصی جدی باشد و تلاش کند از ظرفیت‌هایی که در بخش خصوصی وجود دارد به خوبی استفاده کند. نکته دیگر اینکه دولت آقای پزشکیان نباید در تله تحریم گرفتار شود و بلکه باید برای تحریم‌ها راه‌حل پیدا کند. باید بین شعار و عمل تفاوت قائل شد و نباید شعار را معیار سنجش عملکرد دولت قرار داد. همه چیز به این بستگی دارد که ما به چه میزان از ظرفیت‌های داخلی برای تغییر شرایط استفاده می‌کنیم.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

*چرا دولت پزشکیان در بهبود وضعیت اقتصادی مردم نتوانسته موفق باشد؟ چه موانع و چالش‌هایی در این زمینه نقش داشته‌اند؟

در طول46 سالی که از پیروزی انقلاب می‌گذرد ما فراز و نشیب‌های زیادی را تجربه کرده‌ایم. این فراز و نشیب‌ها در زمینه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بوده است. واقعیت این است که در طول این سال‌ها حتی یک هفته نیز با آرامش خاطر نتوانسته‌ایم درباره مدیریت جامعه فکر کنیم و بعد تصمیم بگیریم. کشور ما در طول سال‌های متعدد درگیر تنش‌ها و شرایط سخت جنگ یا تحریم بوده است. دشمن در ابتدا فکر می‌کرد کار انقلاب به 40 روز نمی‌رسد اما پس از مدتی عنوان می‌کرد به چند ماه نمی‌رسد و در نهایت نیز گفت عمر انقلاب به40 سال نمی‌کشد. این در حالی است که ما 46سالگی انقلاب را سپری کرده و وارد سال 47 شده‌ایم. در طول این سال‌ها ما با اینکه تحریم بوده و در شرایط سخت قرار داشته‌ایم، از نظر ظرفیت‌های داخلی مشکلی نداشته و از ظرفیت‌های کشور در زمینه‌های گوناگون برخوردار بوده و استفاده کرده‌ایم. امروز ما در زمینه سخت‌افزاری در شرایط خوبی قرار داریم و از بسیاری جهات نسبت به گذشته پیشرفت داشته‌ایم. با این وجود در زمینه نرم‌افزاری همچنان با چالش مواجه هستیم. دولت‌های مختلفی آمدند و رفتند، اما ما هنوز نتوانسته‌ایم تولید خود را فعال کنیم. به‌رغم اینکه آقای پزشکیان دنبال رونق تولید بوده و قصد دارند در زمینه تولید و وضعیت معیشت مردم اقدامات موثری انجام دهند، اما هنوز در این زمینه توفیقی حاصل نشده است. به همین دلیل نیز من عملکرد آقای پزشکیان را متوسط می‌دانم و معتقدم عملکرد دولت نه زیاد خوب بوده و نه زیاد بد.

*چرا عملکرد دولت را متوسط می‌دانید؟ چه نقاط ضعف و موانعی در این زمینه وجود داشته است؟

یکی از نقاط ضعفی که دولت داشته این بوده که بخش خصوصی را به بازی نگرفته و یا در این زمینه جدی نیست. این در حالی است که دولت باید در به بازی گرفتن بخش خصوصی جدی باشد و تلاش کند از ظرفیت‌هایی که در بخش خصوصی وجود دارد به خوبی استفاده کند. نکته دیگر اینکه دولت آقای پزشکیان نباید در تله تحریم گرفتار شود و بلکه باید برای تحریم‌ها راه‌حل پیدا کند. باید بین شعار و عمل تفاوت قائل شد و نباید شعار را معیار سنجش عملکرد دولت قرار داد. همه‌چیز به این بستگی دارد که ما به چه میزان از ظرفیت‌های داخلی برای تغییر شرایط استفاده کرده و توفیق داشته‌ایم. هنگامی که ما می‌توانیم برنج، گندم و کالاهای اساسی را خودمان تولید کنید باید روی این موضوع سرمایه‌گذاری و از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم. در شرایط کنونی نزدیک به یک سوم محصول کشاورزی ما به دلایل مختلف از بین می‌رود. من معتقدم ما باید از همه ظرفیت‌های موجود برای کاهش و از بین بردن چنین چالش‌هایی استفاده کنیم. باید از همه امکانات و توانایی‌هایمان استفاده کنیم تا جلو از بین رفتن یک‌سوم محصولات کشاورزی گرفته شود. از بین رفتن یک‌سوم محصولات کشاورزی بسیار تکان‌دهنده است. در این زمینه بخش خصوصی باید به صحنه بیاید و موجودی و ظرفیت‌های خود را برای تغییر این وضعیت به کار بگیرد. دولت باید به صورت حمایت، هدایت و نظارت حرکت کند. در چنین شرایطی است که نگاه از بیرون به درون تغییر پیدا می‌کند و ما دیگر به بیگانگان هیچ نیازی نخواهیم داشت. البته من هنوز هم برخی از سوءمدیریت‌ها را در داخل کشور مشاهده می‌کنم و معتقدم برخی چالش‌های امروز کشور به دلیل سوءمدیریت‌ها بوده است. مدیریت صحیح جامعه رکن اساسی برای توسعه و پیشرفت جامعه است و تصمیماتی که مسئولان در هر مقطع زمانی اتحاذ می‌کنند، در سرنوشت مردم و کشور تأثیرگذار است. ما باید از مرحله شعار عبور کنیم و به سمت عمل حرکت کنیم. تنها در چنین شرایطی است که می‌تواند نسبت به بهبود شرایط امیدوار بود.

* مذاکره و تعامل برای کاستن از تنش‌ها و باز کردن گره‌ها از پیش پای اقتصاد کشور، با دولت پزشکیان به صورت جدی‌تر از گذشته مطرح شد، اما به دلیل موضع‌گیری عجیب و دور از منطق ترامپ، این مهم کنار گذاشته و شرایط پیچیده شد. در حالی که سیاست رسمی کشور اعلام شده و آقای پزشکیان باید از آن تبعیت کند، بدون شکل‌گیری تعامل، دولت چطور می‌تواند در تله تحریم‌ها گرفتار نشود؟

ما بارها تجربه مذاکره داشته‌ایم و باید از تجارب گذشته در این زمینه درس بگیریم. واقعیت این است که آمریکا و متحدانش دنبال این هستند که ایران را در شرایط تحریمی نگه دارند و سیاست فشار حداکثری خود را دنبال کنند. تفاوتی هم نمی‌کند که چه کسی رئیس‌جمهور آمریکا باشد. به همین دلیل من معتقدم دولت آقای پزشکیان اول باید از ظرفیت‌های داخلی در این زمینه استفاده کند. نکته دیگر اینکه ما با 16 کشور همسایه هستیم که ارتباط با هر کدام از این همسایه‌ها می‌تواند برای ما سود و منفعت داشته باشد. به همین دلیل پزشکیان باید از ظرفیت‌های اقتصادی منطقه به سود کشور استفاده کند. من پنج دوره در مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده حضور داشته‌ام و با دلایل مشکلات کنونی کشور به خوبی آشنا هستم. تجربه نشان داده که هیچ دولتی کاسب و تاجر خوبی نیست. به همین دلیل باید تا آنجا که امکان دارد به سمت خصوصی‌سازی و تعاونی حرکت کنیم. در چنین شرایطی دولت به همان صورت که آقای پزشکیان عنوان کرده‌اند باید جنبه حمایت، هدایت و نظارت داشته باشد. تا زمانی که اقتصاد ایران متکی به نفت است که آیا کشورهای خارجی از ما نفت بخرند یا نخرند، وضعیت به همین صورت خواهد بود. یکی از آفت‌های اقتصاد دولتی همین است که قیمت نفت در اختیار ما نیست و به همین دلیل نمی‌توانیم برای آینده به خوبی برنامه‌ریزی داشته باشیم. دولت باید از تصدی‌گری در اقتصاد دست بردارد و جنبه حمایتی و نظارتی داشته باشد.

با اینکه تحریم بوده و در شرایط سخت قرار داشته‌ایم، از نظر ظرفیت‌های داخلی مشکلی نداشته و از ظرفیت‌های کشور در زمینه‌های گوناگون برخوردار بوده و استفاده کرده‌ایم

*آیا شرایط کشور به شکلی است که بتواند از اقتصاد دولتی دست بکشد؟

دولت خودش باید این شرایط را به وجود بیاورد. اینکه ما بدون هیچ دلیلی اقتصاد کشور را به قیمت دلار و یورو وابسته کرده‌ایم در حالی که پول رسمی کشور ریال است. ما باید پول کشور را تقویت کنیم و جنبه‌های منقی تأثیرگذاری دلار و یورو بر اقتصاد را از بین ببریم. راه‌حل این مسأله هم این است که باید به تولید به عنوان یک اولویت کلیدی توجه کنیم و به آن بها بدهیم. مقام معظم رهبری امسال را سال جهش تولید نام‌گذاری کرده‌اند. سوال این است که مسئولان و مردم چقدر به این موضوع توجه داشته‌اند؟ توجه به تولید باید به یک فرهنگ فراگیر در کشور تبدیل شود و همه نسبت به آن اهتمام داشته باشیم. با شعار و شعاردرمانی مشکلات اقتصادی کشور حل نمی‌شود و بلکه نیازمند عمل و تلاش جدی برای حل مشکلات هستیم. نکته دیگر اینکه دولت باید دارای سیستم تنبیه و تشویق باشد. هر کس که در زمینه تولید تلاش می‌کند باید مورد تشویق قرار بگیرد و از سوی دیگر کسی که فعالیت مفیدی در زمینه تولیدی ندارد باید تنبیه شود. در شرایط کنونی کسی در اقتصاد کشور به دیگری رحم نمی‌کند و همه به فکر منافع و سود بیشتر خود هستند.

*ادامه وضعیت موجود از نظر اقتصادی چه پیامدهایی برای پایگاه اجتماعی دولت خواهد داشت؟

بخش مهمی از مشکلات اقتصادی یک شبه به وجود نیامده که انتظار داشت دولت پزشکیان همه آنها را حل کند. این مشکلات در سال‌ها و بلکه دهه‌های گذشته به وجود آمده و حل آنها نیز نیازمند تدبیر ویژه و بلندمدت است. نکته دیگر اینکه دولت به تنهایی نمی‌تواند همه مشکلات را حل کند و بلکه همه نهادها و قوای دیگر نیز باید به دولت کمک کنند. این وضعیت درباره همه دولت‌ها وجود داشته است. به هر حال کشور در وضعیت سختی قرار دارد و به همین دلیل همه باید به دولت کمک کنند. باید این نکته را در نظر داشته باشیم که همه ما در یک کشتی نشسته‌ایم و اگر آسیبی به این کشتی وارد شود، همه ما آسیب خواهیم دید. اینکه برخی اجازه نمی‌دهند تفکرات و دیدگاه‌های مختلف در مدیریت کشور حضور داشته باشند و تنها یک نوع تفکر بر کشور حاکم باشد، صحیح نیست و نتایج خوبی برای کشور به همراه نخواهد داشت. ما باید برای نظام جاذبه درست کنیم و تا آنجا که امکان دارد دافعه آن را کاهش بدهیم. نکته دیگر اینکه ما باید به مردم توصیه‌های لازم را انجام بدهیم. یکی از این توصیه‌ها مصرف بهینه سوخت، آب، برق، گاز و... است. براساس آمارهای منتشر شده مصرف سوخت در ایران به اندازه همه کشورهای اروپایی است. چرا باید ما با چنین وضعیتی مواجه باشیم؟ باید مردم، بازار و نخبگان را به کار بگیریم و از ظرفیت‌های موجود کشور برای عبور از چالش‌ها استفاده کنیم.