جولانی زیر سایه اردوغان

او در نخستین مقصد، به عربستان رفت تا به حاکمان ریاض اطمینان دهد که هرچند در گذشته دیدگاه‌های نزدیک به اخوان‌المسلمین داشته، اما این دیدگاه‌ها در حکمرانی آینده سوریه جایی نخواهند داشت. عربستان که پس از سقوط بشار اسد نگران قدرت‌گیری جریان‌های نزدیک به قطر در سوریه بود، حالا می‌کوشد نفوذ خود را در این کشور تثبیت کند. جولانی با این سفر تلاش کرد ضمن نشان دادن همسویی با سیاست‌های ریاض، تضمین‌هایی برای حفظ موقعیت خود در ساختار قدرت آینده سوریه به دست آورد؛ به این معنا که عربستان از حمایت از گروه‌های رقیب در سوریه خودداری کند. علاوه بر این، او امیدوار است از سرمایه‌گذاری‌های عربستان در روند بازسازی سوریه و همچنین حمایت سیاسی این کشور برای کاهش تحریم‌های غربی علیه دمشق بهره‌مند شود. در عین حال ناظران به ایران توجه دارند تا ببینند بعد از تحولات سوریه و تغییر ماهیت یکی از قدیمی‌ترین متحدان منطقه‌ای ایران، این کشور چگونه واکنشی نشان خواهد داد. با وجود چنین انتظاری، سیدعباس عراقچی گفت: «برای ایجاد ارتباط با سوریه عجله نداریم.» ظاهرا ایران هنوز در حال رصد شرایط سوریه است.

**سفر به ترکیه

دومین مقصد جولانی، ترکیه بود؛ جایی که او با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه و هاکان فیدان، وزیر امور خارجه این کشور، دیدار کرد. خبر این سفر حساس از سوی فخرالدین آلتون مدیر ارتباطات نهاد ریاست جمهوری ترکیه منتشر شد که در بیانیه رسمی اظهار کرد: «احمد الشرع رئیس‌جمهور انتقالی جمهوری عربی سوریه، به دعوت رجب طیب اردوغان به آنکارا سفر خواهد کرد. چند و چون حمایت ترکیه از دولت انتقالی و مردم سوریه و همچنین روابط ترکیه و سوریه مورد بحث قرار خواهد گرفت.» بیانیه رسمی ترکیه نشان از برنامه‌ریزی راهبردی بین دو کشور دارد. ترکیه نقش مهمی در پیروزی جولانی ایفا کرده است. در جریان مذاکرات آستانه، آنکارا موفق شد بقایای گروه‌های مخالف بشار اسد را در ادلب حفظ کند و هزینه‌های زیادی برای آموزش و سازماندهی آن‌ها پرداخت. در این مدت، جولانی و گروه تحریرالشام عملاً اداره امور ادلب را بر عهده داشتند و نوعی حکمرانی مستقل را، متأثر از آموزش‌های ترکیه، پیش بردند. در نهایت نیز با استفاده از خلأ قدرت ناشی از کاهش نفوذ حزب‌ا... در سوریه، توانستند کنترل مناطق مختلف را به دست گیرند و در نهایت بر دمشق مسلط شوند. بدون حمایت‌های مادی و معنوی ترکیه، جولانی نمی‌توانست از ضعف حزب‌ا... و حکومت اسد بهره‌برداری کرده و به قدرت برسد. در همین راستا، او اکنون تلاش می‌کند روابط خود را بیش از هر کشور دیگری با ترکیه گسترش دهد؛ هم برای بهره‌گیری از توان اقتصادی این کشور و هم برای قدردانی از نقش هاکان فیدان در موفقیت‌های سیاسی‌اش در سوریه. رسانه‌ها درباره محتوای این دیدار نوشتند: اردوغان، سفر احمد الشرع (جولانی) به ترکیه را تاریخی و آغازی برای همکاری و توسعه روابط میان سوریه و ترکیه توصیف کرد. به گزارش تسنیم، رؤسای جمهور دو کشور در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک حضور یافتند. اردوغان گفت: «برقراری امنیت و آرامش در سوریه ضروری است و ما درباره اتخاذ گام‌های لازم برای تحقق آن توافق کردیم.» او افزود: «فصل جدیدی نه فقط در سوریه، بلکه در سراسر منطقه آغاز شده است. در دوره پیش رو، شاهد افزایش دیدارها و همکاری‌های مشترک خواهیم بود.» اردوغان همچنین تأکید کرد که در گفت‌وگوهایش با جولانی، راهکارهای تحقق ثبات اقتصادی و امنیتی در سوریه مورد بررسی قرار گرفته و ترکیه برای کاهش تحریم‌های بین‌المللی علیه سوریه تلاش خواهد کرد. احمد الشرع (جولانی) نیز در این نشست مطبوعاتی، از حمایت‌های ترکیه قدردانی کرد و گفت: «ما هرگز حمایت‌های ترکیه را فراموش نخواهیم کرد. بر تبدیل روابط دوجانبه به شراکت راهبردی عمیق در تمامی زمینه‌ها تأکید داریم.» او همچنین از اردوغان به دلیل تلاش‌هایش برای موفقیت دوره انتقالی در سوریه تقدیر کرد.

**درخواست‌های احتمالی

به نظر می‌رسد در این سفر، جولانی از ترکیه خواسته است نقش پررنگ‌تری در روند بازسازی سوریه ایفا کند و در کنار آن، برای لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه سوریه تلاش کند. در مقابل، ترکیه نیز احتمالاً درخواست‌هایی از جولانی داشته است، به‌ویژه در مورد کنترل تحرکات کردها در سوریه. یکی از خواسته‌های اصلی آنکارا، خلع سلاح نیروهای کُرد سوریه و قطع ارتباط آن‌ها با کردهای ترکیه است؛ موضوعی که همواره یکی از اولویت‌های سیاست خارجی ترکیه در قبال سوریه بوده است. به نظر می‌رسد ترکیه در ازای دریافت این امتیازات، آماده ارائه حمایت‌های نظامی ویژه به دولت انتقالی سوریه برای سرکوب نیروهای «قسد» باشد. خلع سلاح نیروهای کرد بیش از آنکه به واقعیت نزدیک باشد، نشان از تمایل ترکیه دارد. کردها که سابقه نبرد با داعش را در کارنامه دارند، به سادگی به خلع سلاح رضایت نخواهند داد. هر چه باشد آنها خود را در بین ترک‌ها و سنی‌های سلفی تحت فشار می‌بینند.

عراقچی: عجله نداریم!

وزیر امور خارجه کشورمان در خصوص از سرگیری روابط سیاسی و دیپلماتیک با سوریه گفت: اینکه ما چگونه با سیستم موجود و حاکمیت سوریه ارتباط برقرار کنیم، در حال بررسی است و عجله خاصی نیز برای آن نداریم.