ترامپ - پوتین و مساله اوکراین

این درحالی است که به نظر می‌رسد البته یکی از مهم‌ترین موضوعات مسئله اوکراین است که دارد انجام می‌شود ولی وزرای خارجه آمریکا و روسیه دارند دستور کار مذاکرات پوتین و ترامپ را تنظیم می‌کنند که قرار است به زودی در ریاض برقرار شود. بنابراین باید توجه داشته باشیم که موضوع روابط آمریکا هم در سطح دوجانبه، هم مسائل منطقه مثل اوکراین و هم مسائل بین‌المللی است که انجام می‌شود. منتها چون دلیل تیره شدن روابط آمریکا و روسیه در دوره آقای بایدن، تجاوز نظامی روسیه به اوکراین و حمایت‌های همه‌جانبه‌ای بود که آمریکا از اوکراین انجام می‌داد، حالا ترامپ با این ایده که جنگ را پایان می‌دهد و در تبلیغات انتخاباتی هم همین را می‌گفت، سعی می‌کند این کار را انجام دهد. بحث این است که آمریکایی‌ها و شخص ترامپ به راحتی با موضوع اشغال چهار استان شرقی اوکراین و ادامه اشغال کریمه موافقت کردند و درواقع از کیسه خلیفه، اوکراین را به روسیه بخشیده‌اند. از آنطرف هم مابه‌ازای آن می‌خواهند قرارداد مهمی با طرف اوکراینی ببندند تا معادن حساس کشور مثل لیتیوم را در اختیار بگیرند و از آنجا که روسیه به خاطر تحریم‌ها مجبور شده روابط نزدیکی با چین برقرار کند و چون آمریکا رقیب جدی چین است، می‌خواهد از نزدیک شدن هرچه بیشتر روسیه به چین جلوگیری کند. ضمن اینکه به مالیات دهندگان آمریکایی وعده داده بود 18 میلیارد دلار هزینه‌ای که در اوکراین کرده‌ایم را متوقف می‌کنم و حاضر نیستیم هزینه جنگ در اوکراین را بپردازیم. بنابراین ترامپ هم یک نگاه به داخل آمریکا، هم نگاه به رقابت با چین دارد ضمن اینکه اگر جنگ تمام شود زمینه اینکه تحریم‌های روسیه به تدریج لغو شود، فراهم می‌شود و لغو تحریم‌ها زمینه را برای سرمایه‌گذاران آمریکایی فراهم می‌کند تا به بازار بکر روسیه برگردند زمینه برداشتن تحریم‌هایی فراهم شود که به مدت سه سال به روسیه تحمیل کردند. اظهارات آقای لاوروف هم استقبال کردن از بازگشت آمریکا به صحنه اقتصاد روسیه است به خاطر اینکه اقتصاد روسیه ضربات مهلکی را تحمل کرده، هرچند با مدیریت، سعی کردند جلوی فرار سرمایه و کاهش ارزش روبل را بگیرند ولی هم در بخش فرار سرمایه و هم در بخش کاهش درآمد ناخالص داخلی روسیه در این سه سال دچار مشکلات اساسی شده بود. در هر صورت آنها انتظار دارند از یکطرف بتوانند چهار استان را ضمیمه خاک خود کنند و اگر بتوانند این کار را انجام دهند یک پیروزی بزرگ برای پوتین است و چنانچه تحریم‌ها لغو شود، ممکن است دورنمای بهتری در روابط روسیه و آمریکا به‌وجود بیاید. اینجا موضوع اروپایی‌ها مطرح است که کشورهای انگلیس، آلمان و فرانسه و موضع‌گیری آنها مخالف روند عادی‌سازی روابط با روسیه بدون رفع اشغال از مناطق شرق اوکراین است؛ چون امنیت ملی اوکراین و اروپا را درخطر می‌بینند. به نظر می‌رسد آقای ترامپ می‌داند بدون همکاری اروپایی‌ها نمی‌تواند به جنگ پایان دهد. اگرچه الان دارد به صورت دوجانبه مسئله را با روسیه حل می‌کند، ولی قطعا به این پی خواهد برد که باید خودش را با اروپایی‌ها هماهنگ کند.

* حسن بهشتی‌پور

تحلیلگر مسائل بین‌الملل