مطالبه مردم برای مجازات عاملان کوی دانشگاه

این دانشجوی ۱۹ ساله چهارشنبه شب ۲۴ بهمن ماه با دو ضربه چاقو و در مدت ۳۰ ثانیه از پا درآمد. در پی قتل او دانشجویان در کوی دانشگاه، محل خوابگاه او تجمع کردند. بعد از قتل امیرمحمد، یک مدیر استعفا داده و مسئولان قول دادند وضعیت امنیت خوابگاه را تامین کنند. یک دانشجوی دانشگاه تهران با اشاره به حادثه قتل امیرمحمد خالقی دانشجوی دانشگاه تهران، اظهار کرد: طبق فیلم‌های موجود، دزدان در کوچه جنت خواستند لپ‌تاپ مرحوم خالقی را از او بگیرند که آن مرحوم مقاومت کرده و مجرمین با چاقو به مجرای تنفسی و قلب او آسیب زده‌ و فرار کرده‌اند‌. حتی مرحوم خالقی با همان وضعیت دنبال موتور دویده و نهایتا پس از چند ثانیه از پا افتاده است. در همین زمینه مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور به وزیر علوم مأموریت داده است که موضوع جان باختن دانشجوی دانشگاه تهران در خیابان اطراف کوی دانشگاه را پیگیری کند. این در حالی است که تا زمان انتشار این مصاحبه سارقان دستگیر نشده‌اند. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی ابعاد مختلف این حادثه با فریده غیرت وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلای مرکز گفت‌وگو کرده که در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

*ارزیابی شما از اتفاق کوی دانشگاه تهران و قتل یک دانشجو توسط سارقان چیست؟

جامعه از خوبی‌ها و بدی‌ها تشکیل شده است و من با سیاه‌نمایی در این زمینه موافق نیستم. در همه جوامع مسائل خوشایند و ناخوشایند وجود دارد و این وضعیت تنها مختص جامعه ما نیست. دزدی‌ها و سرقت‌هایی نیز که در جامعه صورت می‌گیرد مورد تأیید افراد جامعه نیست. جامعه از مجموعه افراد صالح و ناصالح تشکیل شده است. برخی به حقوق دیگران احترام می‌گذارند و تلاش می‌کنند نسبت به جامعه مسئولیت اجتماعی داشته باشند و از سوی دیگر برخی به حقوق دیگران تعدی و تجازو می‌کنند. همه این وضعیت‌ها جزئی از یک جامعه است و به همین دلیل ما باید نگاه جامعی به وضعیت جامعه داشته باشیم. اینکه در این حادثه سارقان به یک جوان دانشجو حمله کرده و باعث شدند وی جان خود را از دست بدهد مورد تأیید نیست و مسئولان و متولیان نهادهای انتظامی و امنیتی باید با مسببین این حادثه دلخراش برخورد کنند. با این وجود این گونه مسائل در جامعه وجود دارد و تا حدودی نیز اجتناب ناپذیر است. به همان صورت که در یک جامعه افراد متعهد و صالح وجود دارد برخی افراد نیز چنین وضعیتی ندارند و به حقوق دیگران تعدی و تجاوز می‌کنند. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که شرایط اقتصادی جامعه به شکلی شده که برخی گمان می‌کنند باید حق خود را به زور از دیگران بگیرند. به همین دلیل نیز اقدام به سرقت و دزدی از دیگران می‌کنند. اتفاقی که برای این جوان دانشجو رخ داده نیز در همین شرایط رخ داده که فرد و یا افرادی احساس کرده‌اند که حق خود را باید از این دانشجو بگیرند.

*در صحنه که دوربین‌های مداربسته ضبط کرده‌اند دو نفر موتورسوار به دانشجو حمله کرده‌اند و وی پس از مدتی که آنها را دنبال کرده، روی زمین افتاده است. تحلیل شما از اتفاقاتی که در صحنه جرم رخ داده چیست؟

چنین صحنه‌ای دردناک و متأثرکننده است. به صورت کلی صحنه‌هایی که فردی متعدی به حقوق دیگران تجاوز می‌کند دردناک و متأثرکننده است. این تجاوز به هر شکل و صورتی که رخ بدهد باعث تأثر و ناراحتی دیگران می‌شود. در صحنه منتشر شده نیز به خوبی نشان داده می‌شود که سارقان به طمع پول و یا اشیا قیمتی به این جوان دانشجو حمله کرده‌اند که متأسفانه در این حادثه این دانشجو جان خود را از دست می‌دهد.

*این حادثه با واکنش‌های اجتماعی و تجمع دانشجویان دانشگاه تهران مواجه شده است. این واکنش‌ها چه تأثیری در روند این پرونده خواهد داشت؟

متأسفانه برخی تلاش می‌کنند این حادثه را سیاسی جلوه داده و به کل امنیت جامعه مرتبط کنند. من منکر برخی نواقص نیستم، اما شرایط به شکلی نیست که این افراد دنبال نشان دادن آن هستند. واقعیت این است که در شرایط کنونی جامعه ایران از نظر اقتصادی و اجتماعی در وضعیت ملتهبی قرار دارد و کسی نمی‌تواند این التهاب اجتماعی را انکار کند. در جامعه‌های که در وضعیت التهاب قرار دارد نیز ممکن است چنین اتفاقاتی رخ بدهد. ممکن است برخی افراد در چنین شرایطی نیز راه درست زندگی خود را تغییر ندهند تنها برخی مسائل را تحمل کنند. با این وجود همه اقشار جامعه به این شکل نیستند و گروه‌های آسیب پذیری وجود دارند که در چنین شرایطی دست به اقداماتی می‌زنند که امنیت و آرامش جامعه را مخدوش می‌کند. برخی مال دیگری را مال خود قلمداد می‌کنند و عنوان می‌کنند چرا فلانی باید داشته باید و ما نداشته باشیم. به همین دلیل نیز اگر فرصت مناسبی پیدا کنند به حقوق دیگران تعدی و تجاوز می‌کنند. من معتقدم نباید ماهیت یک حادثه را به شکل دیگری نشان داد که با ماهیت اصلی آن متفاوت و متناقض باشد. به هر حال اتفاقی برای یک جوان دانشجو رخ داده که متأسفانه وی جان خود را از دست داده و همه مردم جامعه از این اتفاق متأثر شده‌اند.با این وجود نباید این اتفاق را سیاسی و یا به شکلی جلوه داد که با واقعیت همخوانی نداشته باشد. در یک جامعه همچنان که افراد صالح حضور دارند افراد ناصالح نیز حضور دارند که در شرایط نامناسب اجتماعی ممکن است هر کنشی از خود نشان بدهند. من امیدوارم جامعه ما به سمتی حرکت کند که همچنان به افراد صالح جامعه افزوده شود و در مقابل از افراد ناصلاح کاسته شود.

مجازات مجرم و تنبیه او، هشدار به جامعه به‌قصد آگاهی‌رسانی به کسانی است که ممکن است در چنین مسیری حرکت کنند و یا قصد دارند درآینده گام به این مسیر بگذارند

*شما از جامعه ملتهب صحبت می‌کنید. التهاب جامعه به چه میزان در افزایش جرم و جنایت نقش داشته است؟

التهاب جامعه هم می‌تواند باعث افزایش جرم و جنایت شود و هم می‌تواند باعث کاهش آن شود. در جامعه ملتهب به صورت طبیعی جرم و جنایت بیشتر می‌شود و در این موضوع تردیدی نیست. به هر فرد و گروهی توانایی تحمل این همه فشار اقتصادی را ندارد و ممکن است به هر شکلی واکنش نشان بدهد. از سوی دیگر این قضیه دو وجه دارد و این احتمال وجود دارد که در جامعه‌ای که ملتهب است نهادهای نظارتی و امنیتی تدابیر بیشتری برای امنیت جامعه در نظر بگیرند و به همین دلیل میزان جرم و جنایت در جامعه کاهش پیدا کند. در نتیجه باید هر دو جنبه را با هم در نظر گرفت. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که مجازات مجرم تنها مجازات یک فرد نیست و بلکه برای افراد مختلف جامعه جنبه بازدارندگی دارند. هنگامی که یک فرد مجرم به متناسب با جرمی که مرتکب شده به مجازات می‌رسد جامعه نیز متوجه می‌شود که اگر در چنین مسیری حرکت کند چه عاقبتی در انتظار وی خواهد بود. فلسفه مجازات در قانون تنها گرفتن انتقام نیست و مجازات و قانون برای اصلاح جامعه است. ما باید این ذهنیت را از خود دور کنیم که مجازات یک مجرم برای گرفتن انتقام است. مجازات مجرم و تنبیه او، یک هشدار به جامعه، به قصد آگاهی‌رسانی به کسانی است که ممکن است در چنین مسیری حرکت کنند و یا قصد دارند در آینده گام به این مسیر بگذارند. در چنین شرایطی هر فرد جامعه با این وضعیت مواجه می‌شود که اگر خطایی از وی در زمینه تعدی و تجاوز به حقوق دیگران از وی سر بزند قانون متناسب با آن خطا با وی برخورد خواهد کرد. این یک نوع آگاهی رسانی است و جنبه بازدارندگی برای جامعه دارد.

*پس از این اتفاق رئیس‌جمهور دستور بررسی سریع موضوع را دادند. این در حالی است که رئیس قوه قضائیه و فرمانده نیروی انتظامی نیز دستوراتی را در این زمینه صادر کردند. دستگیری و مجازات مسببین این حادثه دلخراش چه پیامدهایی برای جامعه خواهد داشت؟

بدون تردید دستگیری و مجازات عاملان این حادثه که باعث شده یک جوان نخبه دانشجو جان خود را از دست بدهد مطالبه همه مردم جامعه است. بدون تردید این اتفاق پیامدهای مثبتی در سطح جامعه خواهد داشت. هنگامی که مدیران جامعه افراد صالحی باشند با کسانی که به حقوق و مال مردم تعدی و تجاوز می‌کنند برخورد خواهند کرد که این موضوع می‌تواند پیامدهای مثبتی در سطح افکار عمومی جامعه داشته باشد. در شرایط کنونی نیز این پرونده جنبه فراگیری در جامعه پیدا کرده و افکار عمومی اخبار مرتبط با این پرونده را به صورت دقیق رصد می‌کند. به همین دلیل سرنوشت این پرونده از حساسیت زیادی برای جامعه برخوردار است. در چنین شرایطی مسئولان نهادی امنیتی و انتظامی باید با جدیت هر چه زودتر مسببین این حادثه دلخراش را دستگیر و به مردم معرفی کنند. این اتفاق هم التیامی برای خانواده این دانشجو خواهد بود و هم جامعه از برخورد جدی دستگاه‌های امنیتی و انتظامی خشنود خواهد شد.