روند مذاکرات با غربی‌ها

در همین مورد باید اشاره کنیم که به‌تازگی پیام‌هایی از سوی مسئولان ایرانی و دیگر چهره‌های نزدیک به پاستور برای غربی‌ها ارسال می‌شود که می‌توانیم بگوییم روند مثبتی را در پیش داریم ولی اینکه طرف‌های اروپایی و دولت ترامپ چه پاسخی به پیام‌های ایرانی‌ها خواهند داشت، می‌تواند اشتیاق و انگیزه‌های غربی‌ها را برای بازگشت به میزمذاکرات نشان دهد. در این روند باید هم به مذاکرات با آمریکایی‌ها و هم به‌ مذاکرات با اروپایی‌ها اشاره کنیم. البته پیام‌های رئیس‌جمهوری در مورد اروپایی‌ها مثبت‌تر است ولی در مورد آمریکا نمی‌دانیم که آیا در ادامه به نتیجه در مذاکره ختم خواهد شد یا خیر. باتوجه به اینکه دور جدید گفت‌وگوها بین ایران و اروپا برسر پرونده هسته‌ای آغاز شده، اینگونه ادبیات حتما می‌تواند به بهبود روابط کمک کند ولی تمام‌ کننده نخواهد بود. هنگامی در روند مذاکرات می‌توان به چنین ادبیاتی اکتفا کرد که چگونگی حضور واشینگتن در این حوزه مشخص شود زیرا طرف اصلی که تحریم‌ها را انجام داده، آمریکا است و اروپا نقش چندانی ندارد. حتی مشخص نیست که این نگاه راهبردی به اروپا آیا می‌تواند برای ایران کارایی داشته باشد یا خیر. به‌خصوص با روی کار آمدن ترامپ در کاخ سفید، دشوار بتوان به این سوال پاسخ داد. براساس خصوصیت‌های ترامپ باید بگوییم که او هرگز به‌دنبال مذاکرات چندجانبه و غیرمستقیم نخواهد بود، به‌همین دلیل باید به‌دنبال ‌راه‌هایی باشیم که بتوان چالش‌ها را با واشینگتن برطرف کرد. بعد از توافق آمریکا با تهران، اروپایی‌ها هم به‌دنبالش خواهند آمد. اگر حاکمیت تصمیم به مذاکره بگیرد همانند برجام وارد روند مذاکره خواهیم شد علی‌رغم اینکه بخشی از فضای سیاسی با چنین مذاکره‌ای مخالف بودند. وقتی ایران، روسیه و چین مورد تحریم آمریکا واقع می‌شوند به اتفاق منافع و مواضع مشترکی در قبال غرب خواهند رسید ولی با این فرق که ممکن است روس‌ها با اروپا و آمریکا بر سر اوکراین به توافقی برسند که در این صورت با وضعیتی دگرگون روبه‌رو می‌شویم.

* قاسم محبعلی

تحلیلگر مسائل بین‌الملل